Το αμερικανικής προέλευσης F-16 είναι ένα από τα πιο επιτυχημένα μαχητικά αεροσκάφη της ιστορίας, καθώς έχει ενταχθεί στο οπλοστάσιο των πολεμικών αεροποριών πολλών χωρών ανά τον κόσμο, ΝΑΤΟϊκών και μη (μεταξύ των οποίων και η ελληνική) τα τελευταία 50 χρόνια, παραμένοντας στην «αιχμή» της τεχνολογίας χάρη σε συνεχείς αναβαθμίσεις και νέες εκδόσεις. Χώρες της Δύσης δεσμεύτηκαν να παραχωρήσουν μαχητικά του τύπου στην Ουκρανία για να αντιμετωπίσει καλύτερα τη ρωσική εισβολή, και αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν αυτές τις ημέρες πως ένας αριθμός από F-16 είναι ήδη στη χώρα.
Τα ουκρανικά πλέον F-16 αναμένεται να αρχίσουν να πετούν σε αποστολές σύντομα, ενισχύοντας σημαντικά την καταπονημένη ουκρανική πολεμική αεροπορία, η οποία υστερεί αριθμητικά απέναντι στη ρωσική, ενώ παράλληλα βασίζεται η ίδια σε έναν στόλο παλιών ρωσικών/ σοβιετικών μαχητικών. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε δώσει τον Αύγουστο του 2023 το «πράσινο φως» για την παραχώρηση μεταχειρισμένων μαχητικών στην Ουκρανία από άλλες χώρες (οι ΗΠΑ δεν θα στείλουν δικά τους). Μεταξύ των κρατών που έχουν δεσμευτεί να στείλουν δικά τους F-16 στην Ουκρανία είναι το Βέλγιο, η Δανία, η Ολλανδία και η Νορβηγία.
Τι αναμένεται να προσφέρουν στην Ουκρανία τα F-16
Τα F-16 πιθανότατα θα έχουν τρεις βασικές αποστολές, λέει, σύμφωνα με το Associated Press, ο Φεντερίκο Μπορσάρι του Center for European Policy Analysis στην Ουάσιγκτον: Αναχαίτιση ρωσικών πυραύλων με τους οποίους βομβαρδίζεται η Ουκρανία, καταστολή της ρωσικής αεράμυνας και πλήγματα σε θέσεις ρωσικών στρατευμάτων και αποθήκες πυρομαχικών. «Θα είναι σε θέση να επηρεάσουν σε ένα βαθμό τη δυναμική (του πολέμου)» σημειώνει ο Μπορσάρι.
Τα περισσότερα σχετικά με τα F-16 στην Ουκρανία και τις αποστολές τους είναι απόρρητα- όπως το τι θα επιτρέπεται από δυτικές κυβερνήσεις να χτυπούν και τι όπλα θα φέρουν. Μεταξύ των όπλων που μπορούν να φέρουν είναι οι βρετανικής προέλευσης πύραυλοι cruise Storm Shadow, με εμβέλεια άνω των 250 χλμ, ικανοί για πλήγματα βαθιά μέσα στη Ρωσία. Επίσης, μπορούν να φέρουν πυραύλους μακράς εμβέλειας, ικανούς να απειλήσουν ρωσικά βομβαρδιστικά και μαχητικά, ενώ τα σύγχρονα ραντάρ τους θα επιτρέπουν στους Ουκρανούς πιλότους να εντοπίζουν και στοχεύουν στόχους πιο μακριά από ό,τι μπορούν τώρα με τα υπάρχοντα αεροσκάφη τους (MiG-29, Su-27, Su-24).
Ο έλεγχος του αέρα είναι απαραίτητος για την επιτυχή διεξαγωγή μεγάλων επιχειρήσεων στο έδαφος, ωστόσο η άμεση υποστήριξη των κινήσεων των ουκρανικών δυνάμεων στο μέτωπο ίσως να είναι πολύ επικίνδυνη για τα F-16, δεδομένης της πυκνής ρωσικής αεράμυνας. Ωστόσο η συμμετοχή των F-16 σε επιχειρήσεις θα μπορούσε να έχει και επίδραση στην ψυχολογία των Ρώσων πιλότων, καθώς πλέον οι ουρανοί θα είναι πιο επικίνδυνοι για αυτούς, ενώ θα ενισχύσει και το ηθικό των Ουκρανών.
Ποιες είναι οι προκλήσεις για την Ουκρανία
Η Μαρίνα Μιρόν του Defense Studies Department στο King’s College London σημειώνει πως δεν είναι λίγες οι προκλήσεις που συνεπάγονται τα F-16 για την Ουκρανία. Η περίπου εννιά μηνών εκπαίδευση στις ΗΠΑ και την Ευρώπη για τους Ουκρανούς πιλότους είναι ιδιαίτερα σύντομη, δεδομένου ότι συνήθως διαρκεί τρία χρόνια για τους δυτικούς πιλότους και ότι πρόκειται για ένα «πολύ πολύπλοκο μηχάνημα». Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει περιορισμούς στην αποτελεσματικότητα και τις επιδόσεις τους.
