Ένα από τα πιο έμπειρα στελέχη που διαθέτει το Ελληνικό Δημόσιο, ο Θανάσης Ζηλιασκόπουλος, με δίπλωμα χημικού μηχανικού αλλά και με θητεία ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας και στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας σε θέματα βελτιστοποίησης συστημάτων παραγωγής και μεταφοράς, κατέχοντας τη θέση του προέδρου του ΤΑΙΠΕΔ αποδεικνύεται ίσως ο καταλληλότερος άνθρωπος για να μας μιλήσει για τις νέες προκλήσεις του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου.
Τα νέα στοιχήματα μπορεί να μην αφορούν ακίνητα όπως το Ελληνικό ή οι αυτοκινητόδρομοι (Εγνατία Οδός, Αττική Οδός), που δόθηκαν, αλλά αφορούν ένα μείζον θέμα που έχει σχέση και με την ακρίβεια των προϊόντων. Τα εθνικά logistics στη Φυλή της Αττικής (ξεκινά τον Μάρτιο η πρώτη φάση) και στο Στρατόπεδο Γκόνου στη Θεσσαλονίκη, αποτελούν μια μεγάλη πρόκληση που εφόσον ολοκληρωθεί σύντομα, μπορεί να φέρει μειώσεις τιμών στο ράφι, αλλά και να αλλάξει την εικόνα και τη λειτουργία της χώρας μας στο θέμα της διακίνησης εμπορευμάτων.
Με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, όπου το ΤΑΙΠΕΔ κατέχει το 30%, να εισέρχεται στο Χρηματιστήριο Αθηνών για την πώληση του ποσοστού, απομένει το κομβικής σημασίας λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, οι μαρίνες και πολλά άλλα έργα μείζονος σημασίας.
Κύριε Ζηλιασκόπουλε, το ΤΑΙΠΕΔ παρουσιάζεται ιδιαίτερα δραστήριο τα τελευταία χρόνια. Διαθέτει ένα μεγάλο χαρτοφυλάκιο μετοχών και εταιρειών και κινείται προς τη λεγόμενη αποκρατικοποίηση. Σε ποιο βαθμό βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή;
Κοιτάξτε, εμείς χρησιμοποιούμε τον γενικότερο όρο της αξιοποίησης όλων των ακινήτων, τα οποία έχουν αξία για τον ιδιωτικό τομέα. Μεγάλο κομμάτι της δουλειάς έχει γίνει ήδη από το ADP (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αξιοποίησης). Δεν μιλάμε για το PPF (Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας), τη δεύτερη μονάδα που έχουμε με τον κύριο Σταμπουλίδη για το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά αεροδρόμιο, αυτοκινητόδρομοι, λιμάνια, πολλά από αυτά ήδη έχουν προχωρήσει.
Τώρα, υπάρχουν πρωτοβουλίες που είναι στη διαδικασία των παραχωρήσεων αλλά υπάρχουν και κομμάτια που δίνουν ένα νέο ρόλο μέσα από το PPF, όπως είναι η ωρίμανση των ακινήτων εδώ στη Φυλή. Δεν είναι χρήματα που θα πάνε στους δανειστές, αλλά που θα πάνε στο Δήμο που προωθεί την ανάπτυξης της περιοχής.
Είναι και το Στρατόπεδο του Γκόνου, ακίνητο της ΓΑΙΑΟΣΕ, του σιδηροδρόμου, που πάμε εμείς να αξιοποιήσουμε την τεχνογνωσία που έχουμε ωριμάζοντάς το και δημιουργώντας το ενδιαφέρον της επενδυτικής κοινότητας. Ταυτόχρονα, βέβαια, εκεί που έχουμε μετοχές, όπως είναι το Αεροδρόμιο Αθηνών, τα Ελληνικά Πετρέλαια και άλλα, βρίσκουμε ξεχωριστούς τρόπους για να μπορέσουμε να εμπλέξουμε πιο πολύ τον ιδιωτικό τομέα και να κινηθούν αυτά τα κεφάλαια, να έχουν αυτές οι επιχειρήσεις τη δυνατότητα να ανασάνουν. Προχωρούν καλά τα πράγματα.
