Νέα δεδομένα έχουμε στον πολύπαθο ελληνικό σιδηρόδρομο. Σήμερα, στο Υπουργικό Συμβούλιο, ο Χρήστος Σταϊκούρας, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, παρουσίασε το σχέδιο για έναν Νέο ΟΣΕ που θα περιλαμβάνει και τις τρεις εταιρείες: ΟΣΕ, ΓΑΙΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ, όχι όμως και την Hellenic Train η οποία είναι αποκρατικοποιημένη, ιδιωτική.
Ουσιαστικά σταματά ο κατακερματισμός αρμοδιοτήτων, η περιπλοκότητα και η σύγχυση αρμοδιοτήτων. Τουλάχιστον έτσι θέλουμε να ελπίζουμε.
Θυμίζουμε ότι το 1971 ξεκινά τη λειτουργία του ο Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδος (ΟΣΕ), που αναλαμβάνει σταδιακά με μεγάλα έργα τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη του δικτύου. Το 1996 ιδρύεται θυγατρική εταιρεία του ΟΣΕ με την επωνυμία ΕΡΓΑ ΟΣΕ Α.Ε. Αντικείμενό της η μελέτη και κατασκευή νέων χαράξεων και γραμμών στο σιδηροδρομικό δίκτυο. Το 2001 ιδρύθηκε η ΓΑΙΑΟΣΕ που έχει την ακίνητη περιουσία του Οργανισμού, ενώ το 2005 ο Ο.Σ.Ε. χωρίστηκε σε δύο θυγατρικές εταιρείες.
Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, σημερινή Hellenic Train ανέλαβε το μεταφορικό έργο και η δεύτερη εταιρεία, ο Ε.ΔΙ.Σ.Υ. (Εθνικός Διαχειριστής Σιδηροδρομικής Υποδομής) ανέλαβε τη διαχείριση της σιδηροδρομικής υποδομής. Το 2008 η ΤΡΑΙΝΟΣΕ πέρασε στο ελληνικό δημόσιο για να αποκρατικοποιηθεί, ενώ ο Ε.ΔΙ.Σ.Υ. απορροφήθηκε από τον ΟΣΕ.
Μολονότι έγιναν προσπάθειες ώστε ΓΑΙΑΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ να συγχωνευτούν, δεν κατέστη δυνατό και ήρθε το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών το 2023 να επιταχύνει διαδικασίες με την παρέμβαση και της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς η χώρα μας καλείται να εκσυγχρονίσει τα θέματα σιδηροδρόμου.
Κατόπιν όλων αυτών, το σχέδιο περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός νέου, ενιαίου, σύγχρονου δημόσιου φορέα (θα εποπτεύεται από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών), με πυρήνα τον ΟΣΕ («Νέος ΟΣΕ»), που αναλαμβάνει πλήρως τον ρόλο, τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες του Διαχειριστή της Σιδηροδρομικής Υποδομής, όπως περιγράφονται στο Ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, ενώ καθίσταται και μοναδικός υπεύθυνος για το σύνολο των μελετών και έργων που εκτελούνται επί του σιδηροδρομικού δικτύου, της διαχείρισης του τροχαίου υλικού καθώς και των σταθμών και λοιπών εγκαταστάσεων της ιδιοκτησίας του.
Στη νέα εταιρεία εντάσσονται επιπλέον του σημερινού ΟΣΕ : α) η ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε. και β) η ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε. κατά το μέρος που αφορά στο επιχειρησιακά κρίσιμο για τον σιδηρόδρομο τμήμα της δραστηριότητάς της (τροχαίο υλικό, ενεργές σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις).
Ο Νέος ΟΣΕ θα αναλάβει τη συνολική ευθύνη για όλα τα θέματα ασφαλείας και συνεχούς βελτίωσης του σιδηροδρομικού συστήματος, συνεργαζόμενος με τους λοιπούς φορείς του τομέα (Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, ΡΑΣ, Hellenic Train και λοιποί operators) στο πλαίσιο της εφαρμογής μίας νέας προσέγγισης με συστημική ανάλυση και διαχείριση κινδύνων, σε εφαρμογή των κατευθύνσεων της ΕΕ και του σχετικού Action Plan που εκπονεί η Ελληνική Κυβέρνηση.
