Τα Φλεγραία Πεδία (Campi Flegrei) είναι μια μεγάλη και αρκετά «ανήσυχη» ηφαιστειακή καλντέρα στον Κόλπο της Νάπολης, στη νότια Ιταλία. Ο εν λόγω «κοιμώμενος κολοσσός» με το επιβλητικό αρχαιοελληνικό όνομα (σημειώνεται πως, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, εκεί ο Ηρακλής αναμετρήθηκε με τους Γίγαντες), που εντάσσεται στην κατηγορία των «υπερηφαιστείων», έχει στο ιστορικό του δύο τεράστιες εκρήξεις, 39.000 και 15.000 χρόνια πριν, που άφησαν τα σημάδια τους στην ευρύτερη περιοχή. Το τελευταίο αξιομνημόνευτο ηφαιστειακό συμβάν ήταν το 1538, και είχε αποτέλεσμα τη «γένεση» ενός μικρού βουνού (Μόντε Νουόβο). Έκτοτε, παραμένει σιωπηλό.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα των New York Times, 1,5 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σήμερα εντός της καλντέρας του ηφαιστείου και στα περίχωρά της- και το μάγμα που βρίσκεται εκεί και θα μπορούσε κάποια στιγμή να βγει έξω καθιστά τα Φλεγραία Πεδία μια από τις πιο επικίνδυνες περιοχές της Γης.
Σύμφωνα με το PhysOrg, στην περιοχή υπάρχουν 24 κρατήρες και άλλοι σχηματισμοί του εδάφους, που έχουν σχηματιστεί λόγω εκρήξεων. Δεδομένου ότι οι δύο μεγάλες εκρήξεις που προαναφέρθηκαν έχουν χαρακτηριστεί ως «κατακλυσμικές», και ότι9 στην περιοχή ζουν περίπου 1,5 εκατ. άνθρωποι, γίνεται εύκολα αντιληπτό πόσο ολέθριες θα ήταν οι συνέπειες μιας νέας έκρηξης τέτοιας έκτασης.
Στο πλαίσιο νέας μελέτης, που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη στο Science Advances, ηφαιστειολόγοι αναφέρουν πως τα Φλεγραία Πεδία βρίσκονται στην αρχή ενός κύκλου εκρήξεων, ο οποίος θα μπορούσε να οδηγήσει σε κάποια κολοσσιαία έκρηξη κάποια στιγμή στο μέλλον.
Οι ερευνητές κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα εξετάζοντας την 60.000 ετών ιστορία του ηφαιστείου, η οποία υποδεικνύει την ύπαρξη ενός «ρυθμού» στις εξάρσεις του. Από την άλλη άποψη, φαίνεται πως δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι επίκειται κάποια έκρηξη στο προσεχές μέλλον- και δεδομένου ότι το ηφαίστειο παρακολουθείται στενά, εκτιμάται πως οι επιστήμονες θα αντιλαμβάνονταν έγκαιρα εάν ερχόταν κάτι τέτοιο.
Προηγούμενες μελέτες έχουν επικεντρώσει σε μία ή σε μερικές από τις εκρήξεις του. Ωστόσο, η νέα μελέτη, της οποίας ηγήθηκε η Φραντσέσκα Φόρνι, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Πολυτεχνείο Νανιάνγκ στη Σιγκαπούρη, η οποία πραγματοποίησε την έρευνα στο ETH Zurich, χρησιμοποίησε νέα γεωλογικά δείγματα από 23 εκρήξεις στην ιστορία του, μεγαλύτερες και μικρότερες, για να φανεί πώς η χημεία του μάγματος έχει αλλάξει με το πέρασμα του χρόνου. Η ομάδα της επίσης επικεντρώθηκε σε μοντέλα υπολογιστών για να προσομοιώσει τι μπορεί να συνέβη εντός του ηφαιστείου από την τελευταία έκρηξη που διαμόρφωσε την καλντέρα, 15.000 χρόνια πριν.
Όπως διαπιστώθηκε, τα Φλεγραία Πεδία περνούν στάδια: Πρώτα λαμβάνει χώρα μια μεγάλη έκρηξη, σχηματίζοντας καλντέρα. Μετά το ηφαίστειο εισέρχεται σε μια περίοδο τακτικών, μικρών εκρήξεων, καθώς το μάγμα δραπετεύει μέσω νέων ρηγμάτων. Εν τέλει, το ηφαίστειο εισέρχεται σε φάση προ- καλντέρας. Οι μικρές εκρήξεις γίνονται σπάνιες, και το μάγμα συσσωρεύεται στο υπέδαφος. Καθώς μαζεύεται, παίρνει μια νέα μορφή, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε άλλη μια μεγάλη έκρηξη- οπότε ο κύκλος αρχίζει ξανά.
Ωστόσο, οι γεωλογικοί κύκλοι μπορούν να «σπάσουν» και η παρούσα έλλειψη ηφαιστειακής δραστηριότητας στα Φλεγραία Πεδία δεν προαναγγέλλουν απαραίτητα μια μεγάλη έκρηξη- επίσης, με βάση το σημερινό επίπεδο της επιστήμης, δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί πότε θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο.