Τεράστιο θόρυβο έχει προκαλέσει διεθνώς -και δίκαια- η ανακοίνωση του Έλον Μασκ μέσα στην εβδομάδα ότι η startup του, Neuralink, έκανε την πρώτη επιτυχημένη τοποθέτηση εγκεφαλικού εμφυτεύματος σε άνθρωπο.
Ωστόσο, οι συνακόλουθες δηλώσεις του Μασκ στο Twitter, έθεσαν στο τραπέζι πολλά νέα ερωτήματα. Ερωτήματα σχετικά με τη δοκιμή μιας ολοκαίνουργιας ριψοκίνδυνης συσκευής, που σύμφωνα με τον δισεκατομμυριούχο, θα μπορούσε μια μέρα να βοηθήσει τους παράλυτους να περπατήσουν.
Κι όμως, η Neuralink, η νεοφυής εταιρεία του Μασκ, δεν υποχρεούται να αποκαλύψει ούτε καν βασικές λεπτομέρειες σχετικά με τη δοκιμή της, όπως ο αριθμός των συμμετεχόντων σε αυτήν ή η αναμενόμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης της εγκατάστασης στο «τσιπάκι». Κι αυτό διότι η μελέτη εγκρίθηκε από την αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ως «πρώτη δοκιμή στον ανθρώπινο οργανισμό», όπως αναφέρει το Reuters.
Σε αντίθεση με μια συνηθισμένη κλινική δοκιμή, αυτού του είδους οι μελέτες επιτρέπουν στις εταιρείες να αναπτύξουν την ιδέα για τη δημιουργία ενός καινοτόμου προϊόντος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουν σχεδιαστεί για να αποδείξουν την ασφάλεια ή την αποτελεσματικότητα της πατέντας.
Με απλά λόγια, οι μελέτες πρώιμης σκοπιμότητας, όπως η πρόσφατη μελέτη της Neuralink, απαλλάσσονται από την υποχρέωση να δημοσιεύουν λεπτομέρειες της δοκιμής στον ιστότοπο ClinicalTrials.gov των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των ΗΠΑ.
Αυτή η συνθήκη προσφέρει στον Ελον Μασκ μεγαλύτερο περιθώριο να αποκρύψει ό,τι είναι γνωστό σχετικά με την πρόοδο της εφεύρεσης της Neuralink, κάτι που οι εμπειρογνώμονες αντιλαμβάνονται ως τρομερά ανησυχητικό.
Εκπρόσωπος του FDA δήλωσε ότι η υπηρεσία «εξακολουθεί να επαγρυπνεί για την ασφάλεια όσων συμμετείχαν στη μελέτη για τη συσκευή εμφύτευσης της Neuralink μέσω των απαιτούμενων, τακτικών αναφορών».
Ο ίδιος ο FDA όμως, απαγορεύεται να αποκαλύπτει λεπτομέρειες σχετικά με τις μελέτες. Επομένως, η υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων βασίζεται στην εκάστοτε εταιρεία και ευελπιστεί πως ο ίδιος ο επιχειρηματίας - ο Μασκ εν προκειμένω - θα αποκαλύψει εθελοντικά τυχόν προβλήματα στο κοινό. Οι εμπειρογνώμονες, βέβαια, αμφισβητούν σε μεγάλο βαθμό το κατά πόσο μια τέτοια παραδοχή θα ήταν συμβατή με την ηθική στάση που έχει επιδείξει ο Μασκ μέχρι σήμερα.
Αγνωστη η αποτελεσματικότητα
Η Neuralink ιδρύθηκε το 2016 και έλαβε έγκριση από τον FDA για τη μελέτη σε ανθρώπους τον Μάιο του 2023. Δηλαδή, αρκετά χρόνια μετά την αρχική πρόβλεψη του Ελον Μασκ αναφορικά με το πότε θα έπαιρνε το πολυπόθητο «πράσινο φως» η startup του. Κι όμως, μέχρι τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς, τα αισιόδοξα σχόλια του Μασκ βοήθησαν να εκτοξευθεί η αποτίμηση της εταιρείας του σε περίπου 5 δισεκατομμύρια δολάρια.
Μέχρι στιγμής, η Neuralink έχει δηλώσει ότι η δοκιμή της επικεντρώνεται σε έναν μικρό αριθμό ασθενών, με περιορισμένη έως μηδενική ικανότητα χρήσης και των δύο χεριών. Ορισμένοι λόγω τραυματισμού του αυχενικού νωτιαίου μυελού και άλλοι λόγω της εκφυλιστικής νόσου που είναι γνωστή ως αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση (ALS).