Μιας και αναφερθήκατε στο αεροδρόμιο που το ΤΑΙΠΕΔ κατέχει το 30% και μόλις τη Δευτέρα το πρωί ανακοινώθηκε ότι η πρόθεση για την είσοδό του στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Από το 30% το 10% μπορεί να το πάρει η AviAlliance και το 1% η οικογένεια Κοπελούζου. Για το 19% προσδοκάτε ότι θα υπάρξει σημαντικός επενδυτής να μπει στο αεροδρόμιο;
Το Xρηματιστήριο είναι ο τρόπος για να μπορέσεις να βγάλεις το asset που έχεις στην αγορά. Αυτός είναι ο πιο δίκαιος, με κανόνες αγοράς τρόπος, η πεπατημένη. Δηλαδή αν είμαστε ιδιωτική εταιρεία και θέλουμε να ρευστοποιήσουμε ή να δώσουμε τη δυνατότητα να δημιουργηθούν κεφάλαια και κινητικότητα σε μία εταιρεία, αυτό θα κάνουμε και αυτό κάνουμε. Θεωρώ ότι θα υπάρξει τεράστιο ενδιαφέρον διότι το «Ελευθέριος Βενιζέλος» είναι στα καλύτερά του. Η αύξηση είναι ραγδαία και πιστεύω ότι θα συνεχιστεί γιατί αν δούμε τι γίνεται στην ευρύτερη περιοχή η Ελλάδα πάντα είναι ένας ασφαλής, καλός προορισμός για τουρίστες. Θεωρώ ότι είναι καλό και το timing γιατί για σκεφτείτε να είχαν φτιάξει τα πράγματα στη Μέση Ανατολή, στην Αίγυπτο, στην Τουρκία και ξαφνικά ο άλλος σου λέει δεν θα πηγαίνω 5 χρόνια συνέχεια στην Ελλάδα, ας πάω και αλλού. Θα μειωνόταν το ενδιαφέρον για την Ελλάδα, προσωρινά τουλάχιστον. Εμείς το πιάνουμε στο peak. Νομίζω ότι είναι μία καλή στιγμή για να κεφαλαιοποιήσεις αυτά που έχεις.
Το μεγάλο έργο της Φυλής, το οποίο έρχεται σε συνέχεια του σχεδίου διπλής ανάπλασης, με τον Ελαιώνα στο επίκεντρο. Είναι ένα συνοδό έργο αναβάθμισης μιας υποβαθμισμένης περιοχής. Τι γίνεται για αυτό το έργο; Υπάρχει ενδιαφέρον, καταρχάς, από τις μεταφορικές εταιρείες να μετακομίσουν στη Φυλή, σε ένα καινούργιο χώρο;
Αυτό ήταν μία πρωτοβουλία που είχε προηγηθεί του ΤΑΙΠΕΔ, τουλάχιστον όσο ήμουν εγώ πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Logistics και στην προηγούμενη θητεία μου το 2012 - 2015 που ήμουν πάλι πρόεδρος. Είχαν γίνει συζητήσεις με τον Κωστή Χατζηδάκη, τότε υπουργό Μεταφορών και Ανάπτυξης, προσπαθώντας να δούμε πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τα εθνικά logistics γιατί έχουν αντίκτυπο στην οικονομία. Είναι κάτι που δεν το βλέπει ο κόσμος και δεν το καταλαβαίνει ο καταναλωτής αλλά είναι σημαντικός αντίκτυπος.
Όταν έχεις φορτηγά τα οποία θα πρέπει να «φάνε» μία μέρα μέσα στον Ελαιώνα για να πηγαίνουν στο ένα πρακτορείο να παίρνουν, να αφήνουν, να πηγαίνουν στο άλλο πρακτορείο και από δρόμους που δεν χωράνε, υποδομές υποβέλτιστες, τρομερό κυκλοφοριακό, σκεφτείτε ένα φορτηγό να μπορούσε στο χρόνο που πηγαίνει στον Ελαιώνα, να πάει σε έναν οργανωμένο υποδοχέα να αδειάσει να γεμίσει και να φύγει, στο μισό χρόνο θα κάνει διπλάσια δουλειά.
