Φελίξ Ναντάρ: Η τολμηρή ζωή του πρώτου φωτογράφου διασήμων

Ήταν νάρκισσος και απίθανα φιλόδοξος. Απαθανάτισε τον Σαρλ Μποντλέρ, τη Σάρα Μπερνάρ, τον Κλοντ Ντεμπισί, τη Ζοζεφίν Μπέικερ και τράβηξε την πρώτη αεροφωτογραφία
Open Image Modal
Heritage Images via Getty Images

Στην πατρίδα του Γαλλία παραμένει θρύλος. Ο Φελίξ Ναντάρ, κατά κόσμον Γκασπάρ - Φελίξ Τουρνασόν (1820 - 1910), υπήρξε ο πρώτος φωτογράφος διασήμων, ο άνθρωπος που τράβηξε την πρώτη αεροφωτογραφία και επιπλέον, από τους πρώτους που αντιλήφθηκαν ενστικτωδώς το πρώιμο ακόμη τότε ενδιαφέρον του Τύπου για τους celebrities και τον ρόλο που μπορούσε να διαδραματίσει η φωτογραφία στο «παιχνίδι» της δημοσιότητας. 

Νάρκισσος (αλλά «γοητευτικός νάρκισσος», σύμφωνα με τον συγγραφέα της βιογραφίας του, Άνταμ Μπέγκλεϊ) είχε στόχο να γίνει και ο ίδιος διάσημος.

Ο Ναντάρ έστησε μπροστά από τον φακό του μερικούς από τους πιο επιδραστικούς καλλιτέχνες του καιρού του -από τον συγγραφέα Σαρλ Μποντλέρ και τη ντίβα Σάρα Μπερνάρ, μέχρι τους ζωγράφους Εντουάρ Μανέ και Ευγένιο Ντελακρουά, τον συνθέτη Κλοντ Ντεμπισί και τη Ζοζεφίν Μπέικερ- αλλά με μία εντελώς διαφορετική αντίληψη, «φωτίζοντας» την προσωπικότητα των μοντέλων του, σαν να «διάβαζε» την ψυχή τους. 

Δημιούργησε «σύνθετα ψυχολογικά πορτρέτα» κορυφαίων συγγραφέων, ηθοποιών και συνθετών της εποχής του, προσώπων τα οποία μεσουρανούσαν στο Παρίσι του 19ου αιώνα, κατορθώνοντας να προσδώσει στο εκκολαπτόμενο μέσο -τη φωτογραφία- καλλιτεχνικό πρόσημο. 

Όταν τα άλλα στούντιο θεωρούσαν το φόντο σημαντικό και το φόρτωναν με αξεσουάρ, εστιάζοντας με επιμέλεια στο ενδυματολογικό, ο Ναντάρ εστίαζε στο πρόσωπο, χρησιμοποιώντας ουδέτερο background σε μία προσπάθεια να ερμηνεύσει τον χαρακτήρα. Και επιπλέον, έπαιζε με το φως. 

Open Image Modal
Σαρλ Μποντλέρ
Christophel Fine Art via Getty Images

Το 1860 οι δουλειές πήγαιναν τόσο καλά ώστε μετακόμισε στο ανερχόμενο Boulevard des Capucines. Είχε ωστόσο, σύρει τον αδελφό -και συνεργάτη- του στα δικαστήρια προκειμένου να κατοχυρώσει την αποκλειστική χρήση του ονόματος Ναντάρ -στο στούντιο του συνωστίζονταν τα αστέρια της Comédie Francaise, δεν υπήρχε χώρος για άλλον. 

Ο Φελίξ Ναντάρ ήταν επίσης «μαέστρος» στην προώθηση της δουλειάς του: Η μαρκίζα στην πρόσοψη του πολυτελούς στούντιο που διατηρούσε στο Παρίσι, έφερε το όνομα του γραμμένο με τεράστια, κόκκινα γράμματα από γυαλί, κάθε ένα εκ των οποίων είχε ύψος 3 μέτρων.

