Το δέρμα είναι ένας ζωνταντός, υπερβολικά σύνθετος οργανισμός, που μας προστατεύει από το ηλιακό φως, την έκθεση σε βλαβερές χημικές ουσίες ή τα επικίνδυνα μικρόβια και φυσικά από το τσουχτερό κρύο.
Σε ένα μεγάλο βαθμό έχουμε αποκωδικοποιήσει τις διάφορες διεργασίες που συντελούνται και σχετίζονται με το δέρμα. Γνωρίζουμε για τις ρυτίδες που οφείλονται στο πέρασμα του χρόνου, ή το σημάδι που σχηματίζεται όταν ασκούμε πίεση σε ένα σημείο με τα δύο μας δάχτυλα.
Μυστήριο μέχρι πολύ πρόσφατα παρέμενε ωστόσο το γιατί το δέρμα μας ζαρώνει και μερικές φορές αλλάζει χρώμα καθώς απολαμβάνουμε το μπάνιο μας στη θάλασσα ή την πισίνα.
Ορισμένοι ίσως υποθέταμε ότι αυτού του είδους οι ρυτίδες σχηματίζονται επειδή το δέρμα απορροφά νερό, με αποτέλεσμα να πρήζεται και να σχηματίζει αυλακώσεις.
Kι όμως, ερευνητές στη δεκαετία του 1930 ανακάλυψαν ότι σε ασθενείς με νευρική βλάβη στα δάχτυλα, δεν σχηματίζονταν ρυτίδες ακόμη κι αν κάθονταν στη θάλασσα για ώρες. Επομένως, αν δεν ευθύνεται το νερό για τον σχηματισμό των ρυτίδων, τότε τι;
Μήπως το νευρικό μας σύστημα προσπαθεί να μας στείλει κάποιο μήνυμα;
Aς τα πάρουμε ένα ένα. Ίσως γνωρίζουμε πως λειτουργίες όπως η αναπνοή, το βλεφάρισμα, οι χτύποι της καρδιάς ή το γεγονός πως κόρες των ματιών μας συστέλλονται στον ήλιο εκτελούνται χωρίς καν να μπορούμε να το ελέγξουμε. Κι αυτό το οφείλουμε στο αυτόνομο νευρικό σύστημα.
Το αυτόνομο νευρικό σύστημα είναι αυτό που ελέγχει και τη διαστολή ή τη συστολή των αιμοφόρων αγγείων. Οι εν λόγω διεργασίες, μαζί με διάφορα ακόμα δερματικά φαινόμενα, επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από παράγοντες όπως η θερμοκρασία, καθώς και τυχόν φάρμακα ή ουσίες που προσλαμβάνουμε από την τροφή ή την κατανάλωση αλκοόλ. Αυτό καθίσταται ακόμα πιο σαφές αν σκεφτούμε πως περνώντας μόλις λίγες ώρες κάτω από τον καυτό ήλιο ξεφλουδίζουμε ή κάνοντας γυμναστική ιδρώνουμε και κοκκινίζουμε, ενώ όταν πίνουμε αλκοόλ δείχνουμε πρησμένοι.
Η σύσπαση των αιμοφόρων αγγείων είναι αυτή που κάνει και το δέρμα μας να ζαρώνει μετά λίγη ώρα μέσα στη θάλασσα. Όταν τα χέρια και τα πόδια μας έρχονται σε επαφή με το νερό για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, οι πόροι του δέρματός μας από όπου εξέρχεται ο ιδρώτας ανοίγουν, επιτρέποντας στο νερό να ρέει μέσα στον ιστό του δέρματός μας. Το νερό καθώς εισέρχεται μεταβάλλει τη σύσταση του ιστού μειώνοντας την αναλογία των αλάτων στο εσωτερικό του δέρματος.
Τότε οι νευρικές ίνες στέλνουν στον εγκέφαλο ένα μήνυμα, προειδοποιώντας για χαμηλότερα επίπεδα αλάτων και το αυτόνομο νευρικό σύστημα ανταποκρίνεται συστέλλοντας τα αιμοφόρα αγγεία. Στη συνέχεια η στένωση των αιμοφόρων αγγείων προκαλεί μείωση του συνολικού όγκου του δερματικού ιστού. Αυτό συρρικνώνει την επιφάνεια του δέρματος στα δάχτυλα, δημιουργώντας τα διακριτά μοτίβα ρυτίδων, που θυμίζουν μικρά κύματα.
Η διαδικασία θυμίζει τον τρόπο που ένα φρέσκο, σφριγηλό σταφύλι σταδιακά ξεραίνεται, για να καταλήξει στο τέλος να μοιάζει με μια ζαρωμένη σταφίδα. Η συστολή των αιμοφόρων αγγείων είναι αυτή που κάνει το δέρμα μας πιο χλωμό όταν μουλιάζουμε στο χλιαρό νερό, ενώ η διαστολή είναι η διεργασία που μας κάνει να κοκκινίζουμε όταν απολαμβάνουμε ένα ζεστό μπάνιο.
Και σε τι εξυπηρετεί η πρόσκαιρη δημιουργία ρυτίδων;
Όταν η επιφάνεια του δέρματος αποκτά τη χαρακτηριστική ζαρωμένη όψη στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών, μας είναι πιο εύκολο να κρατάμε στα χέρια μας αντικείμενα κάτω από το νερό και να πατάμε σταθερά κατά μήκος μιας βρεγμένης επιφάνειας. Με άλλα λόγια περιορίζονται οι πιθανότητες ολίσθησης και πρόκειται για ένα φανταστικό χαρακτηριστικό μας, που με την πάροδο του χρόνου έχει εξελιχθεί σημαντικά.
(Με πληροφορίες από theconversation).