Αυτό το κόστος, όχι μόνο του ενός φορτηγού που κάνει την εθνική μεταφορά αλλά του συνόλου των φορτηγών της χώρας, περνάει στο καταναλωτή. Γι’ αυτό ακούτε πολλές φορές που λένε ότι είναι πιο φθηνό να ψωνίζω στο τάδε μαγαζί στη Γερμανία απ’ ότι στην Ελλάδα. Ένας βασικός λόγος είναι ότι η Γερμανοί είναι μία από τις πιο αποτελεσματικές χώρες σε εθνικά logistics, δηλαδή πάει γεμάτο φορτηγό αδειάζει γεμίζει έφυγε και δεν υπάρχουν άδεια χιλιόμετρα, δεν υπάρχει περίμενε.
Εδώ είναι στο περίμενε και αυτή η κατάσταση σημαίνει μία οικονομία η οποία δεν είναι εύρωστη και τελικά αυτός που πληρώνει το αντίτιμο της αναποτελεσματικότητας είναι ο καταναλωτής. Αυτό είναι κάτι που δεν μετράμε στην Ελλάδα. Ποιο είναι το ποσοστό του logistics στο προϊόν στο ράφι. Ξέρουμε ποιο είναι το κόστος παραγωγής, το κέρδος του χονδρέμπορου, αλλά υπάρχει και ένα άλλο κόστος το οποίο πολλές φορές είναι μεγάλο. Όταν ήμουν στην Αμερική το μετρούσαμε σαν ευαγγέλιο. Ήταν 13%. Στη Γερμανία, στο μέσο προϊόν που θα πάρεις, το ποσοστό των logistics είναι λιγότερο από 15%. Eδώ μπορεί να είναι στο 20% κι αυτό το παραπάνω το πληρώνει ο καταναλωτής.
Για να επιστρέψω, εκείνη την περίοδο τέθηκε το θέμα του Ελαιώνα. Στην πορεία μεσολάβησαν διάφορα, είχαμε αλλαγή κυβέρνησης, διακόπηκαν διάφορες πρωτοβουλίες και ξαναπιάσαμε το θέμα το 2020. Είχαμε και το ευτύχημα να έρθει το Ταμείο Ανάκαμψης, οπότε είπαμε ότι θα ενταχθεί σε αυτό. Όμως, οι συζητήσεις με τους διαμεταφορείς, τους λεγόμενους πράκτορες, που είναι 390 και άνω επιχειρηματίες, είχαν ήδη ξεκινήσει. Ήθελαν να φύγουν οπότε και ήταν αρκετά ώριμο να πούμε ποιος είναι ο χώρος και με ποιες προδιαγραφές θα θέλατε να πάτε έτσι ώστε η δουλειά σας να γίνει πιο αποτελεσματική, να αναβαθμιστείτε και ταυτόχρονα να μπορείτε να έχετε καλύτερες προοπτικές, καλύτερα και για την εθνική οικονομία αλλά καλύτερα και για το κυκλοφοριακό.
Μη ξεχνάτε ότι αυτή τη στιγμή συνολικά ο Ελαιώνας δημιουργεί 6.500 φορτηγά σε κίνηση τη μέρα, που τις περισσότερες φορές είναι κατά τη διάρκεια των ωρών αιχμής γιατί έρχονται πρωί και φεύγουν το απόγευμα για την επαρχία. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τα φορτηγά καταλήγουν στον Κηφισό. Αυτά θα πάνε όλα τώρα στην Αττική Οδό και στην Περιφερειακή Αιγάλεω, άρα αναπνέει και το κέντρο της Αθήνας και δημιουργούνται καλύτερες συνθήκες. Οπότε όλοι το θέλουν. Προφανώς οι επιχειρηματίες το θέλουν με τους δικούς τους όρους και προσπαθούμε, όσο μπορούμε μέσα από τη διαδικασία ωρίμανσης του ακινήτου, ταυτόχρονα να ωριμάσουμε και τις διαδικασίες της μετεγκατάστασης, που θα πάνε οι εταιρείες και των κινήτρων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η επένδυση στη Φυλή θα είναι πάνω από 250 εκατομμύρια και του Ταμείου 20-21 εκατομμύρια, που δίνει για τα έξοδα της μετεγκατάστασης εν είδει επιδότησης ενοικίου στην καινούργια εγκατάσταση στις επιχειρήσεις του Ελαιώνα. Όλα τα άλλα είναι δουλειά του επενδυτή. Το ακίνητο είναι ιδιοκτησία του Δήμου Φυλής, κάπου 475 στρέμματα, ένα αναξιοποίητο ακίνητο ανάμεσα στην Αττική Οδό και στα απορρίμματα. Όμως είναι πολύ κομβικό γιατί έχει την Περιφερειακή Αιγάλεω, την Αττική Οδό και τη σιδηροδρομική γραμμή που περνάει από τα όρια του ακινήτου, σχεδόν ένα χιλιόμετρο, η οποία σε 3 χλμ. από εκεί μπαίνει μέσα στο κλειδί του Θριάσιου και από εκεί πηγαίνει στην Cosco, στο Ικόνιο, στον Πειραιά. Εντοπίσαμε το ακίνητο και οι πράκτορες ήταν οι πρώτοι που ξεκινήσαμε τις διαβουλεύσεις.
