«Εικοσιπέντε χρόνια μετά την ίδρυσή του, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης οφείλει να βρει την θέση του σε μια δύσκολη αλλά και συναρπαστική εποχή».
Σ′ ένα αμφιθέατρο που δεν έπεφτε καρφίτσα - σπάνια βλέπει κανείς τόσο κόσμο σε ανάλογες παρουσιάσεις - και με κεντρικό πρόσωπο αναφοράς την, με διεθνείς καλλιτεχνικές περγαμηνές, νέα καλλιτεχνική διευθύντρια του ΕΜΣΤ, Κατερίνα Γρέγου, η συνέντευξη τύπου της Τρίτης 5 Απριλίου έστειλε ένα δυνατό μήνυμα επανεκκίνησης ενός από τους πλέον πολύπαθους θεσμούς του σύγχρονου πολιτισμού.
Εκτός από την Κατερίνα Γρέγου που υπήρξε το κεντρικό πρόσωπο της παρουσίασης, στο βήμα του ομιλητή ανέβηκαν ο Υφυπουργός Σύγχρονου Πολιτισμού, Νικόλας Γιατρομανωλάκης, ο πρόεδρος του ΔΣ του ΕΜΣΤ, Αγγελής Αντωνόπουλος, και η οικονομική και διοικητική του διευθύντρια, Αθηνά Ιωάννου. Σημειώνεται ότι η θέση του διοικητικού - οικονομικού διευθυντή καλύφθηκε μόλις την 1η Δεκεμβρίου 2021.
Προϋπολογισμός
Οπως αναφέρθηκε, ο προϋπολογισμός των 9.204.854 ευρώ, που εγκρίθηκε πρόσφατα, είναι απαραίτητος για την ολική επανεκκίνηση του φορέα. Για πρώτη φορά το Μουσείο λειτουργεί σε πλήρες ανάπτυγμα με ένα πολυσχιδές και σύνθετο συλλεκτικό, εκθεσιακό και εκδοτικό πρόγραμμα, στο οποίο θα πρέπει να προστεθούν η μεγάλη διεθνής και εγχώρια εκστρατεία επικοινωνίας και προβολής που μόλις έχει ξεκινήσει, και οι αναγκαίες αρχιτεκτονικές επεμβάσεις στους χώρους και τη συλλογή, προκειμένου να βελτιωθεί η μουσειακή και εκθεσιακή εμπειρία (π.χ. διαμόρφωση της εισόδου, του πωλητηρίου, της σήμανσης). Το ΕΜΣΤ πλέον δεν καλύπτει μόνο τα λειτουργικά του έξοδα και τις ανελαστικές του υποχρεώσεις αλλά παρουσιάζει και υποστηρίζει ένα πρόγραμμα διεθνών προδιαγραφών. Οπως επίσης τονίστηκε, από τα 9.204.854 που
εγκρίθηκαν, τα 5.204.500 προέρχονται από τα ταμειακά διαθέσιμα των προηγούμενων ετών, τα οποία, παρόλες τις ανάγκες του Μουσείου, δεν είχαν δαπανηθεί. Ο φετινός προϋπολογισμός θα καλύψει φέτος τα πάγια λειτουργικά έξοδα του Μουσείου, θα ενισχύσει ουσιαστικά την εκθεσιακή δραστηριότητα, τις καλλιτεχνικές παραγωγές και την καλλιτεχνική κοινότητα γενικότερα και θα προάγει την έρευνα, την εκπαίδευση και πολλές άλλες δράσεις που εκπληρώνουν τους ιδρυτικούς σκοπούς του Μουσείου. Ακόμα όπως σημειώθηκε, πλέον ο οργανισμός, για πρώτη φορά, ξεκίνησε να χρησιμοποιεί την πρακτική των ανοικτών δημόσιων διαγωνισμών, εθνικών και διεθνών, εφόσον πλέον βρίσκονται υπό σύσταση τα απαιτούμενα γραφεία διαγωνισμών, προμηθειών και συμβάσεων του Μουσείου, ενισχύοντας έτσι αδιαμφισβήτητα τη διαφάνεια των διαδικασιών ανάθεσης καθώς και τις αρχές του ίσου ανταγωνισμού στις δημόσιες προμήθειες.
Νέα εκθεσιακή πολιτική
Οπως είπε η Κατερίνα Γρέγου, (η οποία, σημειωτέον, ανάμεσα σε όσους ευχαρίστησε ανέφερε τα ονόματα των προκατόχων της, Αννας Καφέτση και Κατερίνας Κοσκινά λέγοντας ότι «η καθεμία με τον τρόπο της συνέβαλε στην ανάπτυξη του Μουσείου συχνά υπό αντίξοες συνθήκες«), από το 1997 που ιδρύθηκε το ΕΜΣΤ ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου μέχρι σήμερα ο χώρος της τέχνης έχει αλλάξει ριζικά. Υπάρχουν περισσότεροι καλλιτέχνες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη από οποτεδήποτε άλλοτε. «Επιτακτική ανάγκη είναι τα Μουσεία να γίνουν πιο στοχευμένα και να επαναπροσδιορίσουν την πολιτική τους», ανέφερε χαρακτηριστικά. Αυτό σημαίνει ότι το έργο τους θα πρέπει να συνάδει με την θέση τους στο γεωγραφικό χώρο. Το ΕΜΣΤ, λοιπόν, στρέφει το βλέμμα του προς καλλιτέχνες της Μεσογείου και του παγκόσμιου νότου και συγκεκριμένα:
- Σε μια νέα γενιά καλλιτεχνών που βίωσαν έντονα την οικονομική κρίση
- Σε καλλιτέχνες που βρίσκονται στο μέσο της καριέρας τους
- Σε καλλιτέχνες μεγαλύτερης ηλικίας που δεν είχαν την αναγνώριση που τους έπρεπε
- Σε ξένους καλλιτέχνες που έχουν με οιονδήποτε τρόπο σχέση με την Ελλάδα
Ως φορέας καλλιέργειας της ιστορικής γνώσης και της πολιτικής κρίσης, εξάλλου, το ΕΜΣΤ στον προγραμματισμό του δίνει έμφαση σε θεματικές και ομαδικές εκθέσεις σύγχρονης τέχνης καθώς και σε άλλες μορφές οπτικού πολιτισμού που διαπραγματεύονται σημαντικές σύγχρονες έννοιες όπως η δημοκρατία, η ισότητα, η οικονομία, το περιβάλλον κ.α.
Επίσης ιδέα της «μόνιμης» συλλογής, όπως αναφέρθηκε, πρόκειται να αντικατασταθεί από μια ευέλικτη επιμελητική προσέγγιση, η οποία θα ανανεώνει συχνά τα εκτιθέμενα έργα της συλλογής και θα προτείνει καινούργιες αφηγήσεις, συνδέσεις, σχέσεις και ερμηνείες.
Πίνακας αμοιβών
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται όμως και στην επικράτηση των βέλτιστων τακτικών αναφορικά με τους συνεργαζόμενους καλλιτέχνες. Το ΕΜΣΤ πρωτοπορεί σε αυτόν τον τομέα θεσπίζοντας για πρώτη φορά πίνακα αμοιβών. Επίσης, όπως αναφέρθηκε, θα καταργηθεί η πολιτική αναζήτησης δωρεών από τους καλλιτέχνες, που ακυρώνει βασικές παραμέτρους της αποστολής του Μουσείου, όπως είναι η ενίσχυση της εγχώριας αγοράς της τέχνης. Το ΕΜΣΤ θα
αποκτά έργα μέσω αγορών είτε από τους ίδιους τους καλλιτέχνες είτε, αν διαθέτουν, από τους επαγγελματικούς εκπροσώπους τους, όπως, για παράδειγμα, τις γκαλερί. Όσον αφορά τις δωρεές από συλλέκτες και ιδιώτες, θα γίνονται δεκτές επιλεκτικά και με βασικό κριτήριο επιλογής την κεντρική κατεύθυνση της συλλογής, προκειμένου να μην δημιουργούνται στρεβλώσεις στο περιεχόμενό της.
ΕΚΘΕΣΙΑΚΟ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ
Statecraft. Διαμορφώνοντας το Κράτος
17.06–30.10.2022 Επιμέλεια: Κατερίνα Γρέγου
Ειρήνη Βουρλούμη: Στον ίδιο χώρο
Ένας φωτογραφικός διάλογος με τον ζωγράφο Ανδρέα Βουρλούμη 17.06–30.10.2022
Επιμέλεια: Σταμάτης Σχιζάκης
Αντώνης Πίττας: jaune, geel, gelb, yellow
Πράξεις μοντερνισμού με τον Αντώνη Πίττα και τον Theo van Doesburg Παρέμβαση στη συλλογή του EMΣΤ (2ος όροφος)
17.06–30.10.2022
Επιμέλεια: Δάφνη Βιτάλη
Jennifer Nelson: Απόβλητα (Κληρονομιά)
Μια δημόσια πραγμάτευση του απωθημένου
Artist at Work / Πρότζεκτ εν εξελίξει, Μάρτιος–Σεπτέμβριος 2022
Δημήτρης Τσουμπλέκας: Αμαζόνιος
We are sailing with a corpse in the cargo ΕΜΣΤ Extra Muros
05.05–03.07.2022
Stephan Goldrajch: Arbre à Palabres (Το Δέντρο της πλατείας)
15.12.2021–31.05.2022
Φουαγιέ ΕΜΣΤ
Lawrence Abu Hamdan: Ηχητικός ντετέκτιβ
Αμφιθέατρο ημιορόφου 17.06–30.10.2022
Ανθρώπινο δυναμικό και στελέχωση
Οπως αναφέρθηκε, στο ΕΜΣΤ αυτή την στιγμή υπηρετούν 55 στελέχη με σχέση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου (ΙΔΑΧ) καθώς και δύο στελέχη με διάθεση από το Υπουργείο Πολιτισμού. Σ’ αυτή την ομάδα προστίθενται σε τακτά χρονικά διαστήματα και κατόπιν σχετικών εγκρίσεων άτομα με σχέση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου (ΙΔΟΧ) για ορισμένους μήνες με μέγιστο χρονικό διάστημα τους οκτώ, καθώς και αρκετοί φοιτητές, από την Ελλάδα και το εξωτερικό, οι οποίοι επιλέγουν το EMΣΤ για να ασκήσουν την πρακτική τους εκπαίδευση.
Ωστόσο, το Μουσείο είναι υποστελεχωμένο. Βάσει του ισχύοντος ΕΚΛ θα έπρεπε στο Μουσείο να εργάζονται 88 υπάλληλοι. Καθώς οι προσλήψεις στο δημόσιο απαιτούν μια δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία, η διοικητική-οικονομική διεύθυνση έχει αναζητήσει εναλλακτικούς, ταχύτερους και ευκολότερους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να καλυφθούν άμεσα αναγκαίες κενές θέσεις του Μουσείου. Πρόσφατα μέσω της κινητικότητας μετατάχθηκαν δύο υπάλληλοι, ενώ ξεκίνησε ήδη η διαδικασία πρόσληψης μέσω ΑΣΕΠ ακόμη δέκα υπαλλήλων διαφόρων ειδικοτήτων, οι θέσεις των οποίων είναι εγκεκριμένες από το Υπουργείο εδώ και περίπου δύο χρόνια και είχαν παγώσει οι σχετικές διαδικασίες. Ταυτόχρονα, αναζητούνται λύσεις και μέσω των εθνικών και ευρωπαϊκών χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, τα οποία θα μπορούσαν να στελεχώσουν τον φορέα με συμβάσεις ΙΔΟΧ μέγιστης διάρκειας δύο χρόνων.
Μέχρι τώρα, κληρονομημένοι από τις προηγούμενες διοικήσεις του Μουσείου, υπήρχαν εργαζόμενοι οι οποίοι προέρχονται από εταιρίες που παρείχαν ανθρώπινο δυναμικό, ωστόσο αυτές οι θέσεις πλέον καταργούνται και η τελευταία ανάλογη σύμβαση λήγει τον προσεχή Ιούνιο. Επιπλέον, αναζητείται βοήθεια από εξειδικευμένους εξωτερικούς συνεργάτες, συμπληρωματικούς στο υφιστάμενο προσωπικό, οι οποίοι για ορισμένο χρονικό διάστημα αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν μέρη του προγράμματος του Μουσείου.