Επίσης, τα F-16 χρειάζονται προσωπικό υποστήριξης: Τεχνικούς/ μηχανικούς για τη συντήρηση, προσωπικό για φόρτωση οπλισμού, αναλυτές πληροφοριών κ.α. Ακόμη η Ουκρανία πρέπει να δημιουργήσει ένα δίκτυο σταθμών ραντάρ, ενισχυμένα υπόστεγα, αποθέματα ανταλλακτικών και συστήματα ανεφοδιασμού. Απαιτούνται επίσης αεροδρόμια σε καλή κατάσταση, ενώ Ουκρανοί πιλότοι χωρίς εμπειρία μάχης στα F-16 ενδεχομένως να αποφεύγουν τις αερομαχίες.
Πώς θα αντιδράσει η Ρωσία
Οι εικόνες κατεστραμμένων F-16 και η απήχησή τους θα άρεσαν πολύ στον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν- και οι ρωσικές δυνάμεις πιθανότατα θα επιδιώξουν να τα χτυπήσουν στο έδαφος με πυραύλους μακράς εμβέλειας: Ήδη έχουν αρχίσει να στοχεύουν ιδιαίτερα τα – ούτως ή άλλως λίγα- ουκρανικά αεροδρόμια που μπορούν να φιλοξενήσουν τα μαχητικά. Ως εκ τούτου οι Ουκρανοί θα πρέπει να τα κρατούν σε προστατευμένα υπόστεγα, να τα διασπείρουν σε πολλές τοποθεσίες, να χρησιμοποιούν ομοιώματα αεροσκαφών για παραπλάνηση και να είναι σε θέση για γρήγορη απογείωση και απομάκρυνση σε περίπτωση επίθεσης. Αξίζει να σημειωθεί πως η Ουκρανία έχει πει ότι ίσως κρατούσε κάποια μαχητικά σε βάσεις σε ξένες χώρες για να τα προστατέψει από τις ρωσικές επιθέσεις, με τον Πούτιν να αντιδρά οργισμένα, λέγοντας πως οποιαδήποτε δυτική βάση φιλοξενεί ουκρανικά μαχητικά θα αποτελεί «νόμιμο στόχο» για τις ρωσικές δυνάμεις. Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν πει ότι τα F-16 θα έχουν τις βάσεις τους στην Ουκρανία.
Όσον αφορά στις απειλές εναντίον τους στον αέρα, θα έχουν απέναντι συστήματα αεράμυνας S-300 και S-400, ενώ η Ρωσία έχει αρκετές εκατοντάδες μαχητικά σε υπηρεσία- καθώς και ιπτάμενα ραντάρ. Κατά τον Μπορσάρι, μια από τις μεγαλύτερες απειλές για τα ουκρανικά F-16 θα είναι το ρωσικό Su-35, που διαθέτει ραντάρ μεγάλης εμβέλειας, ικανό να ιχνηλατεί και εμπλέκει μέχρι οκτώ στόχους ταυτόχρονα. Ωστόσο ακόμα και έτσι οι Ρώσοι γνωρίζουν ότι θα έχουν πλέον απέναντί τους πιο επικίνδυνα αεροσκάφη από ό,τι αντιμετώπιζαν μέχρι τώρα- και αναμένεται να είναι πιο προσεκτικοί.
Πώς θα προστατεύσει η Ουκρανία τα F-16 της
Οι ρωσικές δυνάμεις θα επιδιώξουν να καταστρέψουν F-16 στις βάσεις τους, ωστόσο και η Ουκρανία έχει ισχυρές άμυνες, όπως υπογραμμίζει ο Ανατόλι Χραπτσίνσκι, ειδικός σε θέματα αεροπορίας.
Η Ουκρανία διαθέτει αξιόλογες δυνατότητες «προστασίας των αεροδρομίων τους με αντιαεροπορικές άμυνες για την απόκρουση ρωσικών επιθέσεων» είπε στο Associated press. «Όλο το διάστημα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία προσπαθεί έντονα να χτυπά ουκρανικά αεροδρόμια, μα όχι με μεγάλη επιτυχία».
Ο Χραπτσίνσκι είπε πως τα F-16 θα αυξήσουν σημαντικά τις δυνατότητες της ουκρανικής πολεμικής αεροπορίας ως προς την προστασίας των ουρανών της χώρας από ρωσικές επιθέσεις και θα αυξήσουν την εμβέλεια των επιθέσεων σε στρατηγικούς στόχους στη Ρωσία.
«Με την απόκτηση αεροσκαφών F-16, θα είμαστε σε θέση να επιλύσουμε μια σειρά προβλημάτων που πλήττουν αυτή τη στιγμή την Ουκρανία. Αυτά περιλαμβάνουν τις μαζικές πυραυλικές επιθέσεις της Ρωσίας, τη χρήση κατευθυνόμενων ιπτάμενων βομβών, και την ανάπτυξη S-300 στα σύνορα, στο Σούμι και στο Χάρκοβο» σημείωσε ο ίδιος.
Με πληροφορίες από Associated Press