Όταν αστυνομικοί της Βενεζουέλας, ντυμένοι με μαύρες στρατιωτικές στολές και με μάσκες στο πρόσωπο, σταμάτησαν τον 27χρονο Γιοχέντρι Φερνάντες, κρατώντας όπλα σε ένα μπλόκο στην παραγκούπολη με το όνομα «Χοσέ Φελίξ Ρίμπας» στο Καράκας, τον ρώτησαν αν είχε ποινικό μητρώο.
Εκείνος απάντησε «ναι».
Τότε οι αξιωματικοί τον έσυραν σε ένα δρομάκι και τον πυροβόλησαν δύο φορές στο στήθος, σκοτώνοντάς τον, σύμφωνα με την οικογένειά του και έναν μάρτυρα.
Ήταν το απόγευμα της 24ης Ιανουαρίου, την ημέρα που δεκάδες χιλιάδες κάτοικοι των παραγκουπόλεων εγκατέλειψαν τα σπίτια τους στις πλαγιές των λόφων για να κατέβουν στις μαζικές διαδηλώσεις εναντίον του προέδρου Νικολάς Μαδούρο. Τον κατηγορούν για μία οικονομική κρίση άνευ προηγουμένου, που τους άφησε χωρίς νερό, ηλεκτρικό, φάρμακα και τρόφιμα.
Δεκάδες αξιωματικοί από την Ειδική Δύναμη Δράσης της Εθνικής Αστυνομίας (FAES) εισέβαλαν στην παραγκούπολη με θωρακισμένα οχήματα και μοτοσικλέτες.
Καθώς ανηφόριζαν τους σκονισμένους δρόμους, κάποιοι άνοιξαν πυρ, καθώς οι κάτοικοι σκορπίζονταν προς όλες τις κατευθύνσεις, φωνάζοντας «Είναι εδώ!», σύμφωνα με τις περιγραφές από αυτόπτες μάρτυρες.
Αστυνομικοί-ελεύθεροι σκοπευτές σκαρφάλωναν στις στέγες από τσίγγο, οι περίοικοι κρύφτηκαν κάτω από κρεβάτια, ενώ πυροβολισμοί έπεφταν έξω, περιγράφουν οι μάρτυρες.
Ως την αυγή, η μονάδα FAES είχε σκοτώσει έως και 10 άτομα, αφήνοντας πίσω μαζί με τα πτώματα, σύμφωνα με τέσσερις ηγέτες της τοπικής κοινότητας.
Το υπουργείο πληροφοριών της Βενεζουέλας, το οποίο χειρίζεται όλες τις έρευνες σε σχέση με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένης και της εθνικής αστυνομίας, δεν απάντησε σε αιτήματα για σχολιασμό της συγκεκριμένης αστυνομικής επιχείρησης.
Ο Ντιοσδάδο Καμπέλο, αναπληρωτής επικεφαλής του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού Κόμματος, κατηγόρησε την αντιπολίτευση - αντί άλλης απάντησης - για «κατασκευή διοδίων θανάτου».
Από την πλευρά της, η FAES υποστηρίζει ότι οι καταγγελίες για κακοποιήσεις ήταν «fake news» που διαδόθηκαν από δεξιούς αντιπάλους. «Ο αγώνας μας είναι ενάντια σε όλους τους εγκληματίες που καταστρέφουν τις κοινότητές μας. Αν φοβάσαι την FAES είναι γιατί είσαι εγκληματίας», ανέφερε η μονάδα την Πέμπτη στο Instagram.
Οι κάτοικοι δήλωσαν ότι οι αξιωματικοί της FAES επέστρεφαν στο Χοσέ Φέλιξ Ρίμπας για τα επόμενα τρία απογεύματα (μετά την πρώτη έφοδο), σκορπίζοντας τον τρόμο σε μια φτωχή κοινότητα που υπήρξε προπύργιο υποστήριξης για τον Μαδούρο και τον προκάτοχό του, τον Ουγκό Τσάβες.
Πέντε χρόνια οικονομικής ύφεσης, ωστόσο, έχουν μετατρέψει πολλούς πρώην υποστηρικτές, στους πιο ένθερμους αντιπάλους του Μαδούρο...
Οι επιδρομές - οι πιο θανατηφόρες από τις πολλές που έγιναν στο Καράκας τον περασμένο μήνα - δείχνουν το πώς η κυβέρνηση χρησιμοποίησε την FAES για να στοχοποιήσει τους επικριτές της, αφού ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Χουάν Γκουαϊντό ανακήρυξε τον εαυτό του προσωρινό πρόεδρο και κέρδισε την υποστήριξη των Δυτικών δυνάμεων που λένε ότι το καθεστώς Μαδούρο είναι παράνομο.
Το Reuters μίλησε με δεκάδες μάρτυρες, τοπικούς πολιτικούς και δικηγόρους, καθώς και με ειδικούς που μελετούν την FAES, για να επιχειρήσουν την πρώτη λεπτομερή ανάλυση των επιχειρήσεων.
