Σύμφωνα με νέα έρευνα, ένα τοξικό εργασιακό περιβάλλον είναι ο κύριος λόγος που οι άνθρωποι λένε ότι εγκαταλείπουν τη δουλειά τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Μια τοξική κουλτούρα εργασίας είναι 10 φορές πιο σημαντική από την αποζημίωση σύμφωνα με νέα ανάλυση που έγινε σε περισσότερες από 1,4 εκατομμύρια αξιολογήσεις της Glassdoor σε 500 από τις μεγαλύτερες εταιρείες των Ηνωμένων Πολιτειών από τον περασμένο Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο.
Οι ερευνητές όρισαν την τοξική κουλτούρα ως ένα περιβάλλον όπου η ανήθικη συμπεριφορά είναι ανεξέλεγκτη, οι εργαζόμενοι αισθάνονται ασέβεια και η διαφορετικότητα, η ισότητα και η εργασιακή συνεισφορά απορρίπτονται.
Σαφώς, μια τοξική δουλειά είναι πολύ περισσότερο από μια κακή μέρα. Είναι ένας ζωντανός εφιάλτης όταν δεν μπορούμε να σταματήσουμε τον καταπιεστικό διευθυντή μας ή όταν πηγαίνουμε στο γραφείο γεμάτοι φόβο για την αντιμετώπιση που θα τύχουμε από τους συναδέλφους μας, που μας υποτιμούν διαρκώς και δεχόμαστε πισώπλατα μαχαιρώματα.
Μια τοξική εργασία πρέπει να αποφεύγεται πάση θυσία. Είναι όμως δυνατόν να αποκλείσεις μια τοξική δουλειά πριν προσληφθείς;
Η αλήθεια είναι ότι μερικές φορές μπορεί να μην συνειδητοποιήσουμε ότι η θέση που μας προτάθηκε και για την οποία είμαστε ενθουσιασμένοι είναι στην πραγματικότητα ένα μεγάλο λάθος που το καταλαβαίνουμε εκ των υστέρων.
Υπάρχουν όμως σημάδια που μπορούμε να εντοπίσουμε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης. Να τι πρέπει να προσέξουμε:
1. Ο διευθυντής εργατικού δυναμικού κακολογεί αυτόν που είχε την θέση πριν από εμάς ή τα άτομα με τα οποία θα συνεργαστούμε
Το πώς συμπεριφέρεται κάποιος σε ένα άτομο όταν δεν είναι παρών λέει πολλά για το πώς μπορεί μια μέρα να φερθεί και σε εμάς.
Ένας τρόπος για να το μάθουμε είναι να ρωτήσουμε τι συνέβη με το άτομο που κατείχε προηγουμένως τη θέση μας, σύμφωνα με την Ντόνα Μπόλμαν, εργατολόγο με έδρα τη Φλόριντα και συγγραφέα του «Stand Up For Yourself Without Getting Fired: Resolve Workplace Crises Before You Quit, Get Axed or Sue the Bastards».
«Αν κακολογούν τον συνάδελφο τότε αυτό είναι μάλλον κακό σημάδι. Αν κακολογούν τους υπάρχοντες υπαλλήλους, φεύγουμε τρέχοντας», λέει η Ντόνα Μπόλμαν. «Εάν πρόκειται να για θέση προϊσταμένου καλό είναι να μάθουμε πόσοι εργαζόμενοι απαρτίζουν το τμήμα, τις αποδόσεις τους και να κάνουμε ερωτήσεις σχετικά με τα καθήκοντά τους. Αν κακολογήσουν την ομάδα μας, αποχωρούμε χωρίς δεύτερη σκέψη».
Ο Κέβιν Κέλογουεϊ, επικεφαλής έρευνας στην ψυχολογία της επαγγελματικής υγείας στο Πανεπιστήμιο St. Mary’s, είπε ότι ο «εξοστρακισμός» είναι ένα σημάδι ενός τοξικού εργασιακού χώρου για το οποίο πρέπει να δώσουμε μεγάλη σημασία σε μια συνέντευξη.