Στην αρχή υπήρχε κάποια δυσπιστία αλλά συζητήσαμε τι θέλουν αυτοί συλλογικά και μετά πήγαμε στο Δήμο Φυλής που είχε διάφορους προβληματισμούς. Κατάλαβε, όμως, ότι θα δημιουργηθεί μία επιχειρηματική δραστηριότητα, θα φέρει θέσεις εργασίας, θα θέλουν να μείνουν στην περιοχή άτομα, θα έρθει το τρένο που μπορεί να δημιουργήσει μια επιπλέον στάση του Προαστιακού. Άρα μπορεί να συμπαρασύρει και μία άλλη αγορά την οποία δεν την έχει ο Δήμος. Σκεφτείτε ότι εκτός των 390 επιχειρήσεων που κάνουν τη διαμεταφορά υπάρχουν άλλες τόσες που παρέχουν υπηρεσίες σε αυτές, από χαρτοκιβώτια, συνεργεία για τα φορτηγά, βενζινάδικα. Κι αυτά μπορούν να μεταφερθούν στην περιοχή της Φυλής.
Πότε προβλέπεται να έχουμε εξέλιξη σε αυτό διαγωνισμό;
Θα τον βγάλουμε σε δύο φάσεις. Μέχρι αρχές Μαρτίου θα βγάλουμε την πρώτη φάση που είναι το expression of interest. Επειδή υπάρχουν διάφοροι όμιλοι που ενδιαφέρονται, θα ζητήσουμε από την αγορά αυτό να γίνει και γραπτά. Ελάτε να μας πείτε ότι σας ενδιαφέρει. Με όσους δηλώσουν ότι ενδιαφέρονται, με αυτούς θα προχωρήσουμε τις συζητήσεις για το πώς το βλέπουμε. Διότι έχουμε ήδη ομάδες τεχνικών συμβούλων και έχουμε εκπονήσει το επιχειρηματικό και το στρατηγικό σχέδιο αλλά και το τεχνικό κομμάτι. Θεωρούμε ότι οι επιχειρήσεις του Ελαιώνα απαιτούν περίπου 80.000 τετραγωνικά μέτρα, αλλά αυτό το ακίνητο μπορεί να χτίσει 250.000 μέτρα. Άρα υπάρχει η δυνατότητα ο ιδιώτης να κάνει και πολλά άλλα πράγματα.
Εκεί θα προσπαθήσουμε να δούμε ποιο είναι το ενοίκιο για τα επόμενα τουλάχιστον 10 χρόνια, γιατί το ενοίκιο αφορά τους πράκτορες, αλλά ο επενδυτής ενδιαφέρεται προφανώς να μεγιστοποιήσει το έσοδό του. Οπότε θα του δώσουμε την ευκαιρία να βγάλει από ακόμα 150.000 σχεδόν τετραγωνικά μέτρα κι άλλες δυνατότητες. Κοιτάζουμε και τεχνικές λύσεις όπως και πάνω από ράμπες να υπάρχουν αποθήκες που μπορούν να πάνε σε εταιρείες logistics, κούριερ κλπ. Όλοι ανήκουν στο δίκτυο, πλέον, και δε χρειάζεται να στέλνουν τα δικά τους αυτοκίνητα για τη διανομή στην Αθήνα. Αυτό μπορεί να γίνει από μία οργανωμένη παράδοση συλλογική.
Το καλό με το τρένο είναι ότι μπορεί να βγάλει και παρακαμπτηρίους για να έχει και σιδηροδρομική αποθήκη αλλά και ταυτόχρονα χώρο φόρτωσης κοντέινερ, γιατί από τα 250 στρέμματα που θα χτίσει, δηλαδή με περίπου 60% κάλυψη, έχεις τον υπόλοιπο χώρο για σιδηροδρομικές γραμμές, πάρκινγκ για φορτηγά, βενζινάδικα, ξενοδοχείο, τράπεζα. Μιλάμε για μια ολόκληρη πόλη.
