Ω, πες, κυματίζει ακόμα εκείνη η αστερόεσσα σημαία,
πάνω από τη γη των ελευθέρων και την πατρίδα των γενναίων;[1]
Στις 5 Νοεμβρίου του 1862 και ενώ μαίνονταν ο αμερικανικός εμφύλιος, ο Αβραάμ Λίνκολν θα δηλώσει: «Η ψήφος είναι πιο δυνατή από τη σφαίρα. Με τη σφαίρα μπορεί να σκοτώσεις τον εχθρό σου. Με την ψήφο μπορεί να σκοτώσεις το μέλλον των παιδιών σου». Τρία χρόνια μετά θα δολοφονηθεί με μια σφαίρα στο κεφάλι από τον φανατικό υποστηρικτή των Νοτιών Τζον Γουίλκς Μπουθ. Ήταν ο 16ος πρόεδρος των Η.Π.Α κι απόψε ο αμερικανικός λαός κλήθηκε να εκλέξει τον 47ο με την προφητική φράση του Λίνκολν να ισχύει όσο ποτέ άλλοτε.
Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν γραφτεί σελίδες επί σελίδων-όπως συμβαίνει κάθε φορά-για το ιδιότυπο εκλογικό σύστημα της Αμερικής, τις πολιτείες κλειδιά, τη δυτική και ανατολική ακτή, τις μεσοδυτικές πολιτείες κλπ. Είναι δύσκολο αν όχι ακατόρθωτο, έστω κι αν κάποιος έχει επισκεφτεί τις Η.Π.Α να κατανοήσει την τόσο διαφορετική νοοτροπία, αντίληψη και τρόπο σκέψης των Αμερικανών από πολιτεία σε πολιτεία και από κοινότητα σε κοινότητα. Όμως ένα είναι το βασικό σημείο όπου όλοι συμφωνούν: η Αμερική βρίσκεται σε βαθιά δομική κρίση, πολιτική ένδεια, και οικονομικό μαρασμό.
Και ήταν ακριβώς τα στοιχεία αυτά που έκριναν και το εκλογικό αποτέλεσμα, διαμορφώνοντας το απόλυτο πολιτικό θρίλερ. Στις 05.50, (23.50 EST), ο πρώην Πρόεδρος των Η.Π.Α Ντόναλτ Τράμπ απέχει μόλις 70 εκλέκτορες για να εξασφαλίσει την εκλογή του. Στον πύργο Τράμπ στην Νέα Υόρκη αλλά και στην υπερπολυτελή κατοικία του στο Παλμ Μπιτς συγκεντρώνονται δεκάδες χιλιάδες υποστηρικτές για να πανηγυρίσουν την πύρρειο νίκη των Ρεμπουπλικανών έναντι της υποψήφιας των Δημοκρατικών και Αντιπροέδρου Κάμαλα Χάρις, στο εκλογικό στρατόπεδο της οποίας επικρατεί αμηχανία και απογοήτευση, με τον επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας της να δηλώνει ότι η Χάρις δεν θα μιλήσει σήμερα στους συγκεντρωμένους υποστηρικτές της, αποδεχόμενος έμμεσα την οδυνηρή ήττα.
Ένα ριζοσπαστικό, αντιδραστικό κόκκινο των Ρεπουμπλικάνων επικράτησε ενός ξεθωριασμένου και άτονου μπλε των Δημοκρατικών. Τα ξεκάθαρα συνθήματα «Make America Great Again» (Να κάνουμε την Αμερική μεγάλη ξανά), και «Trump will fix it», (Ο Τραμπ θα το φτιάξει), επικράτησαν του γενικόλογου Freedom, (Ελευθερία). Ο κύβος ερρίφθη και ο πλανήτης κρατά την αναπνοή του-όπως θέλει το δημοσιογραφικό κλισέ-, ενώ για μια ακόμη φορά η Ευρώπη και οι δυσκίνητοι μηχανισμοί διοίκησής της, ακολουθούν και δεν προηγούνται των γεγονότων, αφού δεν κατάφεραν να δημιουργήσουν ακόμα ισχυρές και αυτόνομες οικονομικοστρατιωτικές δομές ώστε να διαδραματίσουν έναν δυναμικό ρόλο, ανεξάρτητο από τον εκάστοτε πρόεδρο και κυβέρνηση των Η.Π.Α, αλλά και της Βορειοατλαντικής συμμαχίας και πάντως προσανατολισμένο σταθερά προς τα συμφέροντα των κρατών μελών της στο ζοφερό παγκόσμιο γεωστρατηγικό περιβάλλον.