Αλλά, ενώ η φήμη του είχε εκτοξευθεί, το ενδιαφέρον του ψηλού, επιβλητικού Φελίξ, άρχισε να στρέφεται σε ένα επίσης «νέο μέσο», που έμελλε να εξελιχθεί στο νέο του πάθος: Το αερόστατο.

Open Image Modal
Μιχαήλ Μπακούνιν
De Agostini Picture Library via Getty Images
Open Image Modal
Κλοντ Ντεμπισί
De Agostini Picture Library via Getty Images

Τράβηξε την πρώτη αεροφωτογραφία -μία εναέρια άποψη του Παρισιού και της Αψίδας του Θριάμβου- το 1858, πετώντας με ένα αερόστατο τρεις φορές μεγαλύτερο από τα άλλα (6.000 κυβικών μέτρων), τον «Γίγαντα», με μία τεράστια γόνδολα (καλάθι) η οποία μπορούσε να χωρίσει περίπου σαράντα άτομα.

Λέγεται δε, ότι ενέπνευσε τον Ιούλιο Βερν για τη συγγραφή του μυθιστορήματος «Πέντε εβδομάδες με αερόστατο». 

Open Image Modal
Η πρώτη αεροφωτογραφία. Παρίσι, 1858.
Science & Society Picture Library via Getty Images

Όταν επισκέφθηκε τις Βρυξέλλες με τον «Γίγαντα», στις 26 Σεπτεμβρίου 1864, ο Ναντάρ ύψωσε κινητά φράγματα για να συγκρατήσει το πλήθος σε ασφαλή απόσταση. Μέχρι σήμερα τα φράγματα ελέγχου πλήθους είναι γνωστά στο Βέλγιο ως «φράγματα Ναντάρ».

Τον Απρίλιο 1874 δάνεισε το στούντιο του σε μια ομάδα ζωγράφων, καθιστώντας δυνατή την πρώτη έκθεση ιμπρεσιονιστών (Μονέ, Ντεγκά, Ρενουάρ, Καμίλ Πισαρό).

Επίσης, ήταν αυτός που φωτογράφησε τον Βικτώρ Ουγκό στο νεκροκρέβατό του το 1885. 

Ο Ναντάρ απεβίωσε στο Παρίσι και τάφηκε στο Κοιμητήριο Πιερ Λασέζ.

Από το 1955 απονέμεται προς τιμήν του το γαλλικό βραβείο φωτορεπορτάζ Prix Nadar.

Open Image Modal
Ιούλιος Βερν
Print Collector via Getty Images
Open Image Modal
Τζουζέπε Βέρντι
Print Collector via Getty Images
Open Image Modal
Σάρα Μπερνάρ
Time Life Pictures via Getty Images
Open Image Modal
Γεωργία Σάνδη
Heritage Images via Getty Images
Open Image Modal
Βικτώρ Ουγκό. Με τον φακό του γιου του, Πολ
Apic via Getty Images
Open Image Modal
Κλοντ Μονέ
ASSOCIATED PRESS
Open Image Modal
Apic/RETIRED via Getty Images
Open Image Modal
Ο Φελίξ Ναντάρ (σκίτσο) και η κάμερα του
De Agostini Picture Library via Getty Images

Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας παρουσιάζει έως τις 3 Φεβρουαρίου την πρώτη μεγάλη έκθεση - αφιέρωμα στους τρεις Ναντάρ, τον Φελίξ, τον αδελφό του Αντριάν Τουρνασόν (1825 - 1903) και τον γιο του Φελίξ, Πολ Ναντάρ (1856 - 1939).

Μέσα από τα περίπου 300 εκθέματα, που καλύπτουν την ιστορία ενός αιώνα του στούντιο των Ναντάρ, καταγράφεται η μεγάλη περιπέτεια τους, άρα και η τέχνη της φωτογραφίας στα πρώτα της βήματα, μαζί με τις καινοτόμες εφαρμογές που δοκίμαζαν, καθώς παρακολουθούσαν στενά τις τεχνολογικές ανακαλύψεις του καιρού τους

(Με πληροφορίες από BBC