Οι επιστήμονες αγωνίζονται να συλλέξουν πυρήνες πάγου, μαζί με τις «παγωμένες πληροφορίες» που διατηρούν για τους κύκλους του κλίματος, καθώς η υπερθέρμανση λιώνει τους παγετώνες του πλανήτη. Κάποιοι λένε ότι ο χρόνος τους τελειώνει. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα είναι ήδη πολύ αργά.
Στα τέλη του περασμένου έτους, ο Γερμανός χημικός Μαργκίτ Σβιγκόφσκι και μια ομάδα διεθνών επιστημόνων προσπάθησαν να συγκεντρώσουν πυρήνες πάγου από τον παγετώνα Grand Combin, ψηλά στα ελβετικο-ιταλικά σύνορα, για μια προσπάθεια παρακολούθησης του κλίματος που υποστηρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη.
Το 2018, είχαν εντοπίσει την περιοχή με ελικόπτερο και είχαν ανοίξει έναν ρηχό πυρήνα δοκιμής. Ο πυρήνας ήταν σε καλή κατάσταση. Είχε καλά διατηρημένα ατμοσφαιρικά αέρια και χημικά στοιχεία για προηγούμενα κλίματα και το ραντάρ που διεισδύει στο έδαφος έδειξε έναν βαθύ παγετώνα.
Αλλά στα δύο χρόνια που χρειάστηκε για να δημιουργήσουν οι επιστήμονες μια πλήρη εγκατάσταση γεώτρησης, μερικές από τις πληροφορίες που είχαν παγιδευτεί στον πάγο είχαν εξαφανιστεί. Οι κύκλοι ψύξης-απόψυξης είχαν δημιουργήσει παγωμένα στρώματα και πισίνες λιωμένου νερού σε όλο τον παγετώνα, καθιστώντας τον πυρήνα άχρηστο για την επιστήμη του κλίματος.
Η ξαφνική επιδείνωση «μας λέει πόσο ευαίσθητοι είναι αυτοί οι παγετώνες», δήλωσε ο Σβιγκόφσκι, επικεφαλής της ομάδας χημείας στο Ινστιτούτο Paul Scherrer στο Villigen της Ελβετίας.
Η αποστολή στο Grand Combin υπογραμμίζει τη μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι επιστήμονες σήμερα στη συλλογή πυρήνων πάγου: Μερικοί παγετώνες εξαφανίζονται γρηγορότερα από το αναμενόμενο.
Σχεδόν όλοι οι παγετώνες του κόσμου συρρικνώνονται, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη. Στην πιο ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα έκθεση για το κλίμα, που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο, ο ΟΗΕ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «η ανθρώπινη επιρροή είναι πιθανότατα ο κύριος παράγοντας της σχεδόν καθολικής υποχώρησης των παγετώνων παγκοσμίως από τη δεκαετία του 1990». Η έκθεση ανέφερε επίσης ότι χωρίς άμεση, μεγάλης κλίμακας δράση, η μέση παγκόσμια θερμοκρασία θα φτάσει ή θα ξεπεράσει τους 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον μέσο βιομηχανικό μέσο όρο θερμοκρασίας εντός 20 ετών.
Ο ρυθμός με τον οποίο οι παγετώνες χάνουν μάζα αυξάνεται επίσης. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο στο επιστημονικό περιοδικό Nature διαπίστωσε ότι οι παγετώνες έχασαν 227 γιγατόνες πάγου ετησίως από το 2000 έως το 2004, αλλά αυξήθηκαν κατά μέσο όρο σε 298 γιγατόνες το χρόνο μετά το 2015. Ένας γιγατόν ισοδυναμεί με ένα δισεκατομμύριο μετρικούς τόνους. Ένας γιγατόν πάγου θα γέμιζε το Κεντρικό Πάρκο της Νέας Υόρκης και θα είχε ύψος 341 μέτρα.
Περίπου το 10% της χερσαίας έκτασης στη γη καλύπτεται σήμερα από παγετώδη πάγο, σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Δεδομένων Χιονιού και Πάγου στο Μπόλντερ του Κολοράντο.
Εάν ένας παγετώνας λιώνει και δεν συσσωρεύει πλέον χιόνι, αυτό σημαίνει επίσης ότι δεν συλλαμβάνει ατμοσφαιρικά αέρια από σήμερα για να μελετήσουν οι επιστήμονες στο μέλλον.
