Ήδη από την Πέμπτη 23 Μαϊου οι κάλπες για τις ευρωεκλογές άνοιξαν σε κάποια κράτη μέλη. Μάλιστα μεταξύ των δύο πρώτων ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο δεν ξέρουμε ακόμη εάν ή μέχρι πότε θα παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ η νίκη και μάλιστα με διαφορά, του Κόμματος του Brexit του Φάρατζ θεωρείται δεδομένη.
Μαζί με τους Βρετανούς ψήφισαν και οι Ολλανδοί ενώ η εκλογική διαδικασία διεξάγεται την Παρασκευή και Σάββατο για Ιρλανδία, Λεττονία, Μάλτα, Σλοβακία και Τσεχία.
Τα περισσότερα κράτη μέλη ψηφίζουν, όπως και η Ελλάδα την Κυριακή.
Πόσα γνωρίζουμε όμως για τις Ευρωεκλογές του 2019;
Η HuffPost με τη βοήθεια και των πληροφοριών που παρέχει η ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έφτιαξε έναν οδηγό με όλα όσα θα ήταν καλό να γνωρίζετε.
Συνολικά το τετραήμερο 23-26 Μαϊου εκατοντάδες εκατομμύρια ψηφοφόροι καλούνται να εκλέξουν 751 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αυτά όμως μπορεί να 705 εάν ποτέ επιτευχθεί το Brexit.
Η αλήθεια βέβαια είναι πως οι προσδοκίες για την συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία δεν είναι μεγάλες αλλά δεν είναι και δύσκολo η αποχή να είναι μικρότερη το 2019 αφού το 2014 έπιασε το μεγαλύτερο αρνητικό ρεκόρ. Για την ακρίβεια μόλις 4 στους 10 Ευρωπαίους (42,61%) με δικαίωμα ψήφου πήγαν στις κάλπες.
Το δικαίωμα του εκλέγειν αξίζει να σημειωθεί πως διαφέρει από χώρα σε χώρα αφού πχ στην Ελλάδα μπορούν να ψηφίζουν πλέον όλες οι νέες και νέοι από 17 ετών και άνω. Στις περισσότερες χώρες από τα 18 έτη και πάνω. Σε ό,τι αφορά το δικαίωμα να είναι κανείς υποψήφιος αυτό διαφέρει επίσης και συνήθως απαιτείται να έχει συμπληρώσει κανείς το 18ο έτος αλλά σε κάποιες χώρες μπορεί να χρειαστεί να περιμένει έως τα 25.
Σε ό,τι αφορά τον τρόπο εκλογής των κομμάτων και των βουλευτών, και εκεί υπάρχουν διαφοροποιήσεις. Προκειμένου να εκλεγεί ένας υποψήφιος, σε αρκετές περιπτώσεις, το κόμμα του θα πρέπει να έχει συγκεντρώσει ένα συγκεκριμένο ποσοστό. Το αποκαλούμενο και ως «κατώφλι». Για την Ελλάδα, είναι το 3%, για άλλες χώρες το 5%, το 4% ή το 1% ενώ πολλές χώρες δεν έχουν συγκεκριμένα ποσοστό-όριο.
Ο μέσος όρος ηλικίας των εκλεγέντων το 2014 ήταν τα 53 έτη ενώ φέτος σε αρκετές χώρες ο αριθμός των γυναικών υποψηφίων είναι μεγάλος. Πρώτες έρχονται η Ιταλία, η Γαλλία και η Σλοβενία (50%) και τελευταίες η Ουγγαρία, η Μάλτα, η Τσεχία, και η Σλοβακία με 21% έως 24%. Για την Ελλάδα οι γυναίκες υποψήφιες είναι στο 43%
Η Ελλάδα εκλέγει συνολικά 21 ευρωβουλευτές. Τους περισσότερους ευρωβουλευτές εκλέγουν οι χώρες με τον μεγαλύτερο πληθυσμό. Έτσι η Γερμανία εκλέγει 96, η Γαλλία 76, η Ισπανία 59, η Πολωνία 52, η Ρουμανία 33 κλπ. Τους λιγότερους εκλέγουν η Λεττονία και η Σλοβενία (8), η Εσθονία (7), η Κύπρος, η Μάλτα και το Λουξεμβούργο (6).
Οι Έλληνες πολίτες που κατοικούν σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ δικαιούνται να ψηφίσουν είτε για τους υποψήφιους στην χώρα διαμονής τους είτε για υποψήφιους του κράτους μέλους καταγωγής τους στο τοπικό τους προξενείο, κατόπιν προηγούμενης καταχώρησης της αίτησής τους.
