H Zιμπάμπουε είναι γνωστή για τους καταρράκτες της Βικτώρια, και εντυπωσιακά μεγαλιθικά μνημεία. Από την Τετάρτη αναφέρεται συνεχώς ως η μόνη άλλη χώρα εκτός από την Ελλάδα που αθέτησε τις υποχρεώσεις απέναντι στο ΔΝΤ. Τα τρία αυτά χαρακτηριστικά ενώνονται με τρόπο αριστοτεχνικό και αιτιώδη στο άλλο διεθνές επίτευγμα της Αφρικανικής χώρας, για το οποίο ορθώς αναφέρεται στο βιβλίο Γκίνες : Το χαρτονόμισμα με την μεγαλύτερη ονομαστική αξία.
Εκατό Τρισεκατομμύρια Δολάρια Ζιμπάμπουε. Δέκα με 13 μηδενικά από πίσω του (πριν από αυτό το δολάριο, από την ανεξαρτησία το 1981 υπήρξαν άλλα δύο νομίσματα με άλλο όνομα- συνολικά 21 μηδενικά - ένας αριθμός τόσο μεγάλος που δεν έχει όνομα). Αυτό παραμένει το μεγαλύτερο σε ονομαστική αξία χαρτονόμισμα στον κόσμο. Η αξία του δεν ξεπερνούσε τα 5 ευρώ. Οι βράχοι στην μπροστινή πλευρά του (χαρτονομίσματος) να συμβολίζουν τη σταθερότητα του νομισματικού συστήματος. Οι καταρράκτες από την άλλη συμβολίζουν τους κρουνούς ρευστότητας που του προσέθεταν μηδενικά με απλοχεριά.
Πώς τα κατάφερε όλα αυτά η Ζιμπάμπουε και πώς θα το αποφύγουμε εμείς;
Σύμφωνα με τους Αcemoglou και Ρόμπινσον, «τα έθνη αποτυγχάνουν σήμερα επειδή οι κλειστοί οικονομικοί θεσμοί τους δε δημιουργούν τα αναγκαία κίνητρα ώστε οι πολίτες να αποταμιεύουν, να επενδύουν και να καινοτομούν. Οι κλειστοί πολιτικοί θεσμοί ενισχύουν τους κλειστούς οικονομικούς θεσμούς, καθώς παγιώνουν την εξουσία όσων επωφελούνται από την απόσπαση πόρων. Αν και ανάλογα με τις συνθήκες διαφοροποιούνται ως προς τις λεπτομέρειες, οι κλειστοί οικονομικοί και πολιτικοί θεσμοί αποτελούν πάντα τη βαθύτερη αιτία της αποτυχίας των εθνών».
Θα μου πείτε: Μα τι έχουν να κάνουν όλα αυτά με την Ελλάδα; Μήπως είσαι λίγο εκτός θέματος; Κάθε άλλο. Αυτό είναι το μέλλον των οικονομιών που φεύγουν από τη ρότα της συνεννόησης και αποφασίζουν να πορεύονται μόνες τους σε εποχές πάρα πολύ δύσκολες. Το χαρτονόμισμα των 100 τρισεκ. δολαρίων Ζιμπάμπουε δείχνει με τον πιο παραστατικό τρόπο τι μπορεί να συμβεί -ακόμα και από κυβερνήσεις αγαθών προθέσεων όταν η αδυναμία τους να στηρίξουν την κανονικότητα τις οδηγεί στα δίχτυα του υπερπληθωρισμού. Όταν νομίζουν ότι η λύση σε δικαιολογημένα παράπονα για λιτότητα είναι η προσφυγή στα τυπογραφεία της Κεντρικής Τράπεζας (όπως τεκμηριωμένα έχει υποστηρίξει η κ. Ραχήλ Μακρή).
Αυτή η κανονικότητα, αφορά σε πρώτη φάση τη λειτουργία των τραπεζών έτσι ώστε να πραγματοποιούνται οι καθημερινές και απαραίτητες συναλλαγές ανθρώπων και επιχειρήσεων. Την προστασία των καταθέσεων.Την έγκαιρη καταβολή συντάξεων και μισθών όχι μόνο στο δημόσιο αλλά και στον ιδιωτικό τομέα. Την ανταπόκριση στις υποχρεώσεις της χώρας στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Στη Ζιμπάμπουε, το 2000, διοργανώθηκε από την κρατική τράπεζα λοταρία στην οποία συμμετείχαν υποχρεωτικά με τα κεφάλαιά τους οι πελάτες. Όλως συμπτωματικά, ο λαχνός που κέρδισε είχε γραμμένο το όνομα του Προέδρου της χώρας.
Οι Τράπεζες στην Ελλάδα δεν έχουν φτάσει σε αυτό το σημείο. Έχουν όμως χάσει σημαντικά στοιχεία της κανονικότητας. Θα ακολουθήσουν και άλλα;
Για αυτό λοιπόν, έχει μεγάλη σημασία να διδασκόμαστε από το τι συμβαίνει γύρω μας. Ίσως να πρέπει να κοιτάμε πιο προσεκτικά τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη. Πώς, εκεί, λανθασμένες αποφάσεις τις εμποδίζουν να ξεπεράσουν την φτώχεια τους. Πώς η δημιουργία εξωτερικών και εσωτερικών εχθρών δηλητηριάζει την καθημερινότητα. Πώς επανειλημμένες διαβεβαιώσεις ότι «αυτά δεν γίνονται εδώ», τελικά τα φέρνει πιο κοντά.
Πολλές χώρες ιστορικά σε κρίσιμα σημεία καμπής πήραν τις σωστές αποφάσεις και αναπτύχθηκαν. Άλλες επέλεξαν το λάθος δρόμο και γκρεμίστηκαν. Δεν υπάρχει νομοτέλεια σε τέτοια θέματα. Καθώς δραματικά γεγονότα συμβαίνουν τώρα στην Ελλάδα, δεν είναι απαραίτητο να ακολουθήσουμε τον δρόμο της Ζιμπάμπουε. Όμως, είναι μια θλιβερή διαπίστωση ότι ο δρόμος αυτός άνοιξε.
Μάς έχει μείνει ακόμα χρόνος. Χρόνος που λήγει όμως την Κυριακή 5 Ιουλίου. Μέχρι τότε, αλλά και μετά το ορόσημο αυτό, οφείλουμε οι Ελληνίδες και οι Έλληνες να επιδιώξουμε τη συνεννόηση και τη συνεργασία. Όχι το διχασμό.
Ο δρόμος μέσα στην Ευρώπη είναι δύσκολος, αλλά υπόσχεται ότι μπορούμε εάν δουλέψουμε σωστά, με καλή πίστη και πνεύμα συνεννόησης μεταξύ μας και προς τα έξω να μας βγάλει σε ένα ξέφωτο μεγαλύτερης ευημερίας.
*Η Ζιμπάμπουε και η Ελλάδα είναι οι μοναδικές χώρες στον κόσμο που άφησαν ληξιπρόθεσμές οφειλές προς το ΔΝΤ τον 21ο αιώνα.