«Κοιτάζουμε για άτομα που είναι απομονωμένα από τους υπόλοιπους εργαζόμενους, είτε είναι μόνα τους σε διάλειμμα είτε είναι αυτός που οι υπόλοιποι εργαζόμενοι σπάνε πλάκα μαζί του. Αυτά είναι κλασικά σημάδια εκφοβισμού και εξοστρακισμού που μπορεί να υποδηλώνουν ότι υπάρχουν κάποιες πραγματικά ακατάλληλες συμπεριφορές στον χώρο εργασίας»
2. Ο διευθυντής εργατικού δυναμικού δεν θέλει να μιλήσουμε με άλλους εργαζόμενους
Σε ένα υγιές εργασιακό περιβάλλον, οι εργαζόμενοι είναι ελεύθεροι να είναι ειλικρινείς σχετικά με το πώς είναι να εργάζεσαι εκεί. Αλλά σε έναν τοξικό χώρο εργασίας, υπάρχει αυστηρός έλεγχος στον τρόπο επικοινωνίας των εργαζομένων, ακόμη και σε πιθανές νέες προσλήψεις.
Εάν ένας διευθυντής προσλήψεων είναι διστακτικός ή απρόθυμος να μας φέρει σε επαφή με οποιονδήποτε άλλον συνάδελφο από το τμήμα όπου θα εργαστούμε αυτό σηματοδοτεί έναν τοξικό χώρο εργασίας, λέει η ψυχολόγος Λώρα Γκάλαχερ της Gallaher Edge.
«Αυτό είναι ένα σημάδι ότι δεν εμπιστεύονται τους υπαλλήλους τους, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει ένα εργασιακό περιβάλλον που τους εξαντλεί. Προϊστάμενοι που δεν εμπιστεύονται το εργατικό τους δυναμικό, τείνουν να κάνουν μικροδιαχείριση, να δημιουργούν άκαμπτες πολιτικές και να καταπνίγουν τη συμβολή».
Η Λώρα Γκάλαχερ υποστηρίζει ότι αυτού του είδους οι συμπεριφορές υποδηλώνουν ότι υπάρχει μια ανθυγιεινή δυναμική δύναμης μεταξύ του διευθυντή και των άλλων υπαλλήλων.
«Εάν αντιλαμβάνονται την όλη διαδικασία της συνέντευξης ως μονόδρομο - ”Εγώ προσλαμβάνω, άρα μόνο ότι λέω εγώ ισχύει - θα έχουν την ίδια συμπεριφορά στη σχέση προϊσταμένου-υπαλλήλου».
«Σε έναν υγιή χώρο εργασίας, το ”επειδή είμαι το αφεντικό” δεν είναι μια φράση που χρησιμοποιείται».
3. Ο υπεύθυνος συνέντευξης αρνείται ότι υπάρχουν αδυναμίες στην εταιρεία
Καμία δουλειά δεν είναι τέλεια. Αλλά σε έναν τοξικό χώρο εργασίας, οι διευθυντές δεν είναι πρόθυμοι να αναγνωρίσουν οποιονδήποτε τομέα βελτίωσης για την ομάδα τους ή την εταιρεία.
Αν ο υπεύθυνος συνέντευξης δεν είναι πρόθυμος να είναι ειλικρινής για τυχόν αδυναμίες της ομάδας ή του οργανισμού, αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας βάλει σε δεύτερες σκέψεις, λέει η Λώρα Γκάλαχερ.
«Ένας υγιής χώρος εργασίας παρέχει την ψυχολογική ασφάλεια ότι είναι αποδεκτό να είσαι ευάλωτος. Εάν οι προϊστάμενοι δίνουν μια αίσθηση ότι όλα είναι ”τέλεια”, δημιουργείται η πεποίθηση ότι και άλλοι πρέπει να κάνουν το ίδιο».
«Τότε οι άνθρωποι αρχίζουν να κρύβουν λάθη, να προσποιούνται ότι καταλαβαίνουν τα πράγματα ενώ δεν το καταλαβαίνουν και να κατηγορούν τους άλλους όταν τα πράγματα πάνε στραβά. Αυτές οι συμπεριφορές είναι τοξικές και εξαντλούν τους εργαζόμενους».
