Έξω από το μπαλκόνι του διαμερίσματος της οδού Ηροδότου στο Ηράκλειο, βλέπει κανείς σήμερα μόνο απλωμένες μπουγάδες. Η εικόνα ήταν διαφορετική από το 2011 και μέχρι πριν μερικούς μήνες. Έξω από το μπαλκόνι δέσποζε μια πινακίδα που έγραφε με μεγάλα γράμματα «Χρυσή Αυγή. Τοπική Οργάνωση Ηρακλείου».
Δύο δάσκαλοι ήταν αυτοί που εντόπισαν πρώτοι την επιρροή που είχε η πινακίδα στην περιοχή τους. Η 50χρονη Μαρία Οικονομάκη θυμάται: «Δύο 13χρονοι μαθητές μου είχαν οικογενειακά προβλήματα. Η Χρυσή Αυγή τους προσέγγιζε σε γυμναστήρια και καφετέριες και παρουσιαζόταν ως προστάτιδα δύναμη. Τους κερνούσαν καφέ και τους μιλούσαν για την ελληνική ιστορία». Λίγο αργότερα, άρχισαν τα περιστατικά βίας, μεταξύ των οποίων και το μαχαίρωμα δύο Πακιστανών εργατών. «Τότε ήταν που σκέφτηκα, Θεέ μου, τι συμβαίνει σε αυτή τη γειτονιά» λέει η κυρία Οικονομάκη στον Guardian.
Το αντιφασιστικό κίνημα της Κρήτης αγωνίστηκε να παλέψει το φαινόμενο.
«Η φιλοσοφία μας είναι να μην αφήνουμε την άκρα δεξιά να κυριαρχεί σε δημόσιους χώρους», λέει ο Κωνσταντίνος (ο Guardian δεν δημοσιοποιεί το επίθετό του), ένας μαχητικός αντιφασιστής. «Σε θερμότερες χώρες όπως η Ελλάδα, ο δημόσιος χώρος είναι όπου η εργατική τάξη περνάει την ώρα της. Οπουδήποτε είναι παρόντες οι φασίστες, πρέπει να κάνουμε αισθητή την παρουσία μας».
Έτσι, όταν έμαθαν για τα γραφεία της Χρυσής Αυγής, ο Κωνσταντίνος και άλλοι ακτιβιστές κανόνισαν μια συνέλευση στη γειτονιά. «Υπήρξε μια γενική συναίνεση ότι οι άνθρωποι δεν ήθελαν την Χρυσή Αυγή στην περιοχή», λέει, «αλλά δεν ήρθαν αρκετά άτομα για να στηρίξουν τη συνέλευση. Συνειδητοποιήσαμε ότι δεν μπορούσαμε να έχουμε παρουσία στην περιοχή όλη την ώρα. Προσπαθήσαμε να τους παρακολουθήσουμε, αλλά δεν μπορούσαμε να κάνουμε πολλά».
Τον Σεπτέμβριο του 2012, μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, όλα άλλαξαν. «Πριν από αυτό, πολλοί άνθρωποι είχαν τη στάση του« Δεν φοβόμαστε τη Χρυσή Αυγή, απλά πρέπει να τις εκπαιδεύσουμε », λέει ο Χάρης Ζαφειρόπουλος, 27χρονος ακτιβιστής με το New Left Current, ομάδες πτέρυγας.
Οι ακτιβιστές ξεκίνησαν μια νέα στρατηγική: βγήκαν στους