Στα ίδια επίπεδα με πέρυσι κυμαίνονται οι τιμές των τροφίμων που παραδοσιακά καταναλώνονται τη Καθαρά Δευτέρα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας.
Ενόψει της Καθαρής Δευτέρας, η ΕΣΕΕ πραγματοποίησε δειγματοληπτική έρευνα για το κόστος του Σαρακοστιανού τραπεζιού του 2018, στο χρονικό διάστημα 12-13 Φεβρουαρίου, και από την καταγραφή του ύψους των τιμών ορισμένων βασικών προϊόντων που καταναλώνονται την Καθαρά Δευτέρα αλλά και όλες τις ημέρες της Σαρακοστής, προκύπτει μία μικρή μεσοσταθμική μείωση των ψαρικών και μία αντίστοιχου μεγέθους αύξηση για τα λοιπά συνοδευτικά προϊόντα (από σούπερ μάρκετ και φούρνους).
Κύριο γνώρισμα της σύγκρισης των τιμών στα θαλασσινά, μεταξύ των ετών 2018 και 2017, συνιστά η σταθερότητα των τιμών σε αρκετά εξ′ αυτών, με τις μοναδικές διαφοροποιήσεις να προέρχονται από τα κατεψυγμένα καλαμάρια (-20,6%) αλλά και το φρέσκο χταπόδι (+11,3%). Η τελευταία ανοδική μεταβολή αποδίδεται, σχεδόν αποκλειστικά, στην ελλιπή προσφορά του συγκεκριμένου προϊόντος, εξαιτίας του νωρίτερου εφετινού εορτασμού της Καθαράς Δευτέρας και των συνεπαγόμενων δυσμενέστερων καιρικών συνθηκών.
Όσον αφορά στα λοιπά προϊόντα που πλαισιώνουν το σαρακοστιανό τραπέζι, όπως η λαγάνα, οι ελιές, ο ταραμάς, το τουρσί, ο χαλβάς αλλά και τα κονσερβοποιημένα προϊόντα, καταγράφονται όπως και πέρυσι μεικτές τάσεις, με συνέπεια το εύρος τιμών μεταξύ 2018 και 2017 να βαίνει ελαφρώς αυξανόμενο κατά 0,8%. Σύμφωνα λοιπόν με τις παραπάνω διαπιστώσεις, το συνολικό κόστος του φετινού σαρακοστιανού τραπεζιού στο οποίο συμπεριλαμβάνονται θαλασσινά/οστρακοειδή και κάποια συνοδευτικά προϊόντα, διατηρείται αμετάβλητο σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, καθώς η προκύπτουσα μεταβολή θεωρείται αμελητέα.
Συγκεκριμένα το εύρος των τιμών για φέτος στα φρέσκα καλαμάρια διαμορφώνεται στα 12 - 18 ευρώ το κιλό, στα καλαμάρια τα κατεψυγμένα 3,5 - 10 ευρώ το κιλό (διαφορά με πέρυσι -20,6%), στο χταπόδι το φρέσκο η τιμή διαμορφώνεται στα 12 - 17,5 ευρώ το κιλό (διαφορά τιμής με πέρυσι 11,3%) και για το κατεψυγμένο χταπόδι στα 5 - 12 ευρώ το κιλό και για τα μύδια στα 3 - 3,5 ευρώ το κιλό.
Συνολικά από τα εύρη τιμών Θαλασσινών με βάση την έρευνα στην Κεντρική ιχθυαγορά Αθηνών προκύπτει - 0,5% ,μείωση εφέτος σε σχέση με πέρυσι.