Το μεγαλύτερο στοίχημα- που δυστυχώς όμως εκτιμάται πως θα χαθεί- είναι να μην συγκεντρώσουν υψηλά ποσοστά τα λαϊκιστικά και ακροδεξιά κόμματα. Όπως φαίνεται όμως και από τα αποτελέσματα των εθνικών εκλογών σε χώρες της ΕΕ την περίοδο 2015-2019 (infographic του Statista) τα κόμματα αυτά βρίσκονται σε άνοδο, κάτι που επιβεβαιώνεται - με επιφύλαξη πάντα- και από πολλές δημοσκοπήσεις.
Δεν εκλέγουμε μόνο ευρωβουλευτές
Με την ψήφο μας όμως δεν εκλέγουμε μόνο κόμματα και ευρωβουλευτές αλλά επηρεάζουμε και την εκλογή του νέου προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μετά τις ευρωεκλογές, ένα από τα πρώτα καθήκοντα του νέου Κοινοβουλίου είναι η εκλογή νέου Προέδρου.
Τα κράτη-μέλη ορίζουν υποψήφιους για το αξίωμα έχοντας υπόψη τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών.
Επιπλέον, το Κοινοβούλιο οφείλει να εγκρίνει τον νέο Πρόεδρο της Επιτροπής με απόλυτη πλειοψηφία (με το ήμισυ των σημερινών βουλευτών του ΕΚ συν έναν).
Σε περίπτωση που ο υποψήφιος δεν αποσπάσει την απαιτούμενη πλειοψηφία, τα κράτη μέλη έχουν προθεσμία ένα μήνα για να προτείνουν άλλον υποψήφιο (το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία).
Από τις εκλογές του 2014, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θέσπισε το σύστημα των κορυφαίων υποψηφίων. Κάθε ευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα προτείνει έναν υποψήφιο για τη θέση του Προέδρου της Επιτροπής και εκείνο το πολιτικό κόμμα που επικρατεί στις εκλογές μπορεί να προτείνει τον υποψήφιο του Κοινοβουλίου για την ηγεσία της Επιτροπής.
Πού πάει τελικά η ψήφος σας;
Όταν επιλέγουμε το ψηφοδέλτιο ενός συγκεκριμένου κόμματος στις Ευρωεκλογές, η ψήφος προσμετράται εν τέλει σε αυτές μιας συγκεκριμένης ευρωομάδας του Ευρωκοινοβουλίου στην οποία ανήκει το κόμμα που ψηφίσαμε. Διαμορφώνεται ο αριθμός των εδρών που κερδίζει αυτή κατά την ανάδειξη του νέου Σώματος και φυσικά εκλέγονται και ευρωβουλευτές που εντάσσονται στην ευρωομάδα της οποίας είναι μέλος ο υποψήφιος του κόμματος που ψηφίσαμε.
Βέβαια κάθε εθνικό κόμμα μπορεί να επιλέξει ελεύθερα που θα ενταχθεί- βάσει των πολιτικών του ιδεολογιών και συγγενειών- να αλλάξει ευρωομάδα ή οι ευρωβουλευτές που θα εκλέξει να μείνουν ανεξάρτητοι. Καλό όμως είναι να ξέρουμε όταν ψηφίζουμε ποιες ευρωομάδες ενισχύουμε.
Εδώ λοιπόν είναι οι ευρωομάδες που συνθέτουν το απερχόμενο Ευρωκοινοβούλιο και τα κόμματα-μέλη που ήταν ενταγμένα σε αυτές για την περίοδο 2014-2019. Δεν αποκλείεται βέβαια μετά τη νέα σύνθεση να προκύψουν άλλες συμμαχίες.
Σε αυτή ανήκει η Νέα Δημοκρατία. Άλλα μέλη: οι Χριστιανοδημοκράτες της Γερμανίας (CDU/CSU), οι Ρεπουμπλικάνοι της Γαλλίας, το Φόρτσα της Ιταλίας, το Λαϊκό Κόμμα της Ισπανίας, το Fidesz της Ουγγαρίας, ο Δημοκρατικός Συναγερμός της Κύπρου κ.α.
Υποψήφιος για την προεδρία της Κομισιόν είναι ο Γερμανός, Μάνφρεντ Βέμπερ.
Ε.Κ. 2014-2019: 216 έδρες (28,84%)
Εδώ θα βρείτε τους υποψήφιους του ΚΙΝΑΛ και του Ποταμιού. Άλλα μέλη: οι Σοσιαλδημοκράτες της Γερμανίας (SPD) και της Αυστρίας (SPO), τα Σοσιαλιστικά Κόμματα της Γαλλίας και τις Ισπανίας, το Εργατικό Κόμμα της Βρετανίας και της Ολλανδίας, το Δημοκρατικό Κόμμα της Ιταλίας (PD) και το Εργατικό Κόμμα της Ολλανδίας (Partij van de Arbeid), κ.α.