Για ποιο ορίζοντα υλοποίησης μιλάμε;
Εμάς μας ενδιαφέρει από το Ταμείο Ανάκαμψης να δώσουμε τα χρήματα για τους πράκτορες. Είναι η μόνη μας δέσμευση που σημαίνει ότι θα πρέπει να μπει ο επενδυτής μέχρι τέλος του 2024 και να έχει 1-1,5 χρόνο να χτίσει τα 80 στρέμματα. Τα υπόλοιπα τι θα τα κάνει είναι δικά του. Θα θέλαμε να το ξέρουμε γιατί από αυτό εξαρτάται τι λεφτά θα πάρει και ο Δήμος που δίνει με παραχώρηση για 50 χρόνια, το ακίνητο που ήταν άχρηστο. Θεωρώ ότι ένας επιχειρηματίας που έχει την οικονομική δυνατότητα, και αυτό θα το αξιολογήσουμε διότι είναι μέσα στα κριτήρια, μπορεί να κάνει τα έργα σε 1-1,5 χρόνο. Θέλουμε μεταξύ πρώτης και δεύτερης φάσης να υπάρχουν τα προσύμφωνα μεταξύ του επενδυτή και των πρακτόρων και το 2026 να έχουν φύγει οι εταιρείες από τον Ελαιώνα και να λειτουργούν.
Υπάρχει, ωστόσο, στη Βόρεια Ελλάδα και ένα ακόμα εγκαταλελειμμένο ακίνητο, το Στρατόπεδο Γκόνου.
Σχεδόν ταυτόχρονα με τη Φυλή, το 2026, θα έχουμε και το έργο εκεί. Δεν έχουμε Ταμείο Ανάκαμψης. Τα χρήματα τα δίνει η ΓΑΙΑΟΣΕ για την ωρίμανση και τα χρήματα που θα βγουν θα τα πάρει η ΓΑΙΑΟΣΕ. Πιστεύω ότι αυτοί που θα ενδιαφερθούν για τη Φυλή θα ενδιαφερθούν και για το Γκόνου στη Θεσσαλονίκη, γιατί αυτή η οργανωμένη υποδοχή στα logistics parks συνήθως θέλεις να λειτουργούν σε δίπολα σε συνεργασία ή να τα έχεις ένας. Μετά, οι προκλήσεις του Γκόνου είναι διαφορετικές από της Φυλής. Είναι 600 στρέμματα και είναι πολύ μεγάλο για την Θεσσαλονίκη που έχει άλλες προοπτικές. Αν το ανοίξουμε και το συνδέσουμε με τα Βαλκάνια έχουμε άλλες συνθήκες.
Θα πω ένα παράδειγμα: όλα τα τρένα της Cosco, 1.000 τον χρόνο, που φεύγουν από τον Πειραιά, πάνε πρώτη στάση στο Mπιλκ στη Bουδαπέστη, όπου η Cosco πήρε το 30%. Πηγαίνει εκεί, λοιπόν, διότι έρχονται τρένα και από 17 άλλους προορισμούς και γίνεται η διανομή πολύ φθηνά και οικονομικά. Άρα, θέλουμε το Γκόνου να αποκτήσει κάποια τέτοια χαρακτηριστικά, καταρχήν να συνδεθεί με το Μπιλκ. Για αυτή τη διασυνδεσιμότητα μιλάμε και κατά πόσο μπορεί να γίνει πόλος έλξης για όλα τα Βαλκάνια.
