Μια σπουδαία έκθεση γκράφιτι, βγαλμένη λες από το Βερολίνο, έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα στην εγχώρια εικαστική σκηνή , ακριβώς στο ξεκίνημα της δεκαετίας.
Δεν ζωγράφισαν έξω, σε μια από τις γειτονιές του αθηναϊκού κέντρου, αλλά σε ένα βιομηχανικό κτήριο της Νέας Ιωνίας. Δεν αντιμετώπισαν τον κίνδυνο της παραβατικότητας στον δημόσιο χώρο, αλλά είχαν την πίεση του χρόνου. Στη διάρκεια ενός μήνα κοινοβιακής συμβίωσης, μια παρέα έξι ζωγράφων δούλεψε σε ένα ιδιότυπο workshop, νύχτα-μέρα. Παίρνοντας την σκυτάλη από δημιουργούς σαν τον Φώτη Κόντογλου και την ζωγραφική που άφησε στο Δημαρχείο της Αθήνας ή τον Γιώργο Βακιρτζή που καθιερώθηκε για τις αφίσες του στους κεντρικούς κινηματογράφους της πόλης, οι καλλιτέχνες – πέντε Έλληνες κι ένας Μπαλινέζος - έστησαν δίπλα από τον εκθεσιακό χώρο της Πινακοθήκης Βογιατζόγλου, μια μνημειακή τοιχογραφία εφάμιλλη των «επίσημων» συνθέσεων δημόσιου χαρακτήρα.
Το αποτέλεσμα είναι κάτι περισσότερο από μια έκθεση γκράφιτι «εσωτερικού χώρου». Η Πινακοθήκη του Γιώργου Βογιατζόγλου ανοίγει νέα οδό στη σύγχρονη εικαστική παραγωγή καθώς οι δημιουργοί είδαν το ατελιέ που άλλοτε χρησίμευε ως ζωγραφικό εργαστήρι, σαν ένα «αστικό σπήλαιο». Οι Barba Dee, Λεωνίδας Γιαννακόπουλος, Γιώργος Π. Καβούνης, Kez, Taxis και WD (Wild Drawing) πιάνουν το νήμα από την αρχή της σωζόμενης δημιουργίας με τις προϊστορικές σπηλαιογραφίες του Λασκώ και της Αλταμίρα, και μετατρέπουν τους άδειους τοίχους του ΚΤΙΡΙΟΥ 1 σε μια πολυεπίπεδη εικαστική εγκατάσταση. Αυτοτελείς συνθέσεις που καθορίζουν τον χώρο και συνομιλούν μεταξύ τους, αποδίδονται με έμπνευση και πρωτοτυπία, μέσα από μία πληθώρα μέσων: από την τοιχογραφία, το φορητό ζωγραφικό έργο, το κολάζ, ακόμη και τη γλυπτική. Είναι μια πολυσυλλεκτική ζωγραφική εμπειρία, ικανή να προσφέρει στο θεατή την συγκίνηση της αυθεντικής δημιουργίας.
Από τα πιο δυνατά ονόματα στον χώρο της street art, όλοι τους εφορμούν από την κουλτούρα του δρόμου, τα κόμικ, τη μουσική και την pop-art, χωρίς να λείπουν αναφορές από την κλασική ζωγραφική παράδοση. Ως έφηβοι, οι έξι από νωρίς «ψήθηκαν» στους δρόμους, και έκτοτε έχουν εξελίξει την προσωπική τους γραφή, διαμορφώνοντας μια ταυτότητα αναγνωρίσιμη. «Έχει αισθητικές αρετές ικανές να το αναδείξει στα σημαντικότερα μουσεία του κόσμου» υποστηρίζει για το εγχείρημα της Πινακοθήκης ο Καθηγητής Θανάσης Μουτσόπουλος που υπογράφει το επεξηγηματικό κείμενο του καταλόγου για την ντόπια και διεθνή street art. Κι αυτό γιατί η έκθεση επιχειρεί να αναιρέσει οποιονδήποτε διαχωρισμό μεταξύ υψηλής τέχνης – παρεμβατικής αισθητικής, αρχέγονης έκφρασης – ακαδημαϊκής ζωγραφικής, εσωτερικού χώρου – εξωτερικού περιβάλλοντος και υπενθυμίζει, με τις τοιχογραφίες, την ουσία που κρύβεται πίσω από τα παραπάνω δίπολα: το πρωτόγονο ένστικτο της δημιουργικής έξης.
