«Πρέπει να κοιτάξουμε ξανά την θητεία. Έχουμε μελετήσει με προσοχή το φινλανδικό μοντέλο. Θα χρειαστεί μια ειδική συζήτηση πάνω σε αυτό. Όμως και εκεί θα προβούμε σε αλλαγές. Θα κοιτάξουμε ξανά την εφεδρεία και θα βελτιώσουμε κατά πολύ την εκπαίδευση, αλλά και την δυνατότητα το χρονικό αυτό διάστημα να είναι χρήσιμο για τους στρατεύσιμους. Έχουμε ονομάσει το πρόγραμμα “Θητεία – Ευκαιρία”» δήλωσε στο πλαίσιο ομιλίας του στην Ολομέλεια της Βουλής επί του νομοσχεδίου «Κύρωση του Κρατικού Προϋπολογισμού οικονομικού έτους 2024» ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας.
Στο πλαίσιο παρέμβασής του κατά τη συζήτηση, αναφερόμενος στο θέμα, κατόπιν ερωτήσεων και αναφορών στην Ελβετία και το δικό της μοντέλο, είπε πως «έχουμε επιλέξει την Φινλανδία για ένα βασικό λόγο. Έχω ενημερωθεί για το ελβετικό μοντέλο. Έχω συναντηθεί με Ελβετό αξιωματικό. Έχω αναλυτικές σημειώσεις για το τι κάνουν. Επιλέγαμε ως πρότυπο τη Φινλανδία. Γιατί; Λόγω της συμμετοχής τους στο ΝΑΤΟ και επίσης θεωρούμε ότι προσιδιάζει περισσότερο το σύστημά της με αυτό που εμείς θα θέλαμε να κάνουμε...χρειάζεται τεράστια αναβάθμιση της εφεδρείας, δεν είναι ένα θέμα με τον στρατό και το ξεχάσαμε. Πρέπει να μπορούμε να διατηρούμε δυνατότητα τουλάχιστον στήριξης του οικοδομήματος των Ενόπλων Δυνάμεων. Να είμαστε ειλικρινείς, δεν είμαστε πολλοί εμείς οι Έλληνες, είμαστε 10 εκατομμύρια, χρειαζόμαστε λοιπόν μια πραγματική, “ζωντανή”, εκπαιδευόμενη εφεδρεία».
Ο κ. Δένδιας είπε πως η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται την Άμυνα ως συνθήκη εθνικής επιβίωσης: «Περιλαμβάνει σύστημα μάχης, αλλά περιλαμβάνει και σύστημα υποστήριξης, το οποίο να μπορεί να υπερασπίσει την εδαφική μας ακεραιότητα. Να υπερασπίσει τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Επίσης όμως, να επιτελέσει κοινωνικό έργο και πέραν αυτού, να λειτουργήσει επιτέλους ως μοχλός καινοτομίας και οικονομικής ανάπτυξης».
Όπως είπε ο υπουργός, «εκτός των ορίων της χώρας φιλοδοξούμε να έχουμε ρόλο και λόγο στις εξελίξεις και να συνεχίσουμε να διευρύνουμε το γεωπολιτικό μας αποτύπωμα, προασπιζόμενοι βέβαια πάντοτε τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, το Δικαίου της Θάλασσας και του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.Δεν θα σας εκπλήξω αν σας πω ότι οι προκλήσεις ασφάλειας εξελίσσονται με απίστευτη ταχύτητα και για αυτό επιβάλλεται πλέον μία μεγάλη μεταρρυθμιστική προσέγγιση. Οι τεχνολογικές εξελίξεις, οι περιβαλλοντικές εξελίξεις, ο πόλεμος στην Ουκρανία, έχουν αναδείξει νέες πραγματικότητες. Οι πραγματικότητες αυτές πρέπει να μελετηθούν, να συζητηθούν, να αξιολογηθούν και η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών καθιστά αναγκαία τη θωράκισή μας σε πεδία που μέχρι πρότινος ή δεν υπήρχαν ή τα είχαμε υποτιμήσει.Και πρέπει να εκμεταλλευτούμε τις δυνατότητες που η ίδια η πατρίδα μας έχει για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών σε συγκεκριμένους τομείς της αμυντικής βιομηχανίας».
Ο κ. Δένδιας υπογράμμισε πως η διαφαινόμενη κατανόηση με την Ευρωπαϊκή Ένωση για το θέμα των αμυντικών δαπανών είναι εν μέρει μια θετική εξέλιξη, αλλά «πρέπει να επαναξιολογήσουμε και να προτεραιοποιήσουμε απολύτως τα εξοπλιστικά μας προγράμματα...Και είναι καθήκον μου να διασφαλίσω ότι κάθε ευρώ του Έλληνα φορολογούμενου θα δαπανάται μόνον εφόσον είναι αναγκαίο και μόνον εφόσον εντάσσεται σε μια εθνική στρατηγική. Και αυτή η εθνική στρατηγική πρέπει να είναι προϊόν εθνικής συναίνεσης».
