Το μαύρο πλαστικό που χρησιμοποιείται σε ορισμένα παιδικά παιχνίδια και μαγειρικά σκεύη μπορεί να περιέχει ανησυχητικά επίπεδα τοξικών επιβραδυντικών φλόγας, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.
«Ένα προϊόν με ένα από τα υψηλότερα επίπεδα επιβραδυντικών φλόγας ήταν οι μαύρες πλαστικές χάντρες πειρατικών νομισμάτων που φορούσαν τα παιδιά», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Megan Liu, υπεύθυνη επιστήμης και πολιτικής για το Toxic-Free Future, μια ομάδα υπεράσπισης του περιβάλλοντος.
«Το συγκεκριμένο προϊόν είχε έως και 22.800 μέρη ανά εκατομμύριο συνολικών επιβραδυντικών φλόγας », είπε ο Liu. «Τα παιδιά συχνά παίζουν με παιχνίδια πολλές μέρες μέχρι να τα βαρεθούν».
Τα πιο επικίνδυνα επιβραδυντικά φλόγας που βρέθηκαν στη μελέτη σε καταναλωτικά προϊόντα είναι τα ίδια που χρησιμοποιούνται σε ηλεκτρονικά περιβλήματα τηλεοράσεων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών, είπε η Liu.
«Φαίνεται ότι τα πλαστικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των καταναλωτικών προϊόντων ήταν μολυσμένα με επιβραδυντικά φλόγας λόγω λαθών στην ανακύκλωση ηλεκτρονικών απορριμμάτων», είπε.
Ένα καταναλωτικό προϊόν, ένας μαύρος πλαστικός δίσκος σούσι, περιείχε 11.900 μέρη ανά εκατομμύριο από τον επιβραδυντικό της φλόγας δεκαβρωμοδιφαινυλαιθέρα, ή εν συντομία decaBDE. Αυτή η χημική ουσία είναι μέλος των πολυβρωμιωμένων διφαινυλαιθέρων, ή PBDE, κατηγορίας επιβραδυντικών φλόγας.
Τα άτομα με τα υψηλότερα επίπεδα PBDE στο αίμα είχαν περίπου 300% περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από καρκίνο, σύμφωνα με μια μελέτη του Απριλίου 2024.
Ο DecaBDE απαγορεύτηκε πλήρως το 2021 από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ, καθώς συνδέθηκε με τον καρκίνο, τα ενδοκρινικά και προβλήματα του θυρεοειδούς στην ανάπτυξη του εμβρύου και του παιδιού και τη νευροσυμπεριφορική λειτουργία και την τοξικότητα του αναπαραγωγικού και του ανοσοποιητικού συστήματος.
Παρά αυτούς τους περιορισμούς, ο δεκαβρωμοδιφαινυλαιθέρας βρέθηκε στο 70% των δειγμάτων που δοκιμάστηκαν, σε επίπεδα που κυμαίνονται από πέντε έως 1.200 φορές μεγαλύτερα από το όριο των 10 μερών ανά εκατομμύριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης , είπε η Liu.
Με βάση την έκθεση σε μολυσμένα μαύρα πλαστικά σκεύη κουζίνας, όπως σπάτουλες και τρυπητές κουτάλες, οι ερευνητές της μελέτης υπολόγισαν ότι ένα άτομο θα μπορούσε να εκτίθεται κατά μέσο όρο σε 34,7 μέρη ανά εκατομμύριο δεκαβρωμοδιφαινυλαιθέρα κάθε μέρα.
«Ήταν ιδιαίτερα ανησυχητικό το γεγονός ότι βρέθηκαν επιβραδυντικά που δεν έπρεπε να χρησιμοποιούνται πλέον», είπε η τοξικολόγος Linda Birnbaum, πρώην διευθύντρια του Εθνικού Ινστιτούτου Επιστημών Περιβαλλοντικής Υγείας και του Εθνικού Προγράμματος Τοξικολογίας.