Μια ανακάλυψη του 2009 από τον Αμερικανό επιστήμονα Ντάγκλας Χάρντι για τα μουμιοποιημένα υπολείμματα ενός γουρουνιού του 19ου αιώνα σε ένα από τα υψηλότερα σημεία των παγετώνων του βουνού υποδηλώνει ότι κάποια από την κλιματική ιστορία που οι επιστήμονες ελπίζουν να ανακτήσουν έχει ήδη εξαφανιστεί. .
Η Μπαρμπάντε και ο Σβικόφσκι είναι μέρος μιας ομάδας επιστημόνων που ονομάζεται Ice Memory και προσπαθεί να δημιουργήσει ένα αρχείο από πυρήνες πάγου από παγετώνες σε όλο τον κόσμο. Η Ice Memory επικυρώνεται από την κύρια πολιτιστική υπηρεσία του ΟΗΕ, την Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO).
Μέχρι στιγμής έχουν κάνει γεωτρήσεις στην Ευρώπη, τη Βολιβία και τη Ρωσία. Οι πυρήνες αποθηκεύονται προσωρινά στην Ευρώπη, αλλά το σχέδιο είναι να τους στείλουμε στην Ανταρκτική για μακροπρόθεσμη αποθήκευση.
«Εκατό χρόνια από τώρα, όταν οι παγετώνες των Άλπεων θα εξαφανιστούν εντελώς, θα έχουμε τα δείγματα» για τις μελλοντικές γενιές επιστημόνων, δήλωσε η Μπαρμπάντε.
Επέκταση αποθήκευσης πάγου
Πέρα από τα αέρια του θερμοκηπίου, οι επιστήμονες λένε ότι μπορεί να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν πυρήνες πάγου για να μελετήσουν το DNA αρχαίων βακτηρίων και ιών που θα μπορούσαν να αναδυθούν καθώς ο κόσμος θερμαίνεται. Τα κατεψυγμένα έντομα και η γύρη των φυτών θα μπορούσαν επίσης να αποκαλύψουν ιστορίες για τα δάση του κόσμου και τους κύκλους πυρκαγιάς τους.
Μια άλλη ομάδα επιστημόνων, τα ευρήματα των οποίων δημοσιεύθηκαν τον Ιούλιο στο επιστημονικό περιοδικό Microbiome, βρήκαν ιούς ηλικίας σχεδόν 15.000 ετών σε δύο δείγματα πυρήνα πάγου που ελήφθησαν από το Θιβετιανό Οροπέδιο στην Κίνα. Τα ευρήματα εντόπισαν γενετικούς κώδικες για 33 ιούς, τουλάχιστον 28 από τους οποίους ήταν νέοι στους επιστήμονες.
Αυτή η ομάδα επιστημόνων περιελάμβανε παλαιοκλιματολόγους πάγου με έδρα τις ΗΠΑ Λόνι Θόμσον και Ελεν Μόσλι Θόμσον, οι οποίοι είναι σύζυγοι.
Ο Λόνι Θόμσον λέει ότι η ταχύτητα με την οποία εξαφανίζεται ο πάγος οδήγησε στην απόφαση επέκτασης των εγκαταστάσεων αποθήκευσης των πυρήνων του στο πανεπιστήμιο του Οχάιο, για ένα σχέδιο για το οποίο ξεκίνησε συγκέντρωση χρημάτων. Ελπίζει να συγκεντρώσει 7 εκατομμύρια δολάρια. Μέχρι στιγμής έχει συγκεντρώσει περίπου 475.000 δολάρια μέσω δωρεών.
Μερικοί από τους πυρήνες που έχουν συλλέξει ο Θόμσον και η ομάδα του είναι ο μόνος πάγος που έχει απομείνει από μερικούς παγετώνες. Δύο από τις έξι περιοχές πυρήνων πάγου στο Κιλιμάντζαρο της Αφρικής που η ομάδα του έκανε διάτρηση το 2000 εξαφανίστηκαν. Το ίδιο και οι τοποθεσίες που έκαναν το 2010 στην Παπούα της Ινδονησίας. Άλλοι πιθανότατα θα εξαφανιστούν μέσα σε 50 χρόνια, είπε ο Θόμσον.