Σεισμός. Έκρηξη ηφαιστείου. Παγετώνας. Καύσωνας. Ξηρασία. Πλημμύρα. Σιτοδεία. Λοιμός. Και τόσα άλλα, για τα οποία δεν μπορώ τίποτα να κάνω. Κάποιες αόρατες δυνάμεις είναι. Όσο και αν τις προσωποποιώ, τις ονομάζω Θεό, Φύση, Μυστικές σκοτεινές δυνάμεις, δεν μπορώ τίποτε να κάνω γι΄ αυτές. Δεν είμαι εγώ υπεύθυνος.
Ζω πριν από πολλές δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Προσπαθώ να μαζέψω καρπούς και να σκοτώσω κάποιο θήραμα, να βρω κατάλυμα, να προστατευθώ από άλλους θηρευτές, ποικίλα θηρία. Τώρα είμαι εγώ ο μόνος υπεύθυνος.
Όμως οι άνθρωποι κάποια στιγμή άρχισαν να οργανώνονται σε κοινωνίες. Από τροφοσυλλέκτες έγιναν τροφοπαραγωγοί. Και η υπευθυνότητα άρχισε να γίνεται διαρκώς πιο πολύπλοκη. Προστέθηκε μια τρίτη, η κοινωνία, που αναλαμβάνει αυτή σημαντικό μέρος από την ευθύνη της ύπαρξής μου, ενώ εγώ με όλα τα άλλα μέλη της είμαστε αρμόδιοι για τη δομή και λειτουργία της.
Πάντοτε μένει κάτι απόλυτο, ο θάνατός μου. Όσο ήμουν πρωτόγονος, δεν πέθαινε κανένας. Έπαυε να υπάρχει, αλλά κανένας δεν ενδιαφερόταν γι΄ αυτό. Επομένως για κανέναν δεν πέθαινε.
Με τη δημιουργία της κοινωνίας, που, παράγοντας, δημιουργούσε αποθήκες αυτοπολλαπλασιαζόμενων αγαθών, αυτές έπρεπε να μη σκορπίσουν μετά το θάνατό κάποιου, ώστε να μεταβιβασθούν σε άλλον.
Τώρα υπάρχει θάνατος. Θυμάται το μακαρίτη όλη η κοινωνία με την κηδεία του, μόνον από μνήμης αρχικά.
Στη συνέχεια τον θυμάται διαγράφοντάς τον από κάποια κατάστιχα, το ληξιαρχείο. Όλα αυτά είναι υποχρεώσεις για όλους, που είναι υποχρεωμένοι από την κοινωνία να δηλώνουν τη γέννηση και το θάνατο.
Η κοινωνία οργανώνεται παραπέρα και τώρα χρειάζεται τεκμηρίωση και της ζωής. Καθένας πρέπει να έχει ταυτότητα. Το ”φακέλωμα” έχει αρχίσει. Καθένας μας είναι καταγραμμένος στα κατάστιχα της πολιτείας (ληξιαρχείο), της εφορίας, των τραπεζών, της αστυνομίας, ιδιωτικών επιχειρήσεων. Και διαμέσου όλων αυτών η κοινωνία γνωρίζει το καθετί για μένα. Αυτό είναι το τίμημα για τις υπηρεσίες που μου προσφέρει η πολιτεία. Και δεν είναι λίγες.
Έρχομαι τώρα στη συγκεκριμένη κατάσταση. Είμαστε οργανωμένο κράτος. Χιόνισε λίγο παραπάνω από το συνηθισμένο. Και, στην πρωτεύουσα, χάθηκε το ηλεκτρικό ρεύμα και το νερό. Ποιος είναι ο υπεύθυνος;
Είναι οι αόρατες δυνάμεις που λέγαμε; Ασφαλώς. Κανένας δεν φταίει που χιόνισε, που γίνεται πλημμύρα ή σεισμός. Και κανένας όμως δεν έχει χάσει τις δικές του ευθύνες. Ωστόσο, η οργανωμένη κοινωνία, έχει αναλάβει τις δικές της.
Τα δέντρα στις λεωφόρους και οι στύλοι της ΔΕΗ δεν φύτρωσαν μόνα τους, ώστε με το βάρος του χιονιού να πέφτουν τα κλαδιά και να κόβουν τα καλώδια.
Ευθύνη της κοινωνίας ήταν βέβαια να μην είναι κατασκευασμένα τα έργα με αυτό τον επικίνδυνο τρόπο.
Ευθύνη της πολιτείας είναι να μην επιτρέπει να χτίζονται σπίτια μέσα σε δάση που είναι ενδεχόμενο να γίνουν παρανάλωμα μιας πυρκαγιάς, όπως έχει γίνει δυστυχώς πολλές φορές.
Ούτε μέσα σε αποξεραμένα ρέματα, όπου με μια νεροποντή παρασέρνονται και χάνονται ζωές. Φυσικά σε όλα αυτά μετέχει και η προσωπική ευθύνη του καθενός.
Παλιότερα είχαν οι παππούδες μας τζάκι και μαζεμένα από το καλοκαίρι ξύλα για το χειμώνα. Δεν είχαν ψυγεία, αλλά είχαν ένα δροσερό κελάρι και διατηρούσαν τρόφιμα που αντέχουν στο χρόνο, λάδι, ζάχαρη, παστά, ξιδάτα κλπ. Είχαν και το δικό τους πηγάδι.