Να πάμε λίγο στα λιμάνια. Ήδη κάποια λιμάνια έχουν προχωρήσει, με την πώληση του 67% των μετοχών. Πώς βλέπετε την κατάσταση;
Αισιόδοξα και δεν είναι μόνο τα λιμάνια του Βόλου, της Ηγουμενίτσας και του Ηρακλείου. Έχουμε και ένα άλλο λιμάνι το οποίο έχει μείνει σε μας για να το αξιοποιήσουμε, το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Είναι ευθύνη και αρμοδιότητά μας να αποδείξουμε ότι μπορούμε και εμείς, σαν Ελληνικό Δημόσιο, διότι είναι ευθύνη του ΤΑΙΠΕΔ να το αναπτύξει. Το λιμάνι, βέβαια, δεν έχει χρήματα, δεν έχει τίποτα, εκτός από μία προβλήτα και από κει και πέρα χρειάζεται όλο τον εξοπλισμό και κτηριακό και ηλεκτρομηχανολογικό. Θα πρέπει εμείς να επενδύσουμε χρήματα και είναι λίγο περίεργο διότι το ΤΑΙΠΕΔ μέχρι στιγμής δεν επενδύει. Εδώ κάνουμε κάτι καινούργιο και θα πρέπει να βρούμε χρήματα για να επενδύσουμε. Θεωρώ, δική μου άποψη, αλλά και η εκτελεστική διοίκηση το κοιτάζει και σε συνεννόηση με τους θεσμούς, κάποια από τα χρήματα των αποκρατικοποιήσεων να πάνε στην Αλεξανδρούπολη. Όπως του Βόλου που ήταν 51 εκατομμύρια τα χρήματα που πήραμε και δεν περιμέναμε ούτε 25. Θα μπορούσαμε να δώσουμε τα 20-25 στους θεσμούς που δεν περίμεναν παραπάνω, και τα υπόλοιπα να τα «ρίξουμε» στην Αλεξανδρούπολη, θα είναι καλό για όλους. Αυτό θα ήταν μία στρατηγική και αυτό το παράδειγμα θα μπορούσε να γίνει και με την Αττική Οδό ή την Εγνατία Οδό όπου θα μπορούσαν αυτά τα χρήματα να αξιοποιηθούν. Αυτό το παραπάνω που πετύχαμε γιατί και η οικονομία πάει καλύτερα και η αγορά, θα πρέπει να το αξιοποιήσουμε επενδύοντας. Αν βάζαμε 30 εκατομμύρια στην Αλεξανδρούπολη θα μπορούσε να έχει τελείως άλλες προοπτικές. Κι επειδή ήμουν πρόεδρος σε ΔΕΚΟ, θα πρέπει να απελευθερώσουμε τις ΔΕΚΟ από το κράτος.
Δηλαδή τον manager ποιος θα τον κάνει; Δυστυχώς, το Ελληνικό Δημόσιο έχει αποτύχει σε ρόλο manager.
Συμφωνώ, γιατί δεν έχουμε βρει το μηχανισμό να μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε μόνοι μας. Είναι αυτό το «κεφαλοκλείδωμα» που κάνει το κάθε Υπουργείο στην κάθε ΔΕΚΟ που έχει την ευθύνη. Καμιά φορά, για καλό σκοπό δε λέω, δεν μπορούν πολιτικά διοριζόμενοι να «τρέχουν» επιχείρηση. Άλλες χώρες έχουν βρει μηχανισμούς να «τρέχουν» τα δημόσια asset τους πολύ αποτελεσματικά και ανταγωνιστικά. Να πάρουμε κάποια παραδείγματα και να το κάνουμε. Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης το βλέπω και σαν ένα στοίχημα επειδή θέλει μεγάλες αλλαγές και για να απελευθερωθεί κατά κάποιο τρόπο η ΔΕΚΟ και είναι κάτι που έχω προτείνει και οι διεθνείς σύμβουλοι το εξετάζουν: να παραμένει η διοίκηση αλλά τη business δραστηριότητα θα μπορούσαμε να τη δώσουμε contract management σε μία εταιρεία που κάνει αυτή τη δουλειά. Βγαίνουμε σε έναν διαγωνισμό και λέμε να αφήσουμε έξω το στρατιωτικό, το επιβατικό, τα αλιευτικά ή και το ενεργειακό, γιατί αυτά είναι και εθνικά θέματα και έχουμε το εμπορικό κομμάτι που είναι μία δραστηριότητα που μπορούμε να το βγάλουμε σε contract management. Μικρό το λιμάνι αλλά μεγάλο το στοίχημα. Αν αποδείξουμε ότι μπορούμε να κάνουμε αυτό το πράγμα εκεί, πιθανόν να μπορούμε να το κάνουμε και αλλού. Εγώ ακούω εταιρείες οι οποίες σου λένε ότι η Αλεξανδρούπολη μπορεί να είναι το λιμάνι της Ανδριανούπολης, διότι βλέπουν πώς κινούνται οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες και πώς θα πάει το φορτίο πιο γρήγορα και με χαμηλότερο κόστος. Όμως, κάποιος πρέπει να στήσει αυτό το μηχανισμό. Ποιος θα το κάνει, η διοίκηση που διορίζει το Υπουργείο;
Πότε θα έχουμε εξελίξεις στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης;
Έχουμε πάρει έναν διεθνή οίκο και είναι σε εξέλιξη η μελέτη. Μας είπαν ποιον θα βρείτε μάνατζερ, να προσλάβει προσωπικό, να πάρει μηχανήματα; Καλύτερα αυτό να βγει έξω σε κάποιον που θα φέρει όλη την ομάδα του, να τους υποστηρίξουμε αφού επενδύουμε και να αναπτυχθεί. Πιστεύω ότι μέσα στα επόμενα ένα με δύο χρόνια θα έχουμε εξελίξεις.