«Θα συνιστούσα να μην χρησιμοποιείτε μαύρο πλαστικό για υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα και να μην αγοράζετε παιχνίδια με μαύρα πλαστικά κομμάτια», είπε η Birnbaum, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Ηλεκτρονικά με επιβραδυντικά φλόγας
Οι ηλεκτρονικές συσκευές που χρησιμοποιούν επιβραδυντικά φλόγας ως τρόπο πρόληψης πυρκαγιών είναι συνηθισμένες στα σπίτια στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με την ιστοσελίδα του Αμερικανικού Συμβουλίου Χημείας : «Το μέσο σπίτι περιέχει περισσότερα από 20 ηλεκτρονικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων τηλεοράσεων, smartphone, υπολογιστών, συστημάτων παιχνιδιών και δισκία. Αυτές οι συσκευές είναι ενσωματωμένες στην καθημερινή μας ζωή, ωστόσο θα μπορούσαν να θέτουν πρόσθετους κινδύνους για την ασφάλεια αν δεν υπήρχαν επιβραδυντικά φλόγας».
Οι κατασκευαστές χρησιμοποιούν επίσης επιβραδυντικά φλόγας σε καναπέδες, καθίσματα, ξαπλώστρες, καρέκλες γραφείου, ταπετσαρίες αυτοκινήτων, παιδικά καθίσματα αυτοκινήτου, επενδύσεις χαλιών, χαλάκια γιόγκα με επένδυση από αφρό και βρεφικά είδη με επένδυση.
Από εκεί, τα επιβραδυντικά φλόγας μπορούν «να διαρρεύσουν από τα προϊόντα στον αέρα και στη συνέχεια να προσκολληθούν στη σκόνη, τα τρόφιμα και το νερό, τα οποία μπορούν να καταποθούν», σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Επιστημών Περιβαλλοντικής Υγείας.
Η North American Flame Retardant Alliance, η οποία εκπροσωπεί τους κατασκευαστές και τους χρήστες χημικών ανθεκτικών στη φλόγα, είπε στο CNN ότι η νέα μελέτη δεν λαμβάνει υπόψη τα πραγματικά επίπεδα έκθεσης στον άνθρωπο ή τυχόν οδούς έκθεσης.
«Η χρήση επιβραδυντικών φλόγας στα ηλεκτρονικά και τις συσκευές έχει συμβάλει καθοριστικά στη μείωση των τραυματισμών και των θανάτων που σχετίζονται με πυρκαγιά και στην πρόληψη της καταστροφής περιουσίας», δήλωσε ο Erich Shea, διευθυντής επικοινωνίας προϊόντων της NAFRA σε ένα email.
«Η ανακύκλωση πλαστικών από ηλεκτρονικά απόβλητα είναι ένα κρίσιμο συστατικό μιας κυκλικής οικονομίας, συμβάλλοντας στη διατήρηση των πόρων και στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των πλαστικών απορριμμάτων», είπε ο Shea.
Ο Birnbaum είπε στο CNN ότι είναι γνωστό ότι τα πλαστικά που ενδέχεται να περιέχουν ή να εκτίθενται σε επικίνδυνες χημικές ουσίες δεν πρέπει να ανακυκλώνονται.
Δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο ορισμένων επιβραδυντικών φλόγας
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε την Τρίτη στο περιοδικό Chemosphere, διεξήχθη από το Toxic-Free και το Ινστιτούτο Ζωής και Περιβάλλοντος του Άμστερνταμ στο Vrije Universiteit στο Άμστερνταμ.
Η μελέτη εξέτασε μόνο τα μαύρα πλαστικά, και επομένως δεν μπόρεσε να προσδιορίσει εάν άλλα χρώματα πλαστικών θα μπορούσαν επίσης να εκτεθούν, είπε η Liu. Ούτε οι ερευνητές κατονόμασαν επωνυμίες των προϊόντων που δοκιμάστηκαν.
«Υπήρξαν προηγούμενες μελέτες που έγιναν σε άλλες χώρες όπου είχαν δει το ίδιο μαύρο πλαστικό να έχει μολυνθεί με επιβραδυντικά φλόγας, καθώς και μελέτες που δείχνουν ότι τα επιβραδυντικά φλόγας μπορούν να διαρρεύσουν από τα κουζινικά σκεύη στα τρόφιμα», είπε η Liu.
«Μελέτες που εξετάζουν συγκεκριμένα υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα στις ΗΠΑ, ωστόσο, δεν είχαν γίνει», είπε η Liu. «Γι′ αυτό μας ενδιαφέρει να δοκιμάζουμε παιχνίδια, καθώς και υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα, όπως είδη κουζίνας ή ενδύματα σέρβις τροφίμων».