Για να υπογραμμιστεί το στοιχείο αυτό, οι διοργανωτές έπαιξαν με τον αριθμό των συμμετεχόντων και βάφτισαν το γεγονός «6 ΕΞΗ*» (όπου ο αστερίσκος σημειώνεται ως επαναλαμβανόμενη «παθολογική» συμπεριφορά, δηλώνοντας ίσως έτσι τον εξωθεσμικό, παράνομο χαρακτήρα της street art).
Και οι έξι μιλάνε αποκλειστικά στη Huffpost για τις ανορθόδοξες ιστορίες που έστησαν, στην ιδιαίτερη συνθήκη του χώρου.
Barba Dee
Δύο ήταν οι βασικοί παράγοντες που επηρέασαν την προσέγγισή μου, πρώτον η άνεση του χρόνου και δεύτερον η συνύπαρξη με άλλους δημιουργούς. Η πλειοψηφία των έργων που ζωγραφίζω εκτελούνται κάτω από καταστάσεις πίεσης, οπότε οι νέες αυτές συνθήκες έθεσαν για εμένα μια μικρή πρόκληση. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι θεματικά το έργο μου είναι μια μελέτη. Αντικείμενο της μελέτης είναι η αντιπαράθεση μεταξύ συμβόλων του αρχαίου και σύγχρονου ελληνισμού. Στοιχεία αρτιότητας όπως η Αφροδίτη της Μήλου συνδυάζονται με ευτελή προϊόντα σύγχρονων πολυεθνικών και αντικειμένων της καθημερινότητας. Το έργο υπογραμμίζει το παράδοξο της σύνδεσης δύο πολιτισμών που το μόνο που τους συνδέει είναι η γεωγραφική θέση.
Αυτό που ήθελα να επιτύχω ήταν απλά να κερδίσω το στοίχημα που μου τέθηκε εξ αρχής, να δημιουργήσω ένα έργο κάτω από νέες συνθήκες για το οποίο θα είμαι περήφανος να μοιραστώ.
Χάρη στη σκληρή δουλειά και την αμέριστη βοήθεια των υπόλοιπων συμμετεχόντων που μοιραστήκαμε πολλές εργατοώρες, μπορώ να λέω ότι το πέτυχα.
Λεωνίδας Γιαννακόπουλος
Από την πρώτη στιγμή που μπήκα στο Κτίριο 1 της Πινακοθήκης Βογιατζόγλου και επέλεξα την επιφάνεια που θα εργαζόμουν για την έκθεση μας, άρχισε να εμφανίζεται στο μυαλό μου και η σύνθεση του έργου που δημιούργησα. Πολύ συχνά, όπως και στην συγκεκριμένη περίπτωση η ιδέα για το τι θέμα θα ζωγραφίσω έρχεται από το σχήμα, τις διαστάσεις, και το περιβάλλον που βρίσκεται ο τοίχος. Για αρκετό καιρό μετά, μέχρι να ξεκινήσω την εκτέλεση του έργου, υπήρχε καρφωμένη στο μυαλό μου η ιδέα ότι αυτή η εικόνα που δημιούργησα εν τέλει, επαναλαμβάνεται διαρκώς πάνω στην επιφάνεια του τοίχου σαν καρέ φιλμ κάποιας παλιάς ταινίας, που κολλάει το καρούλι στο ίδιο στιγμιότυπο ξανά και ξανά..
Ετσι λοιπόν η σύνθεση που απεικονίζεται στον τοίχο επαναλαμβάνεται με τέτοιο τρόπο στο τελάρο, που κάνει άρρηκτα συνδεδεμένα το φορητό έργο και την τοιχογραφία. Χωρίς το τελάρο, το έργο στον τοίχο μόνο του είναι ημιτελές.