Το Reuters έφτιαξε επίσης ένα βίντεο της επιδρομής, που δημοσιεύτηκε στα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης, το οποίο επιβεβαίωσαν οι μάρτυρες.
Δείτε εδώ τον χάρτη με το σημείο όπου η αστυνομία κατηγορείται ότι πυροβόλησε τον Φερνάντες.
Φοβού την FAES
Η έρευνα αποκάλυψε ένα δίκτυο παρακρατικής μορφής που χρησιμοποιείται από την FAES, το οποίο δημιουργήθηκε το 2017 ως ειδική δύναμη για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος.
Το Παρατηρητήριο Βίας της Βενεζουέλας, μια τοπική ομάδα παρακολούθησης του εγκλήματος, αποδίδει 43 θανάτους στις δυνάμεις ασφαλείας κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων και επιδρομών από τις 22 Ιανουαρίου και αναφέρει ότι επεξεργάζεται αναφορές ακόμη περισσότερων.
Ο Κεϊμέρ Αβίλα, καθηγητής εγκληματολογίας στο Κεντρικό Πανεπιστήμιο της Βενεζουέλας, δήλωσε ότι δεν έχει ακόμη επαληθεύσει όλους τους θανάτους στον οικισμό-παραγκούπολη Χοσέ Φελίξ Ρίμπας, αλλά ότι ο αριθμός 10 φαίνεται λογικός με βάση την αντίληψή του για τα γεγονότα.
Οι ομάδες προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγορούν την κυβέρνηση ότι χρησιμοποιεί την FAES για να επιτεθεί σε σπίτια μετά την επιστροφή των πολιτών από τις διαδηλώσεις, με τη βοήθεια που της δίνουν υποστηρικτές του καθεστώτος. Οι αρχές συνέλαβαν περισσότερους από 900 διαδηλωτές από τις 21 Ιανουαρίου, δηλώνουν οι ομάδες αυτές.
Ο Χοσέ Πίντο, επικεφαλής του επαναστατικού κινήματος Tupamaro, μιας μαχητικής ομάδας που υποστηρίζει τον Μαδούρο, δήλωσε στο Reuters ότι ο ίδιος και άλλοι συνεργάτες του επέκτειναν τα δίκτυα των πληροφοριοδοτών τους.
Προειδοποίησαν την αστυνομία για «ύποπτη δραστηριότητα» πριν από τις διαμαρτυρίες στις 23 Ιανουαρίου, είπε ο Πίντο, στέλνοντάς τους εικόνες και διευθύνσεις υποψήφιων «δεξιών συνωμοτών», οι οποίες - όπως είπε - οδήγησαν σε επιδρομές.
«Συνέπειες»
Στις 22 Ιανουαρίου, σύμφωνα με τους κατοίκους, ένα φορτηγό χωρίς πινακίδες και με μεγάφωνα, διέσχισε την «συνοικία» Χοσέ Φέλιξ Ρίμπας, μεταδίδοντας ένα μήνυμα: «Αν πάτε στις διαδηλώσεις αύριο, θα υπάρξουν συνέπειες».
Οι περισσότεροι είπαν ότι δεν έδωσαν μεγάλη προσοχή. Αλλά έξι ντόπιοι δήλωσαν ότι οι συνέπειες έγιναν σαφείς στις 24 Ιανουαρίου όταν οι αξιωματικοί του FAES τραβούσαν έξω από το σπίτι της μία 23χρονη μητέρα, εξαδέλφη ενός υποτιθέμενου ηγέτη συμμορίας, και την σκότωσαν με πυροβολισμούς.
Μια εκκλησία δέχθηκε καταιγισμό από σφαίρες. Ένας άνδρας εκτελέστηκε αφού τον έβαλαν με χειροπέδες μέσα σε ένα αυτοκίνητο, δήλωσαν κάτοικοι.
Οι τοπικοί πολιτικοί δήλωσαν ότι οι αρχές δικαιολόγησαν την επιδρομή ως επιχείρηση εναντίον εγκληματικής ομάδας. Η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη παρουσιάσει κανένα στοιχείο εις βάρος εκείνων που σκοτώθηκαν.
Η Πάουλα Νάβας, τοπικός πολιτικός παράγων, δήλωσε ότι οι αρχές προσπάθησαν να φιμώσουν την κοινότητά της.
«Τραυματίστηκαν παιδιά. Ποιος ήταν ο στόχος αυτής της πράξης;” Ρώτησε η Νάβας.
Ο Γιοχέντρι Φερνάντες επισκεύαζε μοτοσυκλέτες σε ένα χώρο στάθμευσης στον κεντρικό δρόμο της παραγκουπόλεως, περίπου 200 μέτρα από το σπίτι της οικογένειάς του.
Οι μοτοσικλέτες ήταν η εμμονή του, είπαν συγγενείς του. Βίντεο στη σελίδα του στο Facebook, δείχνουν ότι έτρεχε με ταχύτητα σε λεωφόρους του Καράκας. Μερικές φορές επισκεύαζε μοτοσικλέτες και για την τοπική αστυνομία, είπαν.