Δωδεκαετές πρόγραμμα
Ο κ. Δένδιας υπογράμμισε πως η πολιτκή αυτή διαμορφώνεται σε τέσσερις άξονες: «Ο πρώτος άξονας είναι η επικαιροποίηση και η διεύρυνση της πολιτικής εθνικής ασφάλειας. Έχουμε και πρέπει να έχουμε ανοιχτούς ορίζοντες. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έφερε μπροστά μας νέες προκλήσεις. Πολλά από τα μέσα, από τις μεθόδους που ακολουθούνται, εμφανίζονται και χρησιμοποιούνται για πρώτη φορά. Παρατηρείται ευρεία χρήση νέων συστημάτων διοίκησης, ελέγχου, νέων οπλικών συστημάτων μικρού κόστους μέγιστου αποτελέσματος. Αυτά πρέπει να τα μελετήσουμε, να αντλήσουμε διδάγματα, να τα προσαρμόσουμε στα δικά μας δεδομένα. Κι έχουμε ήδη εκκινήσει διαδικασίες για την κατάρτιση 12ετούς, μακροπρόθεσμου δηλαδή, προγράμματος». Επίσης σημείωσε πως η εθνική στρατηγική πρέπει να περιλαμβάνει την αμυντική διπλωματία, δηλαδή «τη δημιουργία συνεργασιών με χώρες που ασπάζονται τις αρχές μας, που βλέπουν τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο με εμάς». Όσον αφορά στον ρόλο των σύγχρονων ενόπλων δυνάμεων, είπε πως δεν περιορίζεται στον στενά στρατιωτικό τους πυρήνα: «Η περιβαλλοντική κρίση επαναπροσδιορίζει την ανάγκη συμμετοχής τους στο γίγνεσθαι. Οι πρωτοφανείς πλημμύρες στη Θεσσαλία εδώ και λίγες εβδομάδες το απέδειξαν. Και η εθνική στρατηγική πρέπει να εξετάσει και την ανάγκη εκπαιδευτικής αναβάθμισης των δυνατοτήτων των σχολών των Ενόπλων Δυνάμεων. Ολοκληρώνουμε ένα σχέδιο νόμου, θα τεθεί υπό την κρίση σας τις προσεχείς μέρες, για την δυνατότητα διοργάνωσης διδακτορικών σπουδών από τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα των Ενόπλων Δυνάμεων, την απλοποίηση της ίδρυσης Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών, τη δυνατότητα συμμετοχής των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων σε ερευνητικά προγράμματα».
Ως προς τον δεύτερο άξονα, αναφέρθηκε στα εξοπλιστικά προγράμματα: «Θα τα συνεχίσουμε, αναφέρομαι στις φρεγάτες FDI, είχα την τιμή να παραλάβω τον ΚΙΜΩΝΑ λίγες εβδομάδες πριν. Τα αεροσκάφη Rafale, ο εκσυγχρονισμός των F-16 και βεβαίως σε μέσο χρόνο τα F-35. Για όλα αυτά έχουν προβλεφθεί πιστώσεις 2,57 δισεκατομμυρίων στον προϋπολογισμό».
Αμυντική βιομηχανία
Τρίτο άξονα χαρακτήρισε την αμυντική βιομηχανία, υπογραμμίζοντας πως «πρέπει να συζητήσουμε πάρα πολύ σοβαρά για τη δημιουργία αμυντικού οικοσυστήματος, που είναι κάτι το απολύτως αναγκαίο. Αφορά στήριξη της έρευνας και της ανάπτυξης, διότι θα δοθεί έμφαση στη διττή χρήση (και την στρατιωτική αλλά και την πολιτική). Στηρίζουμε τις παρεμβάσεις μας στα πρότυπα χωρών με τεράστια εμπειρία στα αμυντικά συστήματα καινοτομίας: Ηνωμένες Πολιτείες, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ισραήλ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, νομίζω συμφωνούμε όλοι: Δεν μπορούν οι Ένοπλές Δυνάμεις να συνεχίσουν να είναι απλώς καταναλωτές ξένων οπλικών συστημάτων».