Γιώργος Π. Καβούνης
Ενέργησα ακριβώς με την ίδια ανάγκη, συνέπεια και διερεύνηση που αντιμετωπίζω όλες τις εκθέσεις και, κατ’ επέκταση, τ’ οτιδήποτε φτιάχνω. Οι συνθήκες, η τοποθεσία και το μέσο δεν διαδραματίζουν κάποιο ρόλο, ούτε επηρεάζουν εννοιολογικά κι εκφραστικά τη δουλειά μου, τα ψυχογραφήματα και τα παράδοξα που αναζητώ. Η προσέγγιση είναι πάντοτε η ίδια, είτε πρόκειται για τοίχους είτε για καμβάδες και χαρτιά είτε για τη σάρκα (με τη συγκατάθεση του πελάτη εν προκειμένω). Το μέσο ουσιαστικά υπηρετεί εμένα κι όχι αντιστρόφως.
«Άφησα» στο χώρο δύο τοιχογραφίες και 5 σχέδια σε μία εικαστική εγκατάσταση η οποία αναιρεί τα (φασματικά) όρια μεταξύ τοιχογραφίας και φορητού έργου, δηλαδή Τέχνης εσωτερικού κι εξωτερικού χώρου, όπως συνηθίζεται να λέγεται. Οι ταυτότητες και οι υποκουλτούρες που πλαισιώνουν το «μέσα-έξω» είναι, προφανώς, χρηστικές για τους δημοσιογράφους, τους τεχνοκριτικούς και αρεστές σ’ άλλους. Ήσσονος σημασίας, ή, καλύτερα, παντελώς αδιάφορες για εμένα.
ΚΕΖ
Δοκίμασα να φτιάξω μια σύνθεση με την ομορφιά και την ασχήμια να συνυπάρχουν, όπως είναι και οι εικόνες που δέχομαι από το κέντρο της Αθήνας. Αν έβαζα ένα τίτλο σε όλη την εγκατάσταση θα ήταν “Abandoned City”.
Εκεί βασιλεύει ο ταλαιπωρημένος πληρωμένος έρωτας, εκεί βρίσκουν χώρο οι κοινωνικά αμαρτωλοί και κατατρεγμένοι. Εκεί που ολόκληρες περιοχές γκετοποιούνται και αλλάζουν χέρια σε μια νύχτα, για να ξεφυτρώσουν γλασέ ξενοδοχεία , εκεί που τα κινέζικα πλαστικοειδή μιας ή δύο χρήσεων κατακλύζουν τα μαγαζιά και τελικά ταΐζουν τα σκουπίδια των σπιτιών μας.
Το έργο αυτό δεν είναι διαμαρτυρία, δεν είναι καταγγελία, είναι απλά η καταγραφή ενός μέρους της πραγματικότητας του τώρα που αφορά το δημόσιο χώρο στην Αθήνα. Ήθελα το έργο μου να έχει έντονο το στοιχείο της πόλης, γι′ αυτό και χρησιμοποίησα δομικά υλικά. Ήθελα το έργο μου να είναι παρορμητικό και χαώδες γι’ αυτό βασίστηκε στον αυτοσχεδιασμό και όχι σε κάποια μελέτη. Έτσι, δεν έφερα πολλά πράγματα έτοιμα, αλλά ό,τι έφτιαξα το έφτιαξα μέσα στο ΚΤΙΡΙΟ 1 της Πινακοθήκης Βογιατζόγλου για τη συγκεκριμένη έκθεση.
Σε αυτό βοήθησαν και οι συνθήκες πολύ. Δηλαδή η Πινακοθήκη Βογιατζόγλου μας έδωσε χώρο και χρόνο να δουλέψουμε όλοι μαζί και να αλληλεπιδράσουμε. Ήταν κάτι σαν residency 6 καλλιτεχνών που πάσχουν από την ίδια ΕΞΗ. Και αυτό πιστεύω είναι που κάνει την έκθεση αυτή να ξεχωρίζει.