Με την Αττική Οδό τι εξέλιξη έχουμε;
Ήδη έχουμε προτιμητέο ανάδοχο. Ελπίζουμε πολύ σύντομα να κλείσει και να υπογράψουμε, να μπει ο νέος ανάδοχος του χρόνου. Δεν περιμένουμε και πολλά. Η Αττική Οδός θα συνεχίσει με τον τρόπο που λειτουργούσε, θα ανέβει η κίνηση δεδομένου ότι θα μειωθεί και το διόδιο στα 2,5 ευρώ, αλλά σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να μας προβληματίσει μήπως γίνει πάρκινγκ η Αττική Οδός κάποια στιγμή, μην έχουμε φαινόμενα Κηφισού.
Για τις μαρίνες τι μπορούμε να πούμε. Θεωρώ ότι έχουμε μείνει πίσω σε σχέση με τον ανταγωνισμό από άλλα γειτονικά κράτη.
Έχουμε πολλές μαρίνες να αξιοποιήσουμε. Είμαστε η Αρχή Σχεδιασμού Λιμένων και αυτό πρέπει να το πάρουμε πολύ σοβαρά. Σε κεντρικό επίπεδο μπορεί να έχει πολύ σημαντικό αποτύπωμα και να επηρεάσει όλο το κομμάτι του τουρισμού και της οικονομίας. Έχουμε μείνει πίσω διότι τα διάφορα μοντέλα που δοκιμάσαμε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο δεν προχωρούσαν. Στην αρχή ως ΤΑΙΠΕΔ είχαμε σκεφτεί να γίνει το clustering, δηλαδή αν θέλεις να πάρεις τη μαρίνα θα πρέπει να πάρεις κι άλλες 10. Αυτό δε δούλεψε διότι δεν έδειξαν ενδιαφέρον για άλλες μαρίνες. Έτσι προχωρήσαμε για κάθε μία αυτόνομα που είναι πάρα πολύ δουλειά από τη μεριά μας και δεν έχεις τη δυνατότητα να κάνεις μία στρατηγική. Οι μαρίνες στοχεύουν τα σκάφη τα οποία δεν πηγαίνουν μόνο σε μία μαρίνα αλλά αλλάζουν για να επισκεφτούν κι άλλους τόπους στα νησιά. Θα μπορούσε να γίνει στρατηγικά ένα clustering, έξυπνα όμως, να επιλέξουμε εμείς ποιες θα βάλουμε σε ένα group, ώστε ο ιδιώτης επενδυτής να τις βάλει σε μια σειρά, με μία τιμολογιακή πολιτική που θα παρέχει στα σκάφη.
Αυτά πρέπει να τα κάνει κάποιος που ξέρει και να μας κάνει μία ολοκληρωμένη πρόταση διότι υπάρχουν μαρίνες με διαφορετικά χαρακτηριστικά, όπως για διαχείριση. Θεωρώ, λοιπόν, ότι είναι το επόμενό στοίχημά μας να ασχοληθούμε στρατηγικά πλέον με τις μαρίνες και να βρούμε μία λύση στην αξιοποίηση τους, γιατί έτσι όπως είναι τώρα έχουμε θέμα. Έχουμε περιστατικά όπου της μαρίνες τις λυμαίνονται κάποιοι που κάνουν το δικό τους παιχνιδάκι. Πηγαίνεις, για παράδειγμα, στη μαρίνα της Πάρου και πας να μπεις μέσα με υπάρχουσα άδεια θέση, που έχεις δικαίωμα να πιάσεις γιατί είναι δημόσιο αγαθό και δεν υπάρχουν κρατήσεις, σου λένε ότι δεν μπορείς να δέσεις γιατί κάποιος έχει κάνει κράτηση.