Η ισοτιμία δολαρίου σημειώνει ήδη εντυπωσιακή άνοδο στις διεθνής χρηματαγορές ενώ τα ασιατικά χρηματιστήρια άνοιξαν με εντυπωσιακά κέρδη, προεξοφλώντας τελική νίκη Τραμπ και δίνοντας ένα ακόμα στοιχείο για το κλειδί αυτών των εκλογών: τη ρεαλιστική οικονομία, αλλά και το φλέγον ζήτημα της προστασίας των συνόρων, δηλαδή το μεταναστευτικό, με τον Τραμπ να έχει δηλώσει προεκλογικά ότι αμέσως μετά την εκλογή θα ξεκινήσει μια δίχως προηγούμενο εκστρατεία απέλασης μεταναστών και ξενηλασίας.
Ήδη αυτή τη στιγμή αναλυτές σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να εξηγήσουν το εκλογικό αποτέλεσμα, να εκτιμήσουν τις πολιτικές, γεωστρατηγικές και κοινωνικές επιπτώσεις, βγάζοντας από το συρτάρι το σενάριο που όλοι απεύχονταν και στο οποίο επιχειρούν να περιγράψουν τη νέα ισορροπία δυνάμεων και τον τρόπο που ο Τράμπ θα αντιμετωπίσει την κατάσταση σε Μέση Ανατολή, τον κίνδυνο ενός γενικευμένου πολέμου, τη στάση του έναντι του Ισραήλ, το τρόπο που θα χειριστεί το ζήτημα της Ουκρανίας και τον διαρκώς πιο απειλητικό άξονα Κίνας-Ρώσιας-Ιράν.
Η ρήση του 37 προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον, ο οποίος εξελέγη επίσης σαν σήμερα 5 Νοεμβρίου 1968 (!) με τη γνωστή ταπεινωτική κατάληξη, «ποτέ δεν λέμε όχι όταν ένας πελάτης ζητά κάτι, ακόμα κι αν είναι το φεγγάρι. Μπορούμε πάντα να προσπαθήσουμε και ούτως ή άλλως, θα υπάρχει αρκετός χρόνος μετά να εξηγήσουμε γιατί κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατό» δεν ισχύει πλέον για τη νέα διοίκηση η οποία όχι μόνο δεν θα έχει καθόλου χρόνο να εξηγήσει γιατί δεν πέτυχε το αδύνατο, αλλά θα πρέπει να κάνει οτιδήποτε για να το πετύχει. Και σε αυτό ο Τράμπ φάνηκε πιο πειστικός έναντι της Χάρις, φάνηκε να προτείνει ρεαλιστικές -θα δούμε κατά πόσο αποτελεσματικές- λύσεις στα φλέγοντα οικονομικά ζητήματα και που μαζί με την απόπειρα δολοφονίας του και τις συγκλονιστικές εικόνες που ακολούθησαν, τη δίχως προηγούμενο συνωμοσιολογία και την υποστήριξη του πανίσχυρου οικονομικού λόμπι με πρώτον τον Έλον Μάσκ, έκριναν το αποτέλεσμα.
Δεν αρκεί όμως η νέα διοίκηση να δώσει άμεσα ικανοποιητικές λύσεις στα ζήτημα που μετατρέπουν σε πραγματικό ναρκοπέδιο το Οβάλ Γραφείο. Θα πρέπει να αναδείξει ή εν ανάγκη να εφεύρει ένα πρόβλημα-όραμα, η λύση του οποίου θα απαιτεί ενότητα του διχασμένου αμερικανικού λαού. Η κλονισμένη ισχύς της υπερδύναμης, η μεγάλη οικονομική επισφάλεια και η δυναμική του άξονα Κίνας -Ρωσίας -Ιράν, δεν επιτρέπει στις ΗΠΑ να καταφύγουν στη γνωστή ψυχροπολεμική στρατηγική των πολέμων, κάτι που άλλωστε φαίνεται να μην είναι στις προθέσεις του νέου Προέδρου όπως φάνηκε από την προηγούμενη θητεία του, αλλά και τα όσα δήλωνε προεκλογικά. Ενδεικτικά αναφέρω ότι ακριβώς αυτή την ημέρα των πιο κρίσιμων εκλογών στις Η.Π.Α τα τελευταία 100 χρόνια, επέλεξε το κινεζικό υπουργείο εθνικής άμυνας για να παρουσιάσει το νέο μαχητικό 5ης γενιάς J-35A και ο συμβολισμός-πρόκληση είναι ξεκάθαρος.
