1. Η Ελλάδα υπήρξε πολύ καλός πελάτης του Ιράν όσον αφορά το πετρέλαιο κυρίως, γιατί είχε μια πιστοληπτική γραμμή που πλήρωνε 40% μπροστά και τα υπόλοιπα αργότερα. Μέχρι το 2015-16 αυτό, όπου η Τεχεράνη, λόγω της Ελληνικής κρίσης, απαίτησε εξόφληση υπολοίπου και από κει και μετά εξόφληση κατά παραλαβή από το 2017. Είχε περάσει τότε στα ψιλά γράμματα των Ελληνικών ΜΜΕ. Έτσι η καλή σχέση έγινε μηδενικού οφέλους ουσιαστικά για εμάς.
2. Αμέσως μετά τα παραπάνω, η Ελλάδα έγινε πελάτης του Ιράκ και άλλων χωρών του Κόλπου υπό Αμερικανική Αιγίδα. Οι ΗΠΑ δέχτηκαν την αλλαγή αυτή με ενθουσιασμό φυσικά, καθώς απομακρύνθηκε η επιρροή του ρωσικού τόξου από πάνω μας (ειδικά μετά την αποτυχημένη επίσκεψη Λαφαζάνη στο Ιράν).
3. Κάπου στο 2018 ξεκινάει το σύνολο πιέσεων από Ε.Ε. και ΗΠΑ προς Ιράν για την ανάπτυξη οπλικών συστημάτων εκτός συμφωνίας και στη συνέχεια επιβάλλεται εμπάργκο με προσωρινό waiver προς κάποιες χώρες (από Ε.Ε. η Ιταλία και η Ελλάδα) όπου μπορούσαν να πάρουν πετρέλαιο αν ήθελαν από το Ιράν σε συγκεκριμένες ποσότητες. Φυσικά, η Ελλάδα δεν πήρε ποτέ καθώς έπρεπε να δώσει μπρστάντζα όλο το ποσό για προμήθεια. Η απουσία όλων των χωρών (πλην Τουρκίας) από την προμήθεια πετρελαίου από το Ιράν σχολιάστηκε δυσμενώς από τον ΥΠΕΣ τους μόλις λίγους μήνες πριν. Με άλλα λόγια, οι σχέσεις των συγκεκριμένων χώρων έχουν ήδη διαρραγεί με την Τεχεράνη.
4. Στις αρχές του 2019 οι ΗΠΑ επισημαίνουν πώς παρά τα waivers που είχαν δοθεί που είχαν δοθεί ως την 1η Μαϊου 2019, η προμήθεια πετρελαίου από το Ιράν από χώρες συμμάχους θα υπολογιστεί στις διακρατικές σχέσεις μαζί τους. Παραμένει και πάλι η Τουρκία ως μόνος πελάτης.
5. Το τάνκερ GRACE1 θεωρείται τώρα πώς είναι ιρανικών συμφερόντων με φορτίο αργού πετρελαίου που κοστίζει 120.000.000$. Ήδη στα ελληνικά και ξένα ΜΜΕ έχουν αναπτυχθεί πάμπολλες θεωρίες για τον ιδιοκτήτη του φορτίου, όπως και για την νομιμότητα του ως προέλευση. Σε κάθε περίπτωση, όμως, αυτό το φορτίο κάπου θα πρέπει ουσιαστικά να πάει και να προχωρήσει σε διύληση. Οι μόνες χώρες στην περιοχή που είχαν μέχρι την 1η Μαϊου waiver είναι η Ιταλία, η Ελλάδα και η Τουρκία (και ίσως κάποια ελαστικότητα παραπάνω). Εκ των οποίων τριών, ήδη η Ιταλία δήλωσε πώς δεν έχει καμία σχέση με το θέμα και δεν υπάρχει περίπτωση να επιτρέψει σε ιρανικό πλοίο να λιμενιστεί σ’ αυτήν. Παράλληλα είναι μια χώρα που εξετάζει σοβαρά να στείλει δύναμη στον Κόλπο για προστασία.
Επομένως, μένουν δύο χώρες, η Ελλάδα και η Τουρκία. Οι ΗΠΑ τώρα διαβλέποντας πώς η Τουρκία έτσι και αλλιώς δεν θα δεχτεί καμία σύσταση, δεδομένων των αντιθέσεων που υπάρχουν μεταξύ των δύο χωρών, αλλά και επειδή η οποία προσπάθεια εκ πλευράς τους μπορεί να προκαλέσει μία εκ νέου αντιπαράθεση, αφήνει προς το παρόν ασχολιάστη την Τουρκία και σπεύδει να δηλώσει γενικά στις πρώτες γραμμές πώς θα υπάρξουν κυρώσεις σε συμμάχους αν δεχτούν το Ιρανικό τάνκερ και μετά ειδικά προς την χώρα μας, έχοντας κατά νου την δική μας θέση στην Ε.Ε. και τί μπορεί να προκαλέσει αυτό. Φυσικά οι ΗΠΑ έχουν στο μυαλό τους, κάνοντας δήλωση ειδικά για την Ελλάδα την επιβολή ισχύος που διαθέτουν τη δεδομένη στιγμή καθώς επιχειρείται ουσιαστικά μια επαναθέρμανση σχέσης μεταξύ των δύο χωρών (Ελλάδα - ΗΠΑ).
Το ζητούμενο βέβαια τώρα είναι αν η Ελλάδα μπορεί να παίξει αυτό το τρελό παιχνίδι ισορροπιών κερδίζοντας κάποιο αντίτιμο, ποντάροντας πάνω στο ότι είμαστε «σύμμαχοι και κινούμαστε στο ίδιο μήκος κύματος» ή στο ότι είμαστε «ανεξάρτητοι και για να κάνουμε ό,τι μας λέτε, θέλουμε αυτό και εκείνο». Το σκεπτικό του αντιτίμου είναι ίδιο προφανώς και στις δύο εκφράσεις και το γνωρίζουν και οι ΗΠΑ.Το ζητούμενο είναι πώς θα το εκφράσουμε εμείς ως χώρα, διότι αυτό σίγουρα θα έχει αντικτύπο στο μελλον.
Αφήνω τελευταία προς σχολιασμό την σχέση με το Ιράν, όπου πραγματικά η χώρα μας δεν έχει να κερδίσει απολύτως τίποτα αυτή τη στιγμή σε όλο αυτό το χαμό που γίνεται, διότι τόσο η εσωτερική αγορά του Ιράν είναι κορεσμένη από γαλλικές και γερμανικές επιρροές, όσο και η πολιτικής του είναι άμεσα συνυφασμένη και συσχετισμένη με αυτή της Ρωσίας και της Τουρκίας που είναι ένα κλικ πριν γίνει εχθρική εναντίον μας.
Δύσκολοι καιροί για τέτοιες ισορροπίες ισχύος και θέλει σκέψη και στρατηγική από την πλευρά μας πριν ειπωθεί έστω και μια λέξη. Προφανώς το μέχρι στιγμής καθεστώς του «δεν έχουμε αίτημα, άρα τσάμπα καλείτε σε συμμόρφωση από την Ουάσιγκτον» βολεύει. Το ερώτημα είναι τί θα συμβεί αν γίνει το αίτημα από την πλευρά του ιρανικού τάνκερ.
Πρώτη δημοσίευση στο Geopolitics and Daily News