4. Ο τρόπος με τον οποίο μιλούν για την επιτυχία είναι ακραίος
Η Μανουέλα Πρίσμαθ, καθηγήτρια μάνατζμεντ στο πανεπιστήμιο Βιλανόβα, που ερευνά τοξικούς χώρους εργασίας, επεσήμανε ότι εφόσον οι υπεύθυνοι προσλήψεων τείνουν να δίνουν μια πιο θετική εικόνα της εταιρείας, οι ενδείξεις τοξικότητας είναι πιθανό να μην γίνουν αντιληπτές.
Γι′ αυτό συνιστά να είμαστε προσεκτικοί και να δίνουμε σημασία στα μικρά πράγματα που μπορεί να φαίνονται ασήμαντα, αλλά θα μας πουν πολλά για να καταλάβουμε ποιες είναι οι αξίες της εταιρείας. Αν φράσεις όπως «Έτσι κάνουμε τα πράγματα» ή «Έτσι γίνεται σε αυτόν τον κλάδο» είναι ανησυχητικές συμπεριφορές και σημάδι πως κάτι δεν λειτουργεί σωστά στους εργασιακούς κόλπους του οργανισμού.
«Αν υπάρχει κάτι που θεωρούμε προσβλητικό ή αισθανόμαστε ότι δεν είναι σε συνάρτηση με τις αξίες μας, τότε μπορεί να μην είναι ο σωστός χώρος εργασίας για εμάς», λέει η Μανουέλα Πρίσμαθ.
Άλλο ένα σημάδι είναι ο τρόπος που η εταιρεία παρέχει τα μπόνους επίτευξης στόχων και πώς τα διαχειρίζεται.
«Αν χρησιμοποιεί εκφράσεις όπως «νικητές» και «ηττημένοι» αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αντισυναδελφικές συμπεριφορές. Όταν μάλιστα τα μπόνους είναι χρηματικά και τα προς το ζην εργαζόμενου βασίζονται σε αυτά, είναι πολύ πιθανό να παρακάμψει, ακόμα και να παραβιάσει, κανόνες προκειμένου να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα», λέει η Ρεμπέκα Γκρίνμπαουμ, καθηγήτρια στη σχολή διοίκησης και εργασιακών σχέσεων του Πανεπιστημίου Ράτγκερς.
5. Ο υπεύθυνος προσλήψεων είναι ασαφής σχετικά με το συμφωνητικό εργασίας που πρέπει να υπογράψουμε
Κατά την συνέντευξη πρέπει να μάθουμε τις απαιτήσεις που έχει η εταιρεία από εμάς, όπως και να είμαστε πολύ προσεκτικοί κατά τις υπογραφές συμβάσεων. Αν ο διευθυντής εργατικού δυναμικού αρνείται να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με την σύμβαση εργασίας, αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει, λέει η Ντόνα Μπόλμαν.
Καλό είναι να ζητήσουμε ένα αντίτυπο και να το μελετήσουμε ενδελεχώς πριν υπογράψουμε το παραμικρό το οποίο μπορεί να μας δεσμεύσει μετά την αποχώρηση από την εταιρεία σε σχέση με την εργασία μας σε ανταγωνιστή.
6. Όλοι όσοι εργάζονται στην εταιρεία είναι μονίμως σε κακή διάθεση
Η ατμόσφαιρα που επικρατεί στην εταιρεία είναι βασική ένδειξη του τρόπου λειτουργίας της εταιρείας. Ο Ντόνα Μπάλμαν μας συστήνει να παρατηρούμε προσεκτικά πώς συμπεριφέρεται το προσωπικό ο ένας προς τον άλλο.
«Πώς μας υποδέχονται; Οι άνθρωποι που εργάζονται εκεί φαίνονται χαρούμενοι; Ή αποφεύγουν την οπτική επαφή μαζί μας; Υπάρχουν φωνές; Κουβεντιάζουν οι άνθρωποι στα διαλείμματα; Η ατμόσφαιρα είναι αυτή που θα μας δώσει τα στοιχεία εκείνα που ψάχνουμε για τον χώρο εργασίας».
Και μπορεί να είναι επώδυνο να αφιερώνουμε χρόνο και ενέργεια σε συνεντεύξεις που τελικά δεν οδηγούν σε μια νέα δουλειά, αλλά είναι καλύτερα να ακολουθούμε το ένστικτο μας και να μην κάνουμε αποδεκτή μια πρόταση από το να εγκλωβιστούμε σε ένα τοξικό χώρο εργασίας.