Όπως είπε, θα δημιουργηθεί ένα καινούριο νομικό πρόσωπο, το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Έρευνας και Ανάπτυξης Καινοτομίας, που θα κινητοποιεί όλους τους διαθέσιμους πόρους. «Και πρέπει να σας πω ότι οι πόροι υπάρχουν ήδη, δεν χρειάζεται να εξευρεθούν. Σε συγκεκριμένο κονδύλιο βρήκα 25 εκατομμύρια για την έρευνα. Στο αμυντικό οικοσύστημα θα συμμετέχουν και τα κέντρα ερευνών των Ενόπλων Δυνάμεων και οι ανώτατες στρατιωτικές σχολές. Ο στόχος του Κέντρου είναι η αξιοποίηση των διεθνών διακρατικών σχέσεων, η μεταφορά τεχνογνωσίας, η αξιοποίηση όλων των διεθνών αμυντικών οργανισμών που συμμετέχει η Ελλάδα (και συμμετέχουμε σε πολλούς), αλλά και η διασύνδεση των μερών με το ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας. Πάλι το νομοσχέδιο θα έρθει σύντομα και θα τεθεί σε διαβούλευση».
Ο κ. Δένδιας αναφέρθηκε σε τρίτο νομοθέτημα, σχετικά με την επιβίωση της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας, τονίζοντας πως «είναι εθνική ανάγκη να δώσουμε λύση για την ΕΑΒ. Και προσδοκώ από όλα τα κόμματα να σταθούν αρωγοί σε αυτήν την προσπάθεια, γιατί θα χρειαστεί να συγκρουστούμε με αντιλήψεις και νοοτροπίες δεκαετιών. Αλλά πρέπει να δημιουργήσουμε μια σύγχρονη Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία γιατί είναι η ραχοκοκαλιά που στηρίζει το μυϊκό σύστημα της Πολεμικής μας Αεροπορίας. Και πρέπει να σας πω ότι μόλις τελειώσουμε και βάλουμε κάποια τάξη στην ΕΑΒ, πρέπει να στραφούμε στα επίσης προβληματικά ΕΑΣ, τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα».
Ως προς τον τέταρτο άξονα, αναφέρθηκε στο προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων: «Η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης πρέπει να είναι προτεραιότητα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας...Έχουμε καταρτίσει ένα μεγαλόπνοο πρόγραμμα κατασκευής 1400 κατοικιών, χωρισμένο σε φάσεις υλοποίησης. Ελπίζω ότι σε συνεννόηση με τον αρμόδιο Υπουργό, το Νίκο Παπαθανάση, θα χρηματοδοτηθεί η πρώτη φάση 500 κατοικιών σε 13 νησιά του Αιγαίου, όπου το κόστος κατοικίας είναι υψηλότατο και δεν υπάρχει δυνατότητα με τους μισθούς που δίνει το Ελληνικό Δημόσιο τα στελέχη μας να μπορούν να διαβιώσουν με αξιοπρέπεια. Κι επειδή αυτό δεν αφορά μόνο τις Ένοπλες Δυνάμεις, 15% αυτών των κατοικιών θα δοθούν για την κάλυψη άλλων αναγκών του δημοσίου τομέα, με προτεραιότητα στους γιατρούς και στους δασκάλους και τους καθηγητές και ελπίζω ότι εφόσον δοθούν όπως έχει συζητηθεί οι αναγκαίοι πόροι, μπορούμε να ολοκληρώσουμε και να παραδώσουμε αυτό το πρώτο κομμάτι, τις 500 κατοικίες, το καλοκαίρι του 2026».
Αναφερόμενος στα ελληνοτουρκικά, χαρακτήρισε θετική την επίσκεψη Ερντογάν, τονίζοντας πως «πέραν αυτού δεν εφησυχάζουμε. Νομίζω όλοι πιστεύουμε ότι μια πραγματική αλλαγή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, μια αλλαγή σελίδας, οφείλει να έχει δομικές λύσεις στο απαράδεκτο casus belli, στο ανύπαρκτο τουρκολιβυκό μνημόνιο, στην οθωμανική θεωρία της ”γαλάζιας πατρίδας”, το Κυπριακό δεν μπορεί να παραμένει άλυτο και βέβαια δεν υφίσταται ”τουρκική μειονότητα” στη Θράκη. Και η αμυντική μας πολιτική πρέπει να μην προσλαμβάνεται ως τουρκοκεντρική μόνον. Η Ελλάδα πρέπει να είναι σοβαρή και αξιόπιστη, πρέπει να εκπέμπει μήνυμα ειρήνης και σταθερότητας, σταθερά, ηχηρά, πρέπει να εκπέμπει μήνυμα προστασίας της κυριαρχίας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων».
Στο πλαίσιο παρέμβασής του κατά τη συζήτηση, αναφέρθηκε στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, λέγοντας πως «από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης αντιμετωπίζονται σε ένα στενό πλαίσιο λίστας συμφωνημένων στο παρελθόν μέτρων. Τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης δεν είναι έμμεσος τρόπος διαπραγμάτευσης με την γειτονική μας χώρα».