Εξωτερικό χρέος: Υποταγή στις Μεγάλες Δυνάμεις;

Μέρος Α΄
|
Open Image Modal
25 Ιανουαρίου1921 μετά την επιστροφή του Κωνσταντίνουν από την εξορία.
Topical Press Agency via Getty Images

Μέχρι το 1821, η Ελλάδα ήταν ένας γεωγραφικός προσδιορισμός. Στα
αρχαία χρόνια την κατοικούσαν διάφορα φύλλα με κοινή γλώσσα την
ελληνική, με τοπικούς διαλέκτους πράγμα που δεν εμπόδισε ποτέ την
συνεννόηση ανάμεσα τους Έλληνες.

Οι τρεις μεγάλες κατηγορίες των διαλέκτων της ελληνικής γλώσσας στην αρχαιότητα ήταν η αττική ή ιωνική (με κέντρο την Αθήνα και την νεώτερη Ιωνία στις ακτές της Μικράς Ασίας) η δωρική (με επίκεντρο την Σπάρτη) και η Αιολική (στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας  καθώς και αργότερα στους αιολικούς εποικισμούς της Μικράς Ασίας και των κοντινών νησιών όπως η Λέσβος. Οι Μακεδόνες μιλούσαν δωρικές διαλέκτους. Αλλά στην βασιλική αυλή κυριαρχούσε ή τουλάχιστο σπουδάζονταν η αττική δεδομένου ότι με τους Αθηναίους
υπήρχαν κυρίως πολιτιστικές προσεγγίσεις (και αργότερα πολιτικές).

Οι διάλεκτοι αυτοί είχαν φυσικά μεταφερθεί και στους εποικισμούς των Ελλήνων μεταναστών, πόλεις-κράτη που είχαν ιδρύσει Έλληνες σε όλη τη Μεσόγειο, κυρίως στη Νότια Γαλλία και μεσογειακή Ισπανία, στην Σικελία,  στην Κάτω Ιταλία (ονομαζόμενη Μεγάλη Ελλάδα) στη Μικρά Ασία μέχρι την Μεσοποταμία και σε όλες σχεδόν της όχθες του Εύξεινου Πόντου (ή Μαύρη Θάλασσα).

Η πρώτη μεγάλη απλοποίηση της Ελληνικής γλώσσας έγινε στα ελληνιστικά χρόνια, σε λαούς που ζούσαν στις περιοχές που είχε καταλάβει ο στρατός του Μεγάλου Αλεξάνδρου στα μέσα του 4ου αιώνα.

Οι λαοί αυτοί ασπάστηκαν τα ελληνικά, έχοντας δε κάνει αρκετές απλοποιήσεις μιας γλώσσας πλούσιας σε λεξιλόγιο, γραμματική και σύνταξη, δημιούργησαν
την «κοινή ελληνική» στην οποία μεταφράστηκε η εβραϊκή Βίβλος και γράφτηκαν τα περισσότερα από τα χριστιανικά κείμενα που ακολούθησαν.

Αν η γλωσσική ταυτότητα διατηρήθηκε μέχρι τους σημερινούς Έλληνες είναι πρώτον γιατί οι Ρωμαίοι κατακτητές σεβάστηκαν την γλώσσα και τα πολιτικά έθιμα που συνάντησαν στην Ελλάδα και δεύτερον, διότι το ρωμαϊκό Βυζάντιο μεταλλάχτηκε πολύ σύντομα σε ελληνικό.

Η πτώση του Βυζαντίου στους μουσουλμάνους Οθωμανούς συμπίπτει με την ανακάλυψη της τυπογραφίας και με το πρώτο στάδιο της Αναγέννησης στη Δύση. Της αναγέννησης ενός πολιτισμού, του ελληνικού, που την ίδια στιγμή χάνονταν στην  πατρίδα του. Αυτό που συντηρήθηκε ήταν οι πολυάριθμες ελληνικές κοινότητας στις ευρωπαϊκές χώρες.

