Σ′ ένα σκανδιναβικό έπος 800 ετών γίνεται μια μικρή αναφορά σ′ έναν άτυχο άνδρα που πετάξαν σ′ ένα πηγάδι μετά από μια επιδρομή σε ένα κάστρο στη Νορβηγία. Ο δύσμοιρος δεν έχει καν όνομα.
Ωστόσο, οι επιστήμονες υποστηρίζουν πλέον ότι τον βρήκαν! Στο περιοδικό iScience, οι ερευνητές αναφέρουν τα αποτελέσματα της ραδιοχρονολόγησης, της ανάλυσης αρχαίου DNA και της λεπτομερούς μελέτης ενός σκελετού που ανακαλύφθηκε πριν από δεκαετίες στον πυθμένα ενός πηγαδιού έξω από το κάστρο Sverresborg κοντά στο Τρόντχαιμ. Θεωρούν ότι αυτός είναι το πρόσωπο που αναφέρεται εν συντομία στο έπος του Sverris, μια ιστορία 182 στίχων για έναν από τους πρώτους βασιλιάδες της Νορβηγίας που ήρθε στην εξουσία κατά το δεύτερο μισό του 12ου αιώνα.
Ο νεκρός τύπος στο πηγάδι δεν ήταν εξέχουσα μορφή στα χρονικά της μεσαιωνικής νορβηγικής ιστορίας. Του αφιερώνεται μόλις η εξής γραμμή: «Έριξαν έναν νεκρό σε ένα πηγάδι, και μετά το γέμισαν με πέτρες».
Το έπος του βασιλιά Sverris έχει θεωρηθεί από τους μελετητές ως μια ως επί το πλείστον αξιόπιστη πηγή πληροφοριών για τα γεγονότα στην πρώιμη Νορβηγία, σύμφωνα με τον Armann Jakobsson, καθηγητή παλαιάς ισλανδικής λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου της Ισλανδίας.
Ο «πηγαδάνθρωπος» επιβεβαιώνει και συμπληρώνει ένα μικρό κομμάτι της ιστορίας αυτής. Η ανάλυση ραδιοάνθρακα του σκελετού δείχνει ότι πέθανε περίπου την εποχή της εισβολής στο κάστρο το 1197. Η μελέτη τον μετατρέπει επίσης απ′ έναν απλό μηχανισμό αφήγησης -ένα πτώμα που ρίχτηκε στην παροχή νερού για να το δηλητηριάσει- σε πραγματικό πρόσωπο.
Ήταν 30 έως 40 ετών, γαλανομάτης και ανοιχτόχρωμος, με ανοιχτά καστανά ή ξανθά μαλλιά. Η καταγωγή του εντοπίζεται στο νοτιότερο τμήμα της Νορβηγίας, υποδηλώνει η μελέτη, δείχνοντας τη δύναμη των σύγχρονων επιστημονικών τεχνικών να βοηθήσουν να συμπληρωθούν κάποια από τα κενά της ιστορίας - συμπεριλαμβανομένων ανθρώπων των οποίων τα ονόματα δεν εμφανίστηκαν ποτέ στα χρονικά της ιστορίας.
Ανακαλύπτοντας εκ νέου τον άνθρωπο του Πηγαδιού
Ο άνθρωπος του πηγαδιού ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια ενός έργου αποκατάστασης στο κάστρο Sverresborg το 1938. Όταν το πηγάδι άδειασε, αποκαλύφθηκε ένα πτώμα.
Όμως ο σκελετός δεν ανασκάφηκε ποτέ κανονικά, και ο Β′ Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε τον επόμενο χρόνο. Για δεκαετίες, τα λείψανά του ξεχάστηκαν.
Τα ερείπια του κάστρου αποτελούν τώρα μέρος ενός μουσείου, και για να γίνει η περιοχή πιο προσιτή στο κοινό, οι αρμόδιοι έπρεπε να ασφαλίσουν το πηγάδι. Οι αρχαιολόγοι κλήθηκαν για μια δοκιμαστική ανασκαφή το 2014. Το πηγάδι ήταν ένας λάκκος σκουπιδιών για τους Γερμανούς στρατιώτες κατά τη διάρκεια του πολέμου, γεμάτος μπουκάλια κρασιού, παλιά πυρομαχικά και πέτρες, δήλωσε η Άννα Πέτερσεν, αρχαιολόγος στο Νορβηγικό Ινστιτούτο Έρευνας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, η οποία διηύθυνε τις ανασκαφές το 2014 και το 2016.
«Σκεφτήκαμε: Δεν υπάρχει περίπτωση να έχει απομείνει κάτι από τα οστά, πρέπει να έχουν συνθλιβεί από το βάρος», δήλωσε η Πέτερσεν. Προς έκπληξή της, κατάφεραν να ανακτήσουν πάνω από το 90% του σκελετού.
Η ραδιοχρονολόγηση, βαθμονομημένη ώστε να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι το άτομο αυτό πιθανότατα έτρωγε αρκετό ψάρι, το οποίο μπορεί να κάνει ένα δείγμα να φαίνεται παλαιότερο από ό,τι πράγματι είναι, προσδιόρισε τα λείψανα στην εποχή της μάχης του 12ου αιώνα.
Δεν είναι δυνατόν να πούμε με βεβαιότητα πώς πέθανε ο άνδρας. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι μάλλον ήταν νεκρός πριν τον ρίξουν στο πηγάδι λόγω των τραυμάτων στο κρανίο - κάτι που επίσης συνάδει με το έπος.
Πολλοί εξωτερικοί ερευνητές δήλωσαν ότι η μελέτη δημιουργεί μια πειστική υπόθεση, αλλά δεν μπορεί να αποδείξει αμετάκλητα ότι πρόκειται για τον άνθρωπο που αναφέρεται στο έπος. Ο Jakobsson επικρότησε τις προσπάθειες να μελετηθούν τα αρχαία λείψανα και να δούμε πώς αυτά αντιστοιχούν στα ιστορικά κείμενα.
«Δεν θα με εξέπληττε αν μια σύγχρονη μελέτη DNA θα μπορούσε να επιβεβαιώσει ορισμένα από τα γεγονότα του έπους του Sverris, αν και προφανώς υπάρχουν όρια στο τι μπορούν να επαληθεύσουν», έγραψε ο Jakobsson σε ένα email.