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι κάποιος έχει πάρει χρήματα μαύρα, με ερωτηματικό, και έχει βάλει κράτηση όπως στα νυχτερινά μαγαζιά που βάζουν το μπουκάλι του ουίσκι στο τραπέζι. Αυτό συμβαίνει σχεδόν παντού. Κάποιοι λυμαίνονται τις μαρίνες μαζί με οργανωμένους που νοικιάζουν σκάφη και είναι επίορκοι. Ο κάθε «Μπάμπης», διότι εκεί καταλήγεις, σε έναν «Μπάμπη», που σου λένε πάρε τηλέφωνο τον «Μπάμπη», εκμεταλλεύεται την κατάσταση.
Πρέπει να έχεις πάρει κάποιο τηλέφωνο και να έχεις δώσει χρήματα που είμαι σίγουρος ότι δεν πηγαίνουν στα δημόσια ταμεία. Για μένα όλα πρέπει να μπουν σε μια τάξη. Υπάρχουν περιπτώσεις που πας σε ένα λιμάνι και σου λένε ότι θα έχεις 1821 ξανά αν δοκιμάσετε να το ιδιωτικοποιήσετε, διότι μια ομαδούλα έχει βρει τον τρόπο να εκμεταλλεύεται τη μαρίνα και σου λένε ότι θα γίνει επανάσταση αν μου πάρεις το λιμάνι και μου βάλεις ένα άλλο καθεστώς.
Ακόμα και αν πας να το ελέγξεις, όχι καν να το ιδιωτικοποιήσεις. Αυτά πρέπει να τα δούμε γιατί διαφορετικά είναι και παρακμιακό καθεστώς. Υπάρχουν και λιμάνια που πάνε καλά, με όλες τις διαδικασίες. Η κυβέρνηση πρέπει να πάρει το θέμα κεντρικά, όπως έκανε με τις παραλίες και την ενοικίαση των ομπρελών. Να βάλουμε μια διαδικασία που να δουλεύει σωστά ή να κάνουμε μια ομαδοποίηση λιμανιών και μαρίνων για να επωφεληθούν όλοι.
Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος του ΤΑΙΠΕΔ τα επόμενα χρόνια; Ακόμα και το Υπερταμείο μετασχηματίζεται.
Για μένα η μεγάλη πρόκληση είναι οι δράσεις του PPF που αυτή τη στιγμή χαράζει νέες ευκαιρίες για το ΤΑΙΠΕΔ, για την επόμενη μέρα. Αφού δόθηκε το Ελληνικό, δίνονται αυτοκινητόδρομοι, δόθηκαν τα λιμάνια, για μένα θα πρέπει να μετασχηματιστεί. Εδώ υπάρχουν πάνω από 100 άτομα με απίστευτη τεχνογνωσία στο να ωριμάζουν ακίνητα, assets που ήταν πολύ προβληματικά, όπως το Στρατόπεδο Γκόνου. Το ΤΑΙΠΕΔ έχει αποδείξει ότι μπορεί να ωριμάζει τέτοια έργα να λύνει χρόνια προβλήματα, και να διασφαλίζει ότι θα έρθουν οι επενδυτές οι οποίοι μπορούν να βρουν ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα να τους δώσει τα χρήματα να κάνουν την επένδυση.
Άλλο παράδειγμα οι ιαματικές της Αιδηψού, που ήταν ένα μπερδεμένο καθεστώς. Έχουμε ομάδες, δικηγόρο, χρηματοοικονομικό που δουλεύουν μαζί και παίρνουν ένα μπερδεμένο κουβάρι και το ξεκαθαρίζουν. Αυτή είναι μία δυνατότητα που πρέπει το κράτος να την αξιοποιήσει. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η Φυλή που κάνουμε ένα κοινωνικό έργο. Εμείς θα βγάλουμε το μισό τοις εκατό αλλά δεν είναι τα χρήματα που θα βγάλουμε. Σκεφτείτε ότι λειτουργούμε πρακτικά σαν μία ιδιωτική εταιρεία υπό τη σκέπη του κράτους και με τεράστια τεχνογνωσία.