Μέσα στην Ελλάδα, αυτό που συντήρησε ισχυρή την ελληνική ταυτότητα, θα′ λεγα την ταυτότητα του ελληνικού έθνους γιατί το Βυζάντιο είχε ενώσει αντί να
χωρίσει τον πληθυσμό της Ελλάδας, ήταν ότι οι Οθωμανοί κατακτητές ήταν
από άλλη θρησκεία πράγμα που εμπόδισε την συγχώνευση.

Η Γαλλική Επανάσταση αποτελεί έμπνευση για σειρά από εξεγέρσεις βαλκανικών λαών που ζητούν απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό. Η εξέγερση των Ελλήνων θα έρθει το 1821.

Έτσι, για πρώτη φορά στην ιστορία της, η Ελλάδα δεν είναι μόνο χώρα αλλά και κράτος. (Κάπως έτσι θα γίνει αργότερα με την Γαριβαλδική επανάσταση όταν η Ιταλία που ήταν χωρισμένη σε πολλά κρατίδια ενώθηκε σε ένα έθνος-κράτος).

Πώς μπορεί να υπάρξει κράτος χωρίς κρατικό ταμείο, χωρίς έσοδα, χωρίς φόρους, χωρίς υπαλλήλους; Θα μπορέσει, με δάνεια από τι πλούσιες αποικιοκρατικές χώρες της Δυτικής Ευρώπης.

Με δάνεια φορτωμένα με εξωφρενικούς τόκους. Από την αρχή της εμφάνισής του μέχρι σήμερα το ελληνικό κράτος πλήρωνε και πληρώνει τους τόκους και τα δάνεια με απόλυτη υποταγή στις προσταγές των Δυνάμεων. Φυσικά και με χρεοκοπίες.

Μια από αυτές τις χρεοκοπίες είναι του 1921-1922, τότε που η Ελλάδα
ζήτησε από την σύμμαχό της την Αγγλία νέο δάνειο για να αντιμετωπιστούν τα έξοδα της Μικρασιατικής Εκστρατείας.

Η Αγγλία –σύμμαχος χώρα- αρνήθηκε. Μάλλον για να μην δυσαρεστήσει τον νέο
αφέντη της –εχθρικής- Τουρκίας, τον Κεμάλ, με τον οποίον είχε συνάψει πρόσφατα μυστική οικονομική συμφωνία. Και ο Πρωτοπαπαδάκης –υπουργός
οικονομικών- για να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό, την υποτίμηση της δραχμής και την αδυναμία της κυβέρνησης να αγοράσει χαρτί, έκοψε τα κυκλοφορούντα χαρτονομίσματα στα δύο!

Πρέπει να πούμε ότι η Ελλάδα, σε όλη της την ιστορία, υπήρξε χώρος
ευάλωτος σε κάθε είδος ξένης επέμβασης. Αιτία η στρατηγική της θέση ανάμεσα σε τρεις ηπείρους (Ευρώπη, Ασία και Αφρική) σε τρεις θάλασσες (Μεσόγειος, Αιγαίο, Αδριατική) και δύο στρατηγικές διώρυγες, τα Δαρδανέλια και το Σουέζ.

Ιδού μερικά σύντομα επεισόδια από το ιστορικό της ελληνικής άμεσης ή
έμμεσης υποταγής στους Δυτικούς συμμάχους τους:

1821 Κηρύσσεται η Ελληνική Επανάσταση στην Πελοπόννησο.

1825 Ο Ιμπραήμ, επικεφαλής σοβαρών δυνάμεων, ναυτικών και χερσαίων, της
οθωμανικής Αιγύπτου αποβιβάζεται στη Πελοπόννησο και επιχειρεί, με
σφαγές του πληθυσμού, να καταστείλει την ελληνική επανάσταση.

1827 Ο Ιμπραήμ συγκρούεται στo Ναυαρίνο με τους στόλους των τριών δυνάμεων που διεκδικούν μια ηγεμονική θέση στην Μεσόγειο. Mετά την ήττα του
Iμπραήμ, η μικρή Ελλάδα περιορισμένη στην Πελοπόννησο και σ’ ένα μικρό τμήμα της Στερεάς, γίνεται ανεξάρτητη εντός της Οθωμανικής σκέπης στην αρχή, εντελώς ανεξάρτητη το 1828 με κυβερνήτη τον Καποδίστρια.