Taxis
Η ομαδική έκθεση 6Εξη*, μου έδωσε την ευκαιρία να δουλέψω πάνω σε ένα σύνολο έργων με το ίδιο θέμα, μια σκέψη που είχα ήδη για καιρό και πραγματοποίησα στους 2 μήνες που δουλέψαμε για την έκθεση.
Η ιδέα μου ήταν να μεταφέρω το στούντιό μου ζωγραφικά μέσα στο χώρο του Κτιρίου 1 και να κάνω μια σπουδή στο χώρο, τα αντικείμενα και τους επισκέπτες του στούντιο, με αποτέλεσμα ο θεατής να εισβάλει σε μικρό βαθμό στην ιδιωτικότητα του εργαστηρίου μέσα από τη σπουδή αυτή.
WD
Πάντα στις τοιχογραφίες μου αυτό που με καθοδηγεί είναι τα χαρακτηριστικά της επιφάνειας στην οποία θα επέμβω και ο περιβάλλων χώρος. Το ίδιο συνέβη και στην περίπτωση της έκθεσης 6 ΕΞΗ*. Εκμεταλλεύτηκα τις υπάρχουσες γωνίες και - ζωγραφίζοντας τοίχους, δάπεδο και ταβάνι - δημιούργησα ένα 3d έργο με illusion στοιχεία δουλεύοντας μια τεχνική στην οποία πειραματίζομαι τα τελευταία χρόνια.
Το έργο μου για την έκθεση 6 ΕΞΗ* είναι ένας ύμνος στη Γυναίκα. Βρισκόμαστε στο 2020 και δυστυχώς ακόμη, η γυναίκα αντιμετωπίζεται πολύ συχνά ως άνθρωπος δεύτερης κατηγορίας. Και στην Ελλάδα και παγκόσμια. Όλοι γνωρίζουμε
…………………………………………….
Η Πινακοθήκη Βογιατζόγλου, στα εφτά χρόνια λειτουργίας της, εγγράφεται όχι απλώς ως σημαντικός εκθεσιακός χώρος για την Αθήνα αλλά και ως υποδειγματικό εργαστήρι πολλών και σημαντικών δημιουργών. Από τον Αλέκο Κυραρίνη που «σύστησε» τον χώρο στο ξεκίνημά του ως τον Βασίλη Σελιμά, τον Αχιλλέα Πιστώνη και τον Αντώνη Τσακίρη, για να θυμηθούμε μερικούς μόνο από τους εξαιρετικούς δημιουργούς που δούλεψαν σε αυτό το residency διαρκείας, όπως το ονειρεύτηκε ο αρχιτέκτονας Γιώργος Βογιατζόγλου: «Απόφοιτοι σχολών Καλών Τεχνών από όλη την Ελλάδα μπορούν να εργάζονται απρόσκοπτα, με κατάλληλες προϋποθέσεις και δωρεάν παραμονή. Άπλετος χώρος, χωρίς χωρίσματα και κολώνες, με ωραίο πλάγιο φυσικό φως. Ένας χώρος όπου μπορείς να «δεις το έργο από απόσταση», μπορείς να «ανακατέψεις τα λάδια και να μη φοβάσαι να στάξεις στο πάτωμα», «να ακούς μουσική δυνατά χωρίς να ενοχλούνται οι γείτονες», λέει ο διευθυντής της Πινακοθήκης που στην τελευταία έκθεση, ανοίγει μία επιπλέον διάσταση μέσα στο ΚΤΙΡΙΟ 1.
Την έκθεση επιμελήθηκε ο Λεωνίδας Γιαννακόπουλος (ένας εκ των έξι), με τη βοήθεια της Αλεξίας Παππά. Για τις φωτογραφίες ευχαριστούμε τους Γιάννη Μαρμάρα (τελικές εγκαταστάσεις) και την Αλεξία Παππά (making of). Πινακοθήκη Γ. Ν. Βογιατζόγλου Ελ. Βενιζέλου 63, Νέα Ιωνία. Διάρκεια έως 29.02.2020