Σήμερα, όλα έχουν γίνει πιο εύκολα χάρη στην κοινωνική οργάνωση, αλλά έχομε τόσο πολύ εξαρτηθεί από αυτήν που μόλις η θεομηνία γίνει ισχυρότερη, χανόμαστε. Για να ζήσει κάποιος έξω από την κοινωνία πρέπει να είναι θεός η θηρίο (Αριστοτέλης).
Ζούμε και σε μια περίοδο πανδημίας. Μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο έχουν πεθάνει σε όλο τον πλανήτη πάνω από 1 εκατομμύριο από τον ιό.
Φυσικά, έτσι κι αλλιώς θα πέθαιναν και μπορεί να υποστηρίξει κάποιος πως τα λεγόμενα θύματα του κορωνοϊού είναι οι ευπαθείς ομάδες που έτσι κι αλλιώς θα πέθαιναν από άλλες αιτίες.
Στο κάτω κάτω, ο θάνατος των ανθρώπων έχει πιθανότητες 100%, ούτε ένας παραπάνω ούτε ένας παρακάτω.
Ναι, αλλά με τον κορωνοϊό πέθαναν πριν από τη στιγμή που ”έτσι κι αλλιώς” θα πέθαιναν. Ποιος είναι ο υπεύθυνος. Η προσπάθεια να ενοχοποιηθούν συγκεκριμένες ανθρώπινες δυνάμεις, π.χ. η Κίνα, δεν ευδοκίμησαν.
Αλλά κι αν ήταν έτσι, η τιμωρία τους, αν μπορούσε να εφαρμσοθεί, δεν θα σταματούσε την πανδημία των θανάτων σε όλο τον πλανήτη. Τα απαραίτητα μέτρα είναι κοινωνικά και ατομικά.
Από τα άτομα η εφαρμογή προσωπικής άμυνας, χρήση μάσκας, καθαριότητα, αποφυγή συνωστισμών κλπ.
Από την πλευρά της πολιτείας η ευθύνη να διαθέτει κατάλληλες θεραπευτικές μονάδες με τα όργανα και το προσωπικό τους, την παραγωγή και διάθεση εμβολίων ή άλλων φαρμάκων, την επίβλεψη της τήρησης των αναγκαίων ατομικών μέτρων, με εξασφάλιση, κατά το δυνατόν, των αναγκών τους χωρίς συνωστισμούς, την αποκέντρωση κλπ.
Τίποτε από αυτά δεν είναι εύκολο. Η αποτελεσματικότητα και ασφάλεια των φαρμάκων απαιτεί περίπου μια δεκαετία.
Όταν όμως αντιμετωπίζεται μαζική παραγωγή πρόωρων θανάτων, δεν μπορείς να περιμένεις και αναγκάζεσαι να κάνεις συμβιβασμούς.
Όλα αυτά σημαίνουν αύξηση της εξάρτησης, με άμεσα ή έμμεσα υποχρεωτική εφαρμογή των μέτρων, της μασκοφορίας, των εμβολιασμών, με φακέλωμα των εμβολιασμένων κλπ.
Το τελικό ερώτημα είναι τη θέλομε τέτοια εκχώρηση υπευθυνότητας από τον καθένα μας, στην κοινωνία;
Η ύπαρξη της κοινωνίας απαιτεί οργάνωση, που το ουσιώδες στοιχείο της είναι πως έχει άρχοντες και αρχομένους.
Το σύνολο της κοινωνίας ενεργεί σύμφωνα με τη βούληση των αρχόντων, που αποτελούν την εξουσία, το μόνο οργανισμό που έχει τη νόμιμη άδεια να ασκεί βία, ώστε να υποχρεώνει όλους να ενεργούν όπως απαιτεί το σύνολο.
Ο κίνδυνος είναι η εξουσία να ενεργεί για το συμφέρον των αρχόντων, και όχι για εκείνο των πολιτών, ή να αποτελεί μέρος μιας αόρατης εξουσίας, διεθνούς ολιγαρχίας, που δεσπόζει πάνω στον Πλανήτη.
Η εξουσία, εκτελεστική (κυβέρνηση), νομοθετική (βουλή) και δικαιοσύνη, είναι δύο ειδών.
Για το ένα είδος, τη βουλή, εκφραστή της βούλησης των πολιτών, και την ποινική δικαιοσύνη, απαιτείται μόνον εντιμότητα και κοινός νους.
Αυτές οι ιδιότητες είναι εξίσου κατανεμημένες σε όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από καταγωγή, φύλο, πλούτο, μόρφωση κλπ.
Για το άλλο είδος, την κυβέρνηση και την αστική και διοικητική δικαιοσύνη, απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις.
Πώς θα μπορούσε να εφαρμοσθεί μια παρόμοια αρχή στη σύγχρονη εποχή, παρουσιάζεται σε γενικές γραμμές ολοκληρωμένα στο ”Κατανοώντας την Πολιτική, εκδόσεις Αγγελάκη”.
Οι πρόγονοί μας είχαν λύσει το πρόβλημα. Με κλήρωση, όλοι οι πολίτες εκπεριτροπής, μετείχαν στο ρόλο των αρχόντων, όπου δεν απαιτούνταν ειδικές γνώσεις (δημοκρατία).