Στις 3 το απόγευμα, ακριβώς την ώρα που ο Φερνάντες έφτασε στο σπίτι, οι αξιωματικοί της FAES έφθασαν και χωρίστηκαν σε ομάδες που προχώρησαν στα σημεία ψηλά στο λοφίσκο της συγκεκριμένης γειτονιάς. Μια ομάδα έστησε μπλόκο, κλείνοντας την κεντρική διασταύρωση.
Το σπίτι του Φερνάντες, όπου περίμεναν η σύζυγός του και τα δύο παιδιά του, ήταν από την άλλη πλευρά.
«Μην τον χτυπήσετε»
Αφού τα μέλη της οικογένειας είπαν στη μητέρα του, την Ισαμπέλ Πίνο, ότι συνελήφθη στην πλατεία, εκείνη έτρεξε επί τόπου και παρακαλούσε έναν αξιωματικό: «Παρακαλώ μην τον χτυπήσετε, είναι ξεχωριστός...»
Ο αξιωματικός την διέταξε να επιστρέψει μέσα στο σπίτι της, είπε η 49χρονη Πίνο στο Reuters. Τότε, είπε, άκουσε δύο πυροβολισμούς.
Την επόμενη φορά που είδε τον γιο της, ήταν όταν είδε τη σορό του στο νοσοκομείο, με ένα τραύμα στην καρδιά του και ένα άλλο στο στέρνο του. Είπε ότι δεν έχει λάβει καμία επίσημη εξήγηση για το θάνατό του και ότι έχουν αφαιρεθεί όλα τα προσωπικά του αντικείμενα.
Η οικογένεια έθαψε τον Φερνάντες την περασμένη εβδομάδα σε ένα νεκροταφείο έξω από την πόλη, στο μόνο μέρος που θα μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά. Η μητέρα του, δήλωσε ότι λέει στον 4χρονο γιό του, τον Αντρές, ότι ο πατέρας του κοιμάται.
Η σύζυγος του Φερνάντες, Γουέντι, μαζί με τον Νάβας και τον Aβιούδ Μοράλες, τοπικό δάσκαλο, επιβεβαίωσαν τις λεπτομέρειες του θανάτου του.
Όταν οι αξιωματικοί της FAES επέστρεψαν στην παραγκούπολη Χοσέ Φελίξ Ρίμπας τις ημέρες μετά την επιδρομή, κατηγόρησαν την οικογένεια για υποτιθέμενες εγκληματικές διασυνδέσεις, τις οποίες αρνήθηκε η Πίνο. Σε ολόκληρη την περιοχή επιβλήθηκε νυχτερινή απαγόρευση της κυκλοφορίας.
«Και μόνο το να ακούσω τη λέξη “FAES” με τρομάζει. Μου είπαν απλώς και μόνο ότι επέστρεψαν στη γειτονιά και αισθάνθηκα πόνο στο στομάχι μου», είπε η Πίνο, με τη φωνή της να τρέμει.
Ράνγκελ έδειξε για παράδειγμα πως ”οκτώ άνθρωποι δολοφονήθηκαν μεταξύ 12 και 18 Μαρτίου, μεταξύ των οποίων ένας ευαγγελικός υπουργός”. Είπε ότι όσοι φέρονται να εμπλέκονται είναι οι CICPC και FAES, οι οποίοι είναι η αστυνομική δύναμη έρευνας και η μονάδα ειδικών επιχειρήσεων της Εθνικής Αστυνομίας της Βολιβίας, αντίστοιχα.
Καταγγελίες από πρώην αντιπρόεδρο (συνεργάτη του Τσάβες!)
Ο Χοσέ Βισέντε Ραγκέλ θήτευσε ως αντιπρόεδρος (2002-2007) δίπλα στον προκάτοχο του Μαδούρο, τον Ούγκο Τσάβες, ο οποίος υπήρξε δημοφιλέστατος Πρόεδρος μέχρι τον θάνατό του. Διάσημος δημοσιογράφος και υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Βενεζουέλα, ο Ρανγκέλ έκανε βαριές καταγγελίες πριν από 10 μήνες - ακριβώς για τη δράση της FAES...
Και δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Ράνγκελ κατήγγειλε τις καταχρήσεις της αστυνομίας. Τον Φεβρουάριο του 2018, είχε καταδικάσει τον τρόπο με τον οποίο οι ομάδες ειδικών δυνάμεων «λειτουργούσαν στις γειτονιές με πράκτορες που φορούσαν μαύρες στολές και εξοπλισμένοι με περίπλοκο εξοπλισμό μάχης... πραγματοποιώντας επιθέσεις που προκαλούν αρνητικές εντυπώσεις εντυπώσεις στον λαό».
Ταυτόχρονα, ο Ρανγκέλ προειδοποιούσε: «Για μία ακόμη φορά, προειδοποιώ για τις επιχειρήσεις που κάνουν αστυνομικές ομάδες, όπου περιλαμβάνονται επιθέσεις εναντίον πολιτών και πολυάριθμες περιπτώσεις δολοφονιών σε γειτονιές (του Καράκας)».
Πηγές: Reuters, venezuelanalysis.com