Ένα πολεμικό πλοίο του 15ου αιώνα που βρισκόταν στα ανοικτά των ακτών της Σουηδίας χρησίμευε κάποτε ως «πλωτό κάστρο» για έναν ατρόμητο βασιλιά, σύμφωνα με νέα υποβρύχια έρευνα που αποκάλυψε κανόνια, πιστόλια, βαλλίστρες και την πρύμνη «υπερκατασκευή» του σκάφους.
Τα νέα ευρήματα στο ναυάγιο του Gribshunden - της ναυαρχίδας του βασιλιά Χανς της Δανίας έως ότου βυθίστηκε το 1495 - δείχνουν ότι το σκάφος ήταν ένα τρομακτικό πολεμικό πλοίο οπλισμένο με δεκάδες όπλα και γεμάτο στρατιώτες.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι το Gribshunden ήταν οπλισμένο με έως και 90 κανόνια, αν και ήταν πολύ μικρότερα από τα πυροβόλα για την καταστροφή πλοίων του τέλους του 16ου αιώνα.
Αυτά τα χρησιμοποιούσαν βαριά οπλισμένοι στρατιώτες που πυροβολούσαν με πιστόλια και βαλλίστρες από το πάνω κατάστρωμα του πλοίου, το κάστρο.
Το ξύλινο πλοίο μήκους 35 μέτρα ήταν ένα από τα πρώτα σκάφη που σχεδιάστηκαν για να μεταφέρουν πυροβολικό.
Χρησιμοποίησε επίσης τη νέα τεχνική ναυπήγησης «καρβελ», που εισήχθη στη Βαλτική από τη Μεσόγειο, για την ένωση των σανίδων της γάστρας από άκρη σε άκρη σε ένα ξύλινο πλαίσιο.
«Πρόκειται για μια νέα τεχνολογία», δήλωσε στο Live Science ο Μπρένταν Φόλεϊ, θαλάσσιος αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο Λούντ στη Σουηδία, ο οποίος ηγείται των τελευταίων ανασκαφών.
«Σχεδιάστηκε για να μεταφέρει πυροβολικό και ο βασιλιάς Χανς χρησιμοποιούσε το πλοίο με τρόπο που κανένας άλλος βασιλιάς δεν το έκανε στο παρελθόν».
Βασιλική ναυαρχίδα
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1480, ο Χανς ταξίδευε συχνά με το Gribshunden σε όλο το βασίλειό του, συχνά περικυκλωμένος από έναν μεγάλο βασιλικό στόλο, είπε ο Φόλεϊ, προσθέτοντας ότι το πλοίο είχε σκοπό να εκφοβίσει τους αντιπάλους του βασιλιά.
Ο Χανς κυβέρνησε τη Δανία από το 1481 και έγινε επίσης βασιλιάς της Νορβηγίας το 1483, αλλά η Σουηδία δεν υποτάχθηκε μέχρι το 1497.
«Το βασίλειό του ήταν η Δανία και η Νορβηγία και προσπαθεί να κάνει τη Σουηδία να ενταχθεί ξανά στη Σκανδιναβική Ένωση», είπε ο Φόλεϊ.
«Έτσι ο Χανς έπλεε με αυτό το πλοίο όλη την ώρα». (Η Σκανδιναβική Ένωση της Δανίας, της Νορβηγίας και της Σουηδίας ονομαζόταν επίσης Ένωση του Κάλμαρ*.)
Ο Χανς επιβιβάστηκε στο Gribshunden (που σημαίνει «σκύλος Griffin», αν και αρχικά φαίνεται να ονομαζόταν «Griffon») για διαπραγματεύσεις στο Κάλμαρ το 1495, όταν το πλοίο βυθίστηκε μυστηριωδώς, υποτίθεται ότι ξέσπασε πυρκαγιά, σε ένα αγκυροβόλιο ακριβώς στην ανοικτή θάλασσα κοντά την πόλη Ρόνεμπι.
Ο βασιλιάς και η ακολουθία του βρίσκονταν στην ξηρά εκείνη την εποχή, αλλά ένας μάρτυρας της καταστροφής είπε ότι πολλοί από τους περίπου 150 άνδρες που επέβαιναν στο πλοίο σκοτώθηκαν.