Σε ό,τι αφορά στις τιμές για τα λοιπά είδη που προμηθεύεται ο κόσμος από σούπερ μάρκετ και φούρνους προκύπτει αύξηση 0,8% και συγκεκριμένα ο ταραμάς ο χύμα ο κόκκινος τα 750 γραμμάρια πωλείται από 3,2 - 6 ευρώ το κιλό (-4,2%), η λαγάνα θα πωλείται στην ίδια τιμή πέρυσι (εκτίμηση) δηλαδή το τεμάχιο 2 - 2,5 ευρώ, οι ελιές Καλαμών 4 - 7,8 ευρώ το κιλό (-0,8%), ο χαλβάς (συσκευασμένος) 7,9 - 10,3 ευρώ το κιλό (5,2%), τα ντολμαδάκια κονσέρβα των 280 γρ. 1,8 - 2 ευρώ το κιλό (-7,3%) και το τουρσί χύμα διάφορα των 280 γρ.2,0 - 2,7 ευρώ το κιλό (6,8%).
Όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας Βασίλης Κορκίδης: «Από τα πορίσματα της δειγματοληπτικής έρευνας της ΕΣΕΕ συνάγεται το συμπέρασμα πως το κόστος του φετινού σαρακοστιανού τραπεζιού παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017. Οι προκύπτουσες ετήσιες διακυμάνσεις των τιμών στα θαλασσινά (-0,5%) και στα προϊόντα που προμηθεύεται το καταναλωτικό κοινό από τα Supermarkets και τους φούρνους (+0,8%), είναι περιορισμένης έκτασης, με αποτέλεσμα να μην διαφοροποιούν καθόλου το ετήσιο κόστος. Καλά Κούλουμα, καλή Σαρακοστή...»
Η ΕΣΕΕ ενημερώνει για τη λειτουργία της αγοράς την Καθαρά Δευτέρα
Στο μεταξύ, η ΕΣΕΕ απέστειλε ενημερωτική εγκύκλιο στις ομοσπονδίες και τους εμπορικούς συλλόγους, η οποία διευκρινίζει το πλαίσιο λειτουργίας των καταστημάτων, το καθεστώς πληρωμής των μισθωτών υπαλλήλων την ημέρα αυτή, καθώς και το κόστος του σαρακοστιανού τραπεζιού.
Το περιεχόμενο της συγκεκριμένης εγκυκλίου έχει ως ακολούθως:
«Δεδομένου ότι πλησιάζει η ημέρα της Καθαράς Δευτέρας (19-2-2018), γνωστοποιούμε προς τα μέλη τα σχετικά με το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων αλλά και το καθεστώς πληρωμής των μισθωτών υπαλλήλων κατά την ημέρα αυτή.Η Καθαρά Δευτέρα δεν περιλαμβάνεται στις εξαιρέσιμες εορτές- υποχρεωτικές αργίες, επομένως είναι εργάσιμη ημέρα και έγκειται στον κάθε έμπορο -επιχειρηματία εάν η επιχείρηση θα λειτουργήσει ή όχι. Δεδομένου λοιπόν του χαρακτήρα της ημέρας ως μη υποχρεωτικής αργίας, τα εμπορικά καταστήματα μπορούν να ανοίξουν νόμιμα, χωρίς να οφείλουν προσαυξημένο ημερομίσθιο ή άλλες επιβαρύνσεις στους υπαλλήλους τους. Πρέπει να επισημάνουμε ότι υφίστανται περιπτώσεις που η Καθαρά Δευτέρα έχει οριστεί ως ημέρα αργίας με άλλες ρυθμίσεις, όπως π.χ. με Υπουργική Απόφαση ή Προεδρικό Διάταγμα (τοπική εορτή), τυχόν συλλογική σύμβαση, επιχειρησιακή πρωτοβουλία κλπ. Στις περιπτώσεις αυτές -και μόνο τότε- οφείλεται αυξημένο ημερομίσθιο, καθώς η ημέρα προσλαμβάνει τον χαρακτήρα της υποχρεωτικής αργίας και η απασχόληση σε αυτήν το ίδιο. Ειδικά για την συλλογική σύμβαση, είναι σκόπιμο να σημειώσουμε ότι δεν ισχύει πλέον η καθιέρωση της υποχρεωτικής αυτής αργίας για τις περιπτώσεις που προβλεπόταν σε κλαδική ή ομοιοεπαγγελματική ΣΣΕ, η οποία έληξε και μετά την πάροδο της υποχρεωτικής παρέκτασης, δεν υπεγράφη νέα σύμβαση. Ελλείψει λοιπόν ισχύουσας κλαδικής ή ομοιοεπαγγελματικής ΣΣΕ, μόνο η πρόβλεψη περί υποχρεωτικής αργίας σε επιχειρησιακή σύμβαση εξασφαλίζει απόλυτα τον χαρακτήρα της ημέρας ως τέτοιας αλλά βεβαίως αφορά μόνο την συγκεκριμένη επιχείρηση».