Η σύσταση και οργάνωση του νέου φορέα θα κατοχυρωθεί νομοθετικά. Οι αρμοδιότητές του θα καλύπτουν πλήρως αυτές των σημερινών ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ και ΓΑΙΑΟΣΕ και θα συμπληρωθούν κατάλληλα, ώστε να αντιμετωπιστούν κενά ή/και αδυναμίες του υφιστάμενου τρόπου λειτουργίας των φορέων.
Επίσης, θα προσληφθεί, μετά από διεθνή διαγωνισμό, εταιρεία με αποδεδειγμένη τεχνική και διοικητική εμπειρία στη διοίκηση και λειτουργία αντίστοιχων φορέων, ως «Τεχνικός Σύμβουλος Διοίκησης» του Νέου ΟΣΕ. Ο Τεχνικός Σύμβουλος Διοίκησης θα συνεισφέρει με τεχνογνωσία και εξειδικευμένα ανώτατα στελέχη, αναλαμβάνοντας σε καθημερινή βάση, το σύνολο των επιχειρησιακών εργασιών της Εταιρείας, καθώς και την ειδικότερη ευθύνη λειτουργίας κρίσιμων Επιχειρησιακών Τομέων για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών ετών, εφαρμόζοντας αναλογικά διεθνείς εμπειρίες που υιοθετήθηκαν στο παρελθόν από αντίστοιχους σιδηροδρομικούς Οργανισμούς.
Ο Νέος ΟΣΕ ενδυναμώνεται σημαντικά επιπλέον σε τεχνογνωσία, προσωπικό και συστήματα, με αξιοποίηση Ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων. Ως προς την Τεχνογνωσία, θα αξιοποιηθεί η Δήλωση Πρόθεσης Συνεργασίας, που έχει ήδη συναφθεί μεταξύ των αρμόδιων Υπουργών Ελλάδας και Γαλλίας στον τομέα των σιδηροδρομικών μεταφορών, με κύρια εστίαση στα θέματα διαχείρισης κινδύνων, ασφάλειας και διαλειτουργικότητας του σιδηροδρομικού δικτύου. Επιπρόσθετα, ως κρίσιμης σημασίας αναγνωρίζεται η μεταφορά τεχνογνωσίας που θα επιτευχθεί από τον Τεχνικό Σύμβουλο Διοίκησης στον Νέο ΟΣΕ.
Όσον αφορά στο προσωπικό, ο νέος φορέας θα στελεχωθεί από το σύνολο του προσωπικού των δύο φορέων (ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ) και το σχετικό προσωπικό του τμήματος δραστηριοτήτων της ΓΑΙΑΟΣΕ που θα ενταχθεί στο Νέο ΟΣΕ, ενώ θα προσληφθούν πάνω 600 άτομα και με προσόντα που θα καλύπτουν τις απαιτήσεις των νέων θέσεων εργασίας που θα οριστούν. Η πρώτη ομάδα προσλήψεων αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2024, ενώ η υπόλοιπη ενίσχυση στελέχωσης θα προχωρήσει σε στάδια, μέχρι το μέσο του 2025, με βάση επίσης και τις απαιτήσεις στελέχωσης που θα προσδιοριστούν από το Business Plan του νέου φορέα.
Καταλήγοντας, ο Νέος ΟΣΕ θα εξοπλιστεί με τα πιο σύγχρονα συστήματα ασφαλείας διαχείρισης της κυκλοφορίας συρμών (ERTMS), καθώς και βελτιστοποίησης της αξιοποίησης του δικτύου, πολλά από τα οποία είναι ήδη υπό εγκατάσταση στο δίκτυο του ΟΣΕ και τα τρένα ιδιοκτησίας της ΓΑΙΑΟΣΕ.
Επιπρόσθετα, θα επανασχεδιασθεί εξ’ αρχής ένας προηγμένος ψηφιακός οργανισμός και θα εξοπλιστεί με σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα (μητρώο παγίων, συστήματα προγραμματισμού και παρακολούθησης των μελετών και έργων, σύγχρονο σύστημα δυναμικής πληροφόρησης και εξυπηρέτησης των επιβατών).
Μακάρι να λειτουργήσουν όλα βάσει σχεδίου και να έχουμε μάνατζερ επικεφαλής, με ανάλογα προσόντα.