1832 Στη συνθήκη του Λονδίνου, το 1832, οι Μεγάλες Δυνάμεις επιβάλλουν στην Ελλάδα μοναρχικό καθεστώς. Η Ελληνική Πολιτεία ονομάστηκε Βασίλειον της Ελλάδος. Ο Βαυαρός πρίγκιπας Όθων επελέγη από τις «Μεγάλες Δυνάμεις»  ως πρώτος βασιλιάς και έφτασε στην Ελλάδα το 1833.

1833 – 1862 Βασιλεία του Όθωνα. Το ελληνικό κράτος διοικείται ουσιαστικά από τους Γερμανούς συμβούλους που αποτελούν την Αυλή του Όθωνος. Ο Όθων και η Αυλή του εγκαταλείπουν την Ελλάδα μετά από εξέγερση. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τρία κύρια πολιτικά κόμματα εκεί- νης της εποχής ονομάζονται Αγγλικό κόμμα, Γαλλικό κόμμα και… Ρωσικό κόμμα!

1862 Αρχίζει η βασιλεία των Γλίγκσμπουργκ της Δανίας την οποία επιβάλουν οι Μεγάλες Δυνάμεις χωρίς να ζητηθεί η γνώμη του ελληνικού λαού.

1897 Ελληνοτουρκικός πόλεμος με ελληνική ήττα. Τον τουρκικό στρατό
εκπαιδεύουν Γερμανοί αξιωματικοί και τον ελληνικό Γάλλοι αξιωματικοί.
(Η Ελλάδα έχει ήδη δοκιμάσει την πρώτη της μεγάλη χρεοκοπία το 1893).

1912-1914 Βαλκανικοί πόλεμοι. Διαμάχες των Μεγάλων Δυνάμεων, της Ρωσίας  και της Γερμανίας κυρίως, μέσω πολέμων των βαλκανικών χωρών. Η στρατηγική πολιτική της Γερμανίας συνοψίζεται στη φράση του Μπίσμαρκ «Προώθηση προς Ανατολάς» (μέσα από τις πεδιάδες της Σερβίας και της Μακεδονίας). Η Ιταλία εκμεταλλεύεται την ευκαιρία να καταλάβει τα Δωδεκάνησα. Είναι η συνέχεια μιας περιόδου της Ευρωπαϊκής ιστορίας που θα ονομαστεί Ανατολικό Ζήτημα.

1914-1918 Πρώτος παγκόσμιος πόλεμος. Η Τουρκία είναι σύμμαχος της Γερμανίας, Γερμανοί αξιωματικοί διοικούν τον τουρκικό στρατό από νευραλγικά
πόστα. Το 1915, η Αγγλία επιχειρεί να καταλάβει τα Δαρδανέλια.

Η εκστρατεία αυτή αποτυχαίνει έχοντας αφήσει πίσω της 150.000 θύματα.  Η
Αντάντ (αγγλο-γαλλο-ρωσική συμμαχία) πιέζει την Ελλάδα να βγει στον πόλεμο στο πλευρό της. Ο Βασιλιάς (του οποίου η σύζυγος είναι η αδελφή του Κάιζερ) και οι βασιλόφρονες πολιτικοί αρνούνται.

Ο Βενιζέλος που επιμένει αναγκάζεται να παραιτηθεί. Τα πιστά στον Βενιζέλο στρατεύματα στην Θεσσαλονίκη θα διαχωρίσουν τη θέση τους από την κυβέρνηση των Αθηνών, θα κηρυχτεί το βενιζελικό Κράτος της Θεσσαλονίκης, οι Σύμμαχοι θα καταλάβουν την Αθήνα το 1917, θα διώξουν τον βασιλιά Κωνσταντίνο από την Ελλάδα, θα εξορίσουν την κυβέρνηση του στην Κορσική και θα εγκαταστήσουν την κυβέρνηση του Βενιζέλου στην Αθήνα.

 (Η συνέχεια την επόμενη Κυριακή...)