Εντατικοποίηση ελέγχων από τον ΕΦΕΤ
Ενισχύει τους ελέγχους στην αγορά των τροφίμων κατά την περίοδο της Σαρακοστής ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων.
Στόχος του ΕΦΕΤ είναι η διασφάλιση της διάθεσης ασφαλών τροφίμων και η προστασία των συμφερόντων των καταναλωτών από αθέμιτες πρακτικές, σε συνεργασία και συνεννόηση με τις τοπικές αρμόδιες αρχές.
Όπως επισημαίνεται σε σχετική ανακοίνωση, κατά την περίοδο της μεγάλης Σαρακοστής και ειδικότερα την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας, σύμφωνα με τις διατροφικές συνήθειες, καταναλώνονται συγκεκριμένα νηστίσιμα τρόφιμα, πολλά εκ των οποίων θεωρούνται ευαλλοίωτα.
Η ορθή επιλογή, η μεταφορά των τροφίμων που χρειάζονται ψύξη στο σπίτι όσο το δυνατόν γρηγορότερα, οι προσεκτικοί χειρισμοί των τροφίμων στο σπίτι (π.χ. καθαριότητα, συντήρηση σε κατάλληλη θερμοκρασία, καλό μαγείρεμα κλπ) αποτελούν πρωταρχικής σημασίας πρακτικές για την αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία.
Στο πλαίσιο της ενημέρωσης των καταναλωτών, παραθέτονται ορισμένες χρήσιμες συμβουλές για την επιλογή τροφίμων που καταναλώνονται την περίοδο της Σαρακοστής :
Κεφαλόποδα (π.χ. χταπόδια, καλαμάρια, θράψαλα, σουπιές)
Στην αγορά απαντώνται είτε ως νωπά, είτε ως κατεψυγμένα, είτε ως αποψυγμένα.
Για τα νωπά πρέπει να προσέχουμε :
- Την οσμή που πρέπει να είναι οσμή θάλασσας και όχι δυσάρεστη οσμή αμμωνίας ή οποιαδήποτε άλλη οσμή, ξένη προς το προϊόν.
- Την επιφάνεια του σώματος να είναι υγρή και γυαλιστερή.
- Τα πλοκάμια και οι βεντούζες να αντέχουν σε ελαφρύ τράβηγμα και να μην αποσπώνται εύκολα.
- Τη σάρκα να είναι συμπαγής, ελαστική και γυαλιστερή.
- Τα μάτια να είναι γυαλιστερά, ζωηρά χωρίς κηλίδες.
Για τα κατεψυγμένα (συσκευασμένα ή χύμα) πρέπει να γνωρίζουμε ότι αυτά δεν πρέπει να πωλούνται με αλλοιώσεις της χροιάς τους, ενώ συνήθως φέρουν ένα στρώμα πάγου (επίπαγος). Μετά την απόψυξη το περιεχόμενο πρέπει να φέρει το χρώμα και την οσμή του νωπού προϊόντος. Στη συσκευασία πρέπει να υπάρχει το σήμα αναγνώρισης της εγκατάστασης.
Για τα αποψυγμένα αλιεύματα πρέπει να γνωρίζουμε ότι παράγονται μόνο εντός εγκεκριμένων εγκαταστάσεων, διότι απαγορεύεται η απόψυξη των κατεψυγμένων στο λιανεμπόριο. Κατά την πώλησή τους πρέπει υποχρεωτικά να φέρουν εμφανή την ένδειξη της αποψυγμένης κατάστασής τους, τόσο στην ενδεικτική πινακίδα πώλησης, όσο και στις ενδείξεις επί της συσκευασίας τους.
Οστρακοειδή (π.χ. μύδια, κυδώνια, γυαλιστερές, στρείδια, αχιβάδες, χτένια)
Εφόσον πωλούνται με κέλυφος θα πρέπει να είναι ζωντανά και αυτό φαίνεται από :
- Τα κελύφη που πρέπει να είναι κλειστά και να ανοίγουν πολύ δύσκολα ή αν είναι μερικώς ανοιχτά με την ελάχιστη πίεση πάνω στο κέλυφός τους να κλείνουν μόνα τους ερμητικά.
- Το περιεχόμενο που πρέπει να είναι υγρό, καθαρό και άοσμο.
- Τη σάρκα που πρέπει να είναι υγρή, γερά προσκολλημένη στο κέλυφος (με τσίμπημα καρφίτσας ή με λίγες σταγόνες λεμονιού να προκαλείται συστολή του σώματος).
Όσον αφορά τα αποφλοιωμένα μύδια που πωλούνται πάνω σε πάγο, θα πρέπει η σάρκα τους να είναι γυαλιστερή, συνεκτική και να έχει μυρωδιά θάλασσας.
Τα μύδια πωλούνται επίσης και κατεψυγμένα με κέλυφος ή χωρίς κελύφη. Επάνω στη συσκευασία πρέπει να υπάρχει το σήμα αναγνώρισης της εγκατάστασης.
Μαλακόστρακα (π.χ. γαρίδες, καραβίδες, αστακοί, καβούρια)
Τα βρίσκουμε στην αγορά είτε ως νωπά ή είτε ως κατεψυγμένα είτε ως αποψυγμένα.
Για τα νωπά πρέπει :
- Η οσμή να είναι ευχάριστη (σαν την οσμή της θάλασσας).
- Τα πόδια τους να είναι στερεά κολλημένα στο σώμα και σκληρά.
- Η μεμβράνη του θώρακα να είναι τεντωμένη, ανθεκτική και διαφανής.
- Το κεφάλι και ο θώρακας να είναι ανοιχτόχρωμα, όχι μελανού χρώματος και να μην έχουν μαύρες κηλίδες.
- Να έχουν αντανακλαστικές κινήσεις στα μάτια, στις κεραίες και στα πόδια όταν είναι ζωντανά.
Γενικά, να γνωρίζουμε ότι οι φρέσκες γαρίδες γλιστρούν εύκολα από το χέρι και δεν παρουσιάζουν δυσάρεστη οσμή.
Αχινοί
Οι αχινοί πρέπει κατά την αγορά τους να είναι ζωντανοί, γεγονός που φαίνεται από την κίνηση των αγκαθιών τους.
Όταν επιλέγουν κονσέρβες ιχθυηρών που διατηρούνται στο ψυγείο ή εκτός ψυγείου, οι καταναλωτές θα πρέπει να προσέχουν να μην είναι διογκωμένες, να μην παρουσιάζουν εξωτερική σκουριά, να μην υπάρχει διαρροή του υγρού περιεχομένου. Επίσης, είναι προς όφελος των καταναλωτών να διαβάζουν προσεκτικά τις ενδείξεις στη συσκευασία.
Άλλα σαρακοστιανά εδέσματα
Ο ταραμάς πρέπει να έχει χρώμα ομοιόμορφο, σύσταση μαλθακή και όχι πικρή ή όξινη γεύση. Πιθανή αλλοίωση στον ταραμά διαπιστώνεται από την εμφάνιση μούχλας, την ξηρότητα ή την τάγγιση.
Το τουρσί θα πρέπει να καταναλώνεται με φειδώ από άτομα με ευαισθησία στο στομάχι.
Τέλος, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να επιδεικνύουν οι καταναλωτές που πάσχουν από αλλεργίες στην επισήμανση του χαλβά, προκειμένου να μην καταναλώσουν χαλβά που περιέχει αλλεργιογόνα συστατικά.
(με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)