Από την άλλη πολλοί κυβερνήτες (Αλαμπάμα, Αριζόνα, Ντέλαγουερ, Νέο Μεξικό, Νεβάδα, Όρεγκον, Πενσυλβανία, Τενεσί, Τέξας και Δυτική Βιρτζίνια, ανακοίνωσαν έκτακτα μέτρα ασφαλείας, φοβούμενοι ταραχές τις πρώτες μέρες μετά την ανακοίνωση του εκλογικού αποτελέσματος, ενώ το FBI προειδοποίησε για προσπάθεια διασποράς ψευδών ειδήσεων περί δήθεν επικείμενου τρομοκρατικού χτυπήματος ή αλλοίωσης του εκλογικού αποτελέσματος, δείχνοντας ξεκάθαρα το Κρεμλίνο πίσω από κέντρα αποσταθεροποίησης που δρουν στο εσωτερικό της χώρας.
Το πάζλ τρόμου συμπληρώνεται από το γεγονός ότι δεν υπάρχουν ικανοί διαθέσιμοι πόροι για μεγάλης κλίμακας στρατιωτική επιχείρηση, όπως για παράδειγμα σε ενδεχόμενη εισβολή της Κίνας στην Ταιβάν ή σε γενικευμένο πόλεμο στη Μέση Ανατολή, δεν εξασφαλίζονται οι άλλοτε πρόθυμοι νατοϊκοί σύμμαχοι, αλλά το κυριότερο δεν αντέχει μια ανάλογη εμπλοκή ο ίδιος ο αμερικανικός λαός, ειδικά στη μετά-covid εποχή με την εμπιστοσύνη του κλονισμένη σε κάθε ομοσπονδιακό θεσμό.
Το νέο όραμα που θα ενώσει τους πολίτες λοιπόν είναι μέρος του νήματος που θα οδηγήσει τη νέα διοίκηση με ασφάλεια έξω από τον Λαβύρινθο πριν την κατασπαράξει το τέρας της εμφύλιας διαμάχης, των κοινωνικών ανισοτήτων, της οικονομικής κατάρρευσης και του αδιεξόδου στην εξωτερική πολιτική. Και σε αυτό το σημείο, όπως ήδη ανάφερα τόσο στις εκλογές του 2020, όσο και σε πρόσφατο άρθρο μου για αυτές τις εκλογές, φαίνεται για μια ακόμη φορά να επαληθεύτηκε η θρυλική ρήση του Τζέιμς Κάρβιλ, του τότε επικεφαλής της προεκλογικής καμπάνιας Κλίντον με την οποία νίκησε τον Τζόρτζ Μπους τον πρεσβύτερο, στις 3/11 του 1992 αλλά και τέσσερα χρόνια μετά τον Μπόμπ Ντόουλ, σαν σήμερα στις 5/11 του 1996 : «Είναι η οικονομία ανόητε».
Ήταν στο πεδίο αυτό που η Χάρις φάνηκε περισσότερο αδύναμη, με θέσεις αμφιλεγόμενες, απόψεις ξεπερασμένες και πάντως όχι ικανές να πείσουν έναν λαό που ζητά άμεσες και πρακτικά αποτελεσματικές λύσεις.
Θα καταλήξω με δυο ιστορικές διαπιστώσεις, απαραίτητες για τον αμφιλεγόμενο Τράμπ ο οποίος φαίνεται να επιστρέφει θριαμβευτικά στον Λευκό Οίκο και μάλιστα έχοντας τον έλεγχο σε Γερουσία και Βουλή- δηλαδή την απόλυτη κυβερνητική ισχύ σε ομοσπονδιακό επίπεδο- ενός επίσης αμφιλεγόμενου Προέδρου που ορκίστηκε στις 22 Νοεμβρίου του 1963, υπό δραματικές συνθήκες μέσα στο προεδρικό σκάφος Air Force One, λίγες ώρες μετά τη δολοφονία του Τζον Φ. Κένεντι: «Υπάρχει η Αμερική, υπάρχει ο Νότος και υπάρχει και το Μισισίπι. Το να κάνεις το σωστό δεν είναι πρόβλημα. Το να ξέρεις ποιο είναι το σωστό, είναι». Ήταν ο 36ος Προέδρος των Η.Π.Α , Λύντον Τζόνσον.
Με την αβεβαιότητα διάχυτη σε παγκόσμιο επίπεδο και τον φόβο ενός γενικευμένου χάους δίχως προηγούμενο, μια παράφραση του εθνικού ύμνου της Αμερικής φαντάζει όλο και περισσότερο αυτοεκπληρούμενη προφητεία: Ω, πες, για πόσο ακόμα θα κυματίζει εκείνη η αστερόεσσα σημαία, πάνω από τη γη των ελευθέρων και την πατρίδα των γενναίων;
[1] Οι δυο τελευταίοι στίχοι από τον Εθνικό ύμνο των Η.Π.Α