Στον απόηχο των πρόσφατων κοσμοϊστορικών ανακαλύψεων του υπερτηλεσκοπίου John Webb αυτές τις ημέρες (16-24 Ιουλίου) διεξάγεται στην Αθήνα, στους χώρους του Μεγάρου Μουσικής, το 44o διεθνές συνέδριο με την επονομασία COSPAR 2022. Συμμετέχουν κορυφαίοι επιστήμονες και ερευνητές του διαστήματος ως αντιπρόσωποι των Διαστημικών Υπηρεσιών των Κρατών τους. Αποδεχόμενοι την πρόσκληση στην εν λόγω σημαντική εκδήλωση συνομιλήσαμε με τρεις εμβληματικούς επιστήμονες, τον Δρ. Γκλέν Όρτον (JPL-NASA) τον Δρ. Πωλ Μακναμάρα (ESA), τον Σέο Γκού – Λή (ΚASCI) καθώς και με την κ. Λίαν Φαν ντε Ζαν εκδότρια του Elsevier Journals in astronomy and space research.
Δρ. Γκλέν Όρτον: (Εργάζεται επί σειρά πολλών ετών στην JPL-NASA ως επικεφαλής Ερευνητής με ειδικότητα στην ανάλυση της ατμόσφαιρας των πλανητών και της σύνθεσης και δομής αυτής. Ονομάζεται Δρ. Γκλέν Όρτον και συμμετείχε για λογαριασμό της NASA στο COSPAR 2022 που διεξήχθη στην Αθήνα).
Δρ. Όρτον, υπάρχει πιθανότητα να βρούμε ζωή μερικά εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη Γη;
Δρ. Γκλέν Όρτον: Εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από εδώ είναι σχεδόν αναπόφευκτο να μην υπάρχει ζωή. Το αν θα μπορέσουμε να το διαπιστώσουμε παραμένει μια πρόκληση. Θα πρέπει σιγά σιγά να βρούμε στοιχειώδεις μορφές ζωής, όπως για παράδειγμα η ύπαρξη νερού και ωκεανών. Πράγματα που απέχουν πολύ από την κανονική ζωή, όπως οικιστικά συστήματα, πχ όπως κάναμε για να βρούμε ζωή στο δικό μας ηλιακό σύστημα ενδεχομένως να υπάρχει ζωή στους ωκεανούς της Ευρώπης στο Δία όπως και στον παγωμένο Τιτάνα του Κρόνου.
Προφανώς υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις περί υπάρξεως ζωής κάπου εκεί έξω…
Δρ. Γκλέν Όρτον: Ναι, αλλά θα πρέπει να έχουμε προετοιμαστεί για πράγματα και γεγονότα μη αναμενόμενα.
Αναφέρεστε στο πληθυσμό;
Δρ. Γκλέν Όρτον: Ενώ στη Γη απαντάμε ζωή στα αναμενόμενα σημεία που μπορεί να ευδοκιμήσει, δεν πρέπει να σκεφτόμαστε με τα ίδια δεδομένα αναφορικά με τα πιθανά σημεία στα οποία θα την συναντήσουμε στο μακρινό διάστημα. Αυτή η πολυπλοκότητα θα διαφέρει για όλα αυτά τα τρισεκατομμύρια άστρα που υφίστανται.
Έχουν εντοπιστεί ενδείξεις περί της υπάρξεως παράλληλων Κόσμων, καθώς είναι γνωστό πως σχετικές Κοσμολογικές έρευνες βρίσκονται σε εξέλιξη…
Δρ. Γκλέν Όρτον: Ναι, ενδέχεται, αλλά οι δραστικές διαφορές που υπάρχουν που απαντάμε μεταξύ Αρη Αφροδίτης και Γης φαίνεται να είναι αποτέλεσμα απειροελάχιστων διακυμάνσεων του Σύμπαντος μετά την αρχική του μορφή, Τέτοιες διαφορές μπορεί να γέννησαν παράλληλα σύμπαντα. Η αντίστοιχη όμως Γη, Αφροδίτη και Άρης θα έχουν σίγουρα διαφορετική μορφή από ότι στο δικό μας Σύστημα
Έχετε επισκεφτεί ξανά την χώρα μας;
Δρ. Γκλέν Όρτον: Ήμουν μια φορά σαν μέλος του Juno mission team – εσείς όταν μας προσκάλεσε ο αείμνηστος Βαγγέλης Παπαθανασίου, εσείς σίγουρα μπορείτε να προφέρετε το επώνυμο του καλύτερα από μένα…
Μην στενοχωριέστε καθώς όλοι στην υφήλιο τον γνωρίζουν με το “μικρό” του όνομα…
Δρ. Γκλέν Όρτον: Ήταν ένας καλός φίλος της εξερεύνησης του Σύμπαντος Η μουσική που συνέθεσε για τη διαστημική αποστολή του Δία (Juno) δείχνει ότι είχε τεράστιο προσωπικό ενδιαφέρον για την εξερεύνηση του Σύμπαντος μας φιλοξένησε με τον καλύτερο τρόπο στην Ελλάδα, επισκεφτήκαμε τον Παρθενώνα και ο ίδιος μας συνέστησε την ομάδα αναστήλωσης του μνημείου και το ταξίδι μου έμεινε αξέχαστο.
―-
Είναι διακεκριμένος Αστρονόμος και εργάζεται ως Συντονιστής για την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία του Διαστήματος στα κεντρικά της, ευρισκόμενα στην Ολλανδία. Ο εκ της Γλασκώβης καταγόμενος Δρ. Πωλ Μακναμάρα στις ακόλουθες τοποθετήσεις του επισημαίνει την τεράστια συμβολή των Ελλήνων Επιστημόνων στην καλπάζουσα εξερεύνηση του Διαστήματος.
Δρ. Μακναμάρα ποια είναι η ειδικότητά σας;
Δρ. Πωλ Μακναμάρα: Εξειδικεύομαι στα Βαρυτικά Κύματα. Είμαι θεωρητικός Φυσικός. Με ενδιαφέρει η Κοσμολογία και η Αστροφυσική και συμμετέχω σε συγκεκριμένα προγράμματα της ΕSA μέσω του Ευρωπαϊκού Κέντρου Διαστημικής Τεχνολογίας.
Θα μπορούσατε να αναφέρετε ορισμένα πρότζεκτ στα οποία δουλεύετε την τρέχουσα περίοδο;
ΔΡ. Πωλ Μακναμάρα:Συμμετέχω στο LΙSA MISSION το οποίο αναλύει τα βαρυτικά κύματα στο διάστημα. Επεξεργαζόμαστε ένα πρόγραμμα Κανόνων Συντεταγμένων, επί της ουσίας πρόκειται για τον πρώτο διαστημικό ανιχνευτή που εντοπίζει βαρυτικά κύματα.
Ποια είναι η θέση σας στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία του Διαστήματος;
Δρ. Πωλ Μακναμάρα: Είμαι ο Συντονιστής μεταξύ διαφορετικών τομέων-ειδικοτήτων, Υπάρχουν διάφοροι ρόλοι, ο δικός μου έχει να κάνει με την διασφάλιση της διασύνδεσης όλων των αποστολών υπό τη συμβολή των σχετικών Κρατών – μελών.
Ποια είναι η γνώμη σας για την συμβολή της Ελλάδας στην “άκρατη” ανάπτυξη της διαστημικής τεχνολογίας;
Δρ. Πωλ Μακναμάρα: Πιστεύω ότι παρουσιάζεται μια σημαντική ευκαιρία για την Ελλάδα, Οι Έλληνες Αστροφυσικοί έχουν τεράστιες θεωρητικές γνώσεις, η προσπάθεια μας έγκειται στην χρήση αυτής για την αντιμετώπιση των πρακτικών προβλημάτων στην εξέλιξη των αποστολών της ESA.
Το Ελληνικό Διαστημικό Κέντρο ιδρύθηκε πρόσφατα οπότε η πρόκληση είναι να διοχετεύσουμε όλη αυτή τη γνώση που μας παρέχει στην αγορά του διαστήματος. Η δύναμη της χώρας σας έγκειται στους πολλούς και άριστους Αναλυτές – Προγραμματιστές που αναπτύσσουν το λογισμικό για την διαστημική τεχνολογία. H ESA έχει τέρα -μπάιτς από δεδομένα προηγούμενων αποστολών και γιαυτό χρειαζόμαστε πολύ καλούς Αναλυτές για την αποκωδικοποίηση αυτών. Οπότε υπάρχουν τεράστιες ανάγκες για την ανάπτυξη του software.
H παράλληλη πρόκληση είναι η περαιτέρω και γοργή εξέλιξη του hardware και η στιβαρότητα που δύναται να αποκτήσει, ώστε να μπορούμε να λειτουργήσουμε με αξιοπιστία ακόμη και στις χειρότερες συνθήκες. Στην διαστημική τεχνολογία οι προκλήσεις στο σχεδιασμό του hardware βρίσκονται στον ανώτατο βαθμό. Η Αεροπορική τεχνολογία με τα δικά της στάνταρ, η Πολεμική με ανώτερα και φυσικά η διαστημική η οποία καλείται να λειτουργήσει πραγματικά με τέλεια δεδομένα με πρωτότυπες κατασκευές, Γιαυτό και τα μηχανήματα της διαστημικής τεχνολογίας είναι πανάκριβα.Μέσα σε αυτό το πλαίσιο συνεργαζόμαστε με το Ελληνικό Κέντρο του Διαστήματος για την βελτιστοποίηση των απαιτούμενων τεχνολογιών.
Καταλαβαίνουμε όλοι πλέον επί Γης ότι το μέλλον είναι εκεί πάνω… Συμφωνείτε;
Δρ. Πωλ Μακναμάρα: Φυσικά έχει να κάνει με το πως το κατανοείς. Αν με ρωτήσετε αν το μέλλον έχει να κάνει με τη μεταφορά πληθυσμού στον Άρη η απάντηση μου σαφέστατα είναι όχι. Αφού δεν μπορούμε να ζήσουμε στην Ανταρκτική και την Σαχάρα, δεν υπάρχει περίπτωση να επιβιώσουμε στον Άρη σε πολύ χειρότερες συνθήκες και χωρίς ατμόσφαιρα. Προκειμένου να πας στο διάστημα και να γυρίσεις πίσω θα πρέπει να έχεις μια προηγούμενη άριστη προετοιμασία στη Γή. Από την άλλη μεριά κάποια πράγματα τα κάνεις μόνο στο διάστημα. Όπως την ανάλυση των βαρυτικών κυμάτων. Αυτά είναι ακριβά γιατί δεν υπάρχει γραμμή παραγωγής αλλά συνέχεια κατασκευάζεις πρωτότυπα. Εκτός από μερικές εφαρμογές όπως οι δορυφόροι επικοινωνίας οι οποίοι έχουν γραμμή παραγωγής για το κοινό κινητά τηλέφωνα κλπ..
―-
Δρ. Σέο Γκου, δουλεύετε σε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα;
Δρ. Σέο Γκου: Λόγω του νέου τηλεσκοπίου έχουμε πληθώρα δεδομένων, στην Κορέα υπάρχει ένα μικρό χάσμα μεταξύ διαστημικών επιστημών και της Αστρονομίας. Δίνουμε έμφαση στην επιστήμη της εξερεύνησης του διαστήματος, και στην τεχνολογική εξέλιξη των τηλεσκοπίων.
Ποιοί είναι οι στόχοι για την Κορέα στην επόμενη εικοσαετία; Ποιά είναι τα βασικότερα εγχειρήματα;
Δρ. Σέο Γκού: Από το 1983, η Κορέα εργαζόταν για να στείλει τον πρώτο της δορυφόρο στο διάστημα, μια αμιγώς Κορεάτικη διαστημική συσκευή από την εκκίνηση της κατασκευής μέχρι την εκτόξευση. Ωστόσο, την τελευταία δεκαετία έχουμε φτιάξει διάφορους μικρούς δορυφόρους ενώ εδώ και δύο εβδομάδες έχουμε την τεχνογνωσία να εκτοξεύσουμε και μεγαλύτερους προκειμένου να επικεντρωθούμε στις επιστήμες του διαστήματος με τον δικό μας ανεξάρτητο τρόπο.
Στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθεια μας ασφαλώς συμμετέχουμε και σε διεθνείς συνεργασίες. Άμεση μας προτεραιότητα είναι η προσπάθεια να διοργανώσουμε το επόμενο COSPAR το 2024 στην χώρα μας. Επίσης, είμαστε μέλη της GMT και η έμφαση της Κορεάτικης Αστρονομίας δίνεται στην εξερεύνηση των εξωπλανητών. Συνδυάζουν δεδομένα των δικών μας εγκαταστάσεων με αυτά από τα τηλεσκοπία της Νοτίου Αφρικής, της Χιλής και της Αυστραλίας, για να μελετήσουν με ενδελέχεια τους εξωπλανήτες.
Δίνουμε δε επιστημονική βαρύτητα και στην ανάλυση των μετεωρολογικών συνθηκών, του διαστημικού καιρού που επικρατεί σε συγκεκριμένους εξωπλανήτες..
Ενδιάφερονται οι Κορεάτες για τις επιστήμες του Διαστήματος; Διαπιστώνετε έλξη για τέτοιες σπουδές από νέους ανθρώπους;
Δρ. Σέο Γκου: Κάθε νέο παιδί έχει ενδιαφέρον για τους Δεινόσαυρους και προφανώς για τα μυστήρια του διαστήματος και τους πλανήτες. Το κέντρισμα για τις διαστημικές επιστήμες “προωθείται” από το εκπαιδευτικό σύστημα μας το οποίο δίνει έμφαση σε αυτές τις επιστήμες. Συνεπώς, πολλοί νέοι ωθούνται στις θετικές επιστήμες και τα μαθηματικά.
Πώς εξελίσσεται το COSPAR2022 αυτές τις ημέρες στην Αθήνα;
Δρ. Σεο Γκου: Είμαι χαρούμενος που ήρθα διότι ως Κορεατική Υπηρεσία του Διαστήματος συμμετέχουμε στην εκδήλωση, εδώ στην Αθήνα και ήδη είχα μια εποικοδομητική συνεργασία με το ΙΑΑΔΕΤ (Ινστιτούτο Αστρονομίας και Αστροφυσικής) της Ελλάδας.
Είναι η πρώτη σας φορά στην Αθήνα;
Δρ. Σεο Γκου: Επισκέπτομαι για δεύτερη φορά την Αθήνα, είχα ξαναέρθει με την Διεθνή Αστρονομική Ένωση. Πριν δεκαπέντε χρόνια.
―-
Κ. Φαν Ντε Ζαν, τι σας έφερε στο COSPAR 2022 στην Αθήνα;
Ελίαν Φαν ντε Ζαν: Είμαι στην Αθήνα ως η εκδότρια του περιοδικού Astronomy and Space Reseasch το οποίο δημοσιεύεται από τον εκδοτικό οίκο Elesevier.
Ποια είναι τα κίνητρα για εσάς σε αυτή τη δουλειά;
ΕΛίαν Φαν ντε Ζαν: Η δουλειά μου δεν είναι εξειδικευμένη σε ένα αντικείμενο, είμαι εκδοτικός ειδήμων, θα μπορούσα να είμαι εκδότρια σε οποιοδήποτε πεδίο, ο ρόλος μου είναι ο εξής: Συνδέω τους επιστήμονες με τους εκδοτικούς οίκους. Προσπαθώ να καταλάβω από τους κορυφαίους επιστήμονες ποιες είναι οι επόμενες προκλήσεις στον τομέα της έρευνας.
Συνεπώς δημοσιεύετε και βιβλία;
ΕΛίαν Φαν ντε Ζαν: Όχι, μόνο περιοδικά.
Εκτιμάτε ότι υπάρχει ενδιαφέρον από το αναγνωστικό κοινό σε εξειδικευμένες δημοσιεύσεις;
ΕΛίαν Φαν ντε Ζαν: Ναι υπάρχει, και είναι πιο έντονο παγκοσμίως μετά την επικοινωνιακή απήχηση που είχαν οι πρόσφατες κοσμοϊστορικές φωτογραφίες του John Wabe space telescope. Κατά τη γνώμη μου το διαθέσιμο και υπερπολύτιμο υλικό του ανωτέρω τηλεσκοπίου θα αποτελέσει εφαλτήριο για την οικοδόμηση της καριέρας πολλών νέων επιστημόνων.
Προαναφέρατε ότι θα μπορούσατε να είστε εκδότρια σε οποιοδήποτε επιστημονικό πεδίο, ωστόσο διακρίνω έναν ενθουσιασμό στα μάτια μας καθώς μιλούσατε για το διάστημα. Μήπως υπάρχει μια ιδιαίτερη έλξη;
ΕΛίαν Φαν ντε Ζαν: Προφανώς, είναι συναρπαστικό και ανεξάντλητο. Ως μη εδική επί του θέματος έχω επενδύσει τεράστια προσπάθεια να κατανοήσω τι πραγματεύονται όλα αυτά τα εξειδικευμένα περιοδικά, γιαυτό το λόγο μιλάω συνεχώς με τους συνεργάτες ώστε να εφαρμόσουμε την ιδανικότερη Στρατηγική για την προώθηση όλων αυτών των ιδεών.