Η μελέτη βασίζεται στη χρήση ενός ρομπότ, που θα τοποθετήσει χειρουργικά το εμφύτευμα στην περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει την πρόθεση για κίνηση. Αρχικός στόχος είναι οι άνθρωποι να μπορούν να ελέγχουν το ποντίκι ή το πληκτρολόγιο ενός υπολογιστή, επιστρατεύοντας αποκλειστικά και μόνο τη δύναμη της σκέψης.
Ο Eλον Μασκ δημοσίευσε αυτή την εβδομάδα στο Twitter ότι ο πρώτος ασθενής της Neuralink «αυτή τη στιγμή αναρρώνει και είναι μια χαρά», μόλις μία ημέρα μετά την εμφύτευση της συσκευής. Ο ίδιος θεώρησε θετικό σημάδι το γεγονός ότι «η συσκευή αξιολογεί ως φυσιολογική τη νευρική δραστηριότητα του ασθενούς» και θέλησε να το μοιραστεί με τους ακόλουθούς του.
«Η νευρική δραστηριότητα δεν αποτελεί απαραίτητα απόδειξη ότι η συσκευή θα λειτουργήσει και μακροπρόθεσμα», δηλώνουν οι ειδικοί. «Το ερώτημα είναι ”ποια θα είναι τα αποτελέσματα της συσκευής μετά από έξι μήνες ή τρία χρόνια;”», τονίζουν.
Αποκάλυψη (;) που τρομάζει
Στο μεταξύ η Daily Mail σε αποκλειστικό δημοσίευμά της υποστηρίζει ότι πίθηκοι που χρησιμοποιήθηκαν ως πειραματόζωα υπέστησαν «ακραία ταλαιπωρία» ενώ υπολογίζεται ότι 1.500 ζώα έχουν σκοτωθεί στις δοκιμές του εργαστηρίου της Neuralink.
Στο εν λόγω δημοσίευμα αναφέρεται ότι οι πίθηκοι δέχθηκαν εξαντλητικές επεμβάσεις στο κρανίο τους (έως και δέκα φορές το κάθε ζώο) προτού καταρρεύσουν. Το βρετανικό μέσο επικαλείται αποδεικτικά έγγραφα από το Πανεπιστήμιο του Ντέιβις της Καλιφόρνια, το οποίο συνεργάστηκε με τη Neuralink σε δοκιμές για τρία χρόνια, από το 2017 έως το 2020.
Ενδεικτικό είναι ότι ένας πίθηκος γνωστός ως «Ζώο 8» είχε «ακρωτηριαστεί στα άκρα» και «είχε διάρροια τον πρώτο χρόνο της ζωής του», αναφέρουν οι γνωματεύσεις, ενώ το ζώο φέρεται να υποβλήθηκε σε βαζεκτομή. Σύμφωνα με άλλη έκθεση μια «τρύπα» δημιουργήθηκε στο κεφάλι του ζώου μέχρι να εμφανιστεί ο εγκέφαλος, το εμφύτευμα τοποθετήθηκε και δοκιμάστηκε και στη συνέχεια το ίδιο ζώο υποβλήθηκε σε ευθανασία. Στα 1.500 ζώα που έχουν σκοτωθεί, περιλαμβάνονται ακόμη πρόβατα και χοίροι, όπως έγινε γνωστό.
Τον περασμένο μήνα, εξάλλου, η ομάδα εκστραείας «Επιτροπή Ιατρών για την Υπεύθυνη Ιατρική» ανέφερε ότι η Neuralink δρομολογούσε τη συμμετοχή σε δοκιμές τετραπληγικών έως 40 ετών, προχωρώντας με πειράματα και σε ανθρώπους, όπου ένας χειρουργός θα αφαιρούσε μέρος του κρανίου τους προτού ένα ρομπότ εμφυτεύσει 64 νήματα με ηλεκτρόδια στον εγκέφαλο.
Ερωτηθείς από τη Daily Mail, εκπρόσωπος της επιτροπής υποστήριξε ότι ο Μασκ είχε «μακρύ ιστορικό παραπλάνησης του κοινού σχετικά με τις υποτιθέμενες εξελίξεις στη Neuralink». «Η Neuralink έχει ένα καλά τεκμηριωμένο ιστορικό διεξαγωγής περιττών, πρόχειρων πειραμάτων σε πιθήκους, χοίρους, πρόβατα και άλλα ζώα που εγείρουν σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλειά της. Ως εκ τούτου, το κοινό θα πρέπει να συνεχίσει να είναι δύσπιστο για την ασφάλεια και τη λειτουργικότητα οποιασδήποτε συσκευής που παράγεται από την εταιρεία», τόνισε.
(Με πληροφορίες από Reuters, Daily Mail).