Υποψήφιος για την προεδρία της Κομισιόν είναι ο Ολλανδός Φρανς Τίμερμανς.
Ε.Κ. 2014-2019: 185 (24,7%)
Από την Ελλάδα μέλος είναι οι Ανεξάρτητοι Έλληνες αλλά την 5ετία που πέρασε μετείχε μόνος το Ελλάδα- Ο άλλος δρόμος (Νότης Μαριάς). Άλλα μέλη της ευρω-σκεπτικιστικής δεξιάς: Οι Συντηρητικοί του Η.Β., το εθνικστικό κόμμα του Βελγίου NVA, οι Ανεξάρτητοι της Γερμανίας, το εθνικιστικό-συντηρητικό κόμμα του Νόμου και της Δικαιοσύνης της Πολωνίας,. κ.α.
Υποψήφιος για την την προεδρία της Κομισιόν είναι ο Τσέχος, Γιαν Ζάχραντιλ.
Ε.Κ. 2014-2019: 77 έδρες (10,28%)
Στην ευρωομάδα των φιλελευθέρων δεν ανήκει κάποιο ελληνικό κόμμα. Μέλη: Στη Συμμαχία αναμένεται να προσχωρήσουν οι υποψήφιοι του La Republique en Marche του Εμμανουέλ Μακρόν ενώ ήδη μέλη είναι το Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα της (FDP), οι Ανοικτοί Φλαμανδοί Φιλελεύθεροι και Δημοκράτες αλλά και το Κίνημα Μεταρρυθμιστών του Βελγίου, το Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD) του Ολλανδού πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε κ.α
Δεν έχει ορίσει έναν υποψήφιο για την προεδρία της Κομισιόν αλλά μια ομάδα επτά προσωπικοτήτων. Μεταξύ αυτών η Ευρωπαία επίτροπος αρμόδια για τον Ανταγωνισμό Μαργκρέτε Βέσταγκερ και ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου Γκι Φέρχοφστατ.
Ε.Κ. 2014-2019: 69 έδρες (9,21%)
Σε αυτή την ευρωομάδα μετείχαν μέχρι σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ, το Μερα25, η Προοδευτική Ενωτική Κίνηση (Κώστας Χρυσόγονος) και η Λαϊκή Ενότητα. Άλλα μέλη: το γερμανικό Die Linke, το γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, οι Podemos, το Πορτογαλικό Κομμουνιστικό Κόμμα κ.α.
Έχει δύο υποψηφίους για την Προεδρία της Κομισιόν, τη Σλοβένα Βιολέτα Τόμιτς και τον Ισπανό, Νίκο Κούε.
E.K. 2014-2019: 52 έδρες (6,94%)
Φυσικά εδώ ανήκει το κόμμα των Οικολόγων Πράσινων. Άλλα μέλη: οι Πράσινοι της Γερμανίας, οι Οικολόγοι Πράσινοι της Γαλλίας (Europe Écologie-Les Verts), οι Πράσινοι της Αυστρίας και της Σουηδίας κ.α.
Έχει δύο υποψήφιους για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έναν άνδρα και μια γυναίκα: τον Ολλανδό Μπας Άικχουτ και την Γερμανίδα, Σκα Κέλερ.
E.K. 2014-2019: 52 έδρες (6,94%)
Μέχρι σήμερα κάποιο ελληνικό κόμμα δεν ήταν μέλος της συγκεκριμένης ετερόκλητης ευρωομάδας. Μέλη: το Κίνημα των 5 Αστέρων της Ιταλίας και το κόμμα του Βρετανού, Νάιτζελ Φάρατζ, The Brexit Party.
E.K. 2014-2019: 42 έδρες (5,61%)
ΕΕΕ - Ομάδα «Η Ευρώπη των Εθνών και της Ελευθερίας»
Δεν υπάρχει ελληνικό κόμμα μέλος της ευρωομάδας αυτής. Μέλη: το Εθνικό Μέτπωο της Λε Πεν από τη Γαλλία, η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι από την Ιταλία, το ακροδεξιό αυστριακό κόμμα FPO κ.α.
E.K. 2014-2019: 36 έδρες (4,81%)
Στην απερχόμενη Βουλή υπήρχαν 21 ευρωβουλευτές που δεν ανήκαν σε καμία πολιτική ομάδα.
Σημειώνεται πως τόσο το ΚΚΕ όσο και η Χρυσή Αυγή δεν είναι εγγεγραμμένα μέλη σε κάποια ευρωομάδα.