Οι ερευνητές εξέτασαν 203 καταναλωτικά προϊόντα για βρώμιο, βασικό δείκτη της χρήσης επιβραδυντικών φλόγας, και στη συνέχεια εξέτασαν πιο προσεκτικά 20 προϊόντα με τα υψηλότερα επίπεδα.
Τα βρωμιούχα επιβραδυντικά φλόγας είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά λόγω της τοξικότητάς τους και της τάσης τους να βιοσυσσωρεύονται ή να παραμένουν στο σώμα για χρόνια, είπε ο Dr. Leonardo Trasande, καθηγητής παιδιατρικής και υγείας του πληθυσμού στο NYU Langone Health στη Νέα Υόρκη.
«Δεν γνωρίζω κανένα ασφαλές επίπεδο βρωμιωμένων επιβραδυντικών φλόγας», είπε ο Trasande, ο οποίος δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη. Ο Trasande ήταν ο κύριος συγγραφέας μιας εργασίας που διαπίστωσε ότι τα επιβραδυντικά φλόγας κόστισαν στο σύστημα υγείας των ΗΠΑ 159 δισεκατομμύρια δολάρια μόνο το 2018.
Τι μπορούν να κάνουν οι καταναλωτές
Οι ειδικοί λένε ότι υπάρχουν τρόποι με τους οποίους οι καταναλωτές μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο από επιβραδυντικά φλόγας.
«Αντικαταστήστε τα πλαστικά σας σκεύη κουζίνας με επιλογές από ανοξείδωτο χάλυβα ή επιλέξτε αντικείμενα χωρίς πλαστικό για να μειώσετε τη συνολική σας έκθεση σε επιβλαβή πρόσθετα και πλαστικό», είπε η Liu. «Ορισμένοι κατασκευαστές έχουν επίσης ισχυρές πολιτικές για την αφαίρεση επιβραδυντικών από τα προϊόντα τους, ώστε να μπορείτε επίσης να είστε προσεκτικοί αγοραστές».
Το ξεσκόνισμα, το σφουγγάρισμα και το σκούπισμα με ηλεκτρική σκούπα τακτικά θα απομακρύνουν τη σκόνη που είναι πιθανό να έχει μολυνθεί με πλαστικά και άλλες ανησυχητικές χημικές ουσίες εκτός από επιβραδυντικά φλόγας, είπε η Liu. Το συχνό πλύσιμο των χεριών και ο σωστός αερισμός μπορούν επίσης να βοηθήσουν.
«Πολλοί άνθρωποι πλένουν και ξαναχρησιμοποιούν τα μαύρα πλαστικά δοχεία που μπαίνει το φαγητό τους», είπε η Birnbaum. «Λέω στους ανθρώπους να βγάλουν αμέσως το φαγητό από αυτό το μαύρο πλαστικό και να το βάλουν σε ένα γυάλινο, ανοξείδωτο ή κεραμικό πιάτο».
Μην θερμαίνετε μαύρα πλαστικά δοχεία με τα τρόφιμα στο φούρνο μικροκυμάτων ή με άλλο τρόπο, καθώς η θερμότητα ενθαρρύνει τις χημικές ουσίες να ”ξεπλυθούν” στο φαγητό με το οποίο έρχεται σε επαφή, πρόσθεσε η Birnbaum.
Αν και αυτά τα βήματα θα μειώσουν την έκθεση, υπάρχουν τόσα πολλά που μπορούν να κάνουν οι καταναλωτές, είπε η Liu.
«Αυτό που δείχνει η μελέτη μας είναι ότι όταν επιβλαβείς χημικές ουσίες όπως επιβραδυντικά φλόγας επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται σκόπιμα σε προϊόντα όπως τηλεοράσεις και άλλα ηλεκτρονικά είδη, μπορούν να ανακυκλωθούν και να μολύνουν ακούσια άλλα προϊόντα», είπε η Liu.
«Χρειαζόμαστε κυβερνητικές και εταιρικές πολιτικές που να περιορίζουν τη χρήση αυτών των επιβλαβών χημικών ουσιών, όπως τα επιβραδυντικά φλόγας και τα επικίνδυνα πλαστικά, ώστε να μπορούμε να ανακυκλώνουμε με ασφάλεια αντικείμενα χωρίς να ανησυχούμε για τη χημική μόλυνση και την υγεία μας».