Πολλά από τα όπλα του πλοίου πιθανότατα διασώθηκαν αμέσως μετά τη βύθιση, είπε ο Φόλεϊ. Οι πιο πρόσφατες ανασκαφές βρήκαν μόνο 14 άμαξες όπλων κοντά στην πρύμνη, αλλά πολλές άλλες πιθανότατα βρίσκονταν κοντά στην πλώρη.
Μια ιδιαιτερότητα της ανατολικής Βαλτικής Θάλασσας είναι ότι κάνει πολύ κρύο. Εξαιτίας του κρύου, τα ξύλινα βαγόνια όπλων είναι ακόμα άθικτα, αν και τα σιδερένια όπλα έχουν σκουριάσει, είπε.
Αλλά δεν υπήρχε κανένα σημάδι πυρκαγιάς, οπότε το πλοίο πιθανότατα βυθίστηκε γρήγορα αφού τρυπήθηκε κάτω από την ίσαλο γραμμή, πιθανώς επειδή οι αποθήκες πυρίτιδας είχαν εκραγεί.
«Είναι ένα από τα πρώτα πλοία που μετέφέραν πυρίτιδα, επομένως μάλλον δεν είχαν επεξεργαστεί τυπικές διαδικασίες λειτουργίας για την ασφάλεια», είπε ο Φόλεϊ.
Πλωτό κάστρο
Δύτες ανακάλυψαν ξανά το ναυάγιο του Gribshunden κοντά στο Ρόνεμπι τη δεκαετία του 1970. Ταυτοποιήθηκε το 2013 και το 2015, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν πολλά αντικείμενα.
Ο Φόλεϊ ήταν ο επικεφαλής των καταδύσεων στο ναυάγιο τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, κατά τη διάρκεια των οποίων η ομάδα ανακάλυψε περισσότερα αντικείμενα.
Το ναυάγιο θεωρείται αντιπρόσωπος των πλοίων από την Εποχή της Εξερεύνησης, όπως αυτά του Χριστόφορου Κολόμβου και του Βάσκο ντα Γκάμα, που ναυπηγήθηκαν περίπου την ίδια εποχή αλλά τώρα έχουν χαθεί. «Δεν έχει βρεθεί κάτι άλλο παρόμοιο», είπε ο Φόλεϊ.
―――――――――
*Ένωση του Κάλμαρ: Είναι ένας ιστοριογραφικός όρος που αφορά μια σειρά προσωπικών ενώσεων (1397–1523) οι οποίες ένωσαν τα τρία βασίλεια της Δανίας, της Νορβηγίας (που μετά συμπεριέλαβε την Ισλανδία, τη Γροινλανδία, και τις Φερόες Νήσους και, πριν την προσάρτηση τους από τη Σκωτία το 1471, το Σέτλαντ και τις Ορκάδες), και της Σουηδίας (που μετά συμπεριέλαβε τη Φινλανδία) υπό έναν μοναδικό μονάρχη, αν και ενδιάμεσα και με πληθυσμό μικρότερο από 3 εκατομμύρια.Είναι ένας ιστοριογραφικός όρος που αφορά μια σειρά προσωπικών ενώσεων (1397–1523) οι οποίες ένωσαν τα τρία βασίλεια της Δανίας, της Νορβηγίας (που μετά συμπεριέλαβε την Ισλανδία, τη Γροινλανδία, και τις Φερόες Νήσους και, πριν την προσάρτηση τους από τη Σκωτία το 1471, το Σέτλαντ και τις Ορκάδες), και της Σουηδίας (που μετά συμπεριέλαβε τη Φινλανδία) υπό έναν μοναδικό μονάρχη, αν και ενδιάμεσα και με πληθυσμό μικρότερο από 3 εκατομμύρια.
Οι χώρες δεν είχαν παραδώσει την εθνική κυριαρχία τους ή την ανεξαρτησία τους, αλλά στην πράξη, δεν ήταν αυτόνομες, με τον κοινό μονάρχη να φέρει την κυριαρχία και, πρακτικά, να ηγείται της εξωτερικής πολιτικής· αποκλίνοντα συμφέροντα (ειδικά η δυσαρέσκεια της Σουηδικής αριστοκρατίας για τον κυρίαρχο ρόλο της Δανίας και του Χόλσταϊν) οδήγησαν σε μια σύγκρουση που θα εμπόδιζε την ένωση σε αρκετά διαστήματα από τη δεκαετία του 1430 μέχρι τη διάλυση της το 1523 όταν ο Γουσταύος Α′ της Σουηδίας έγινε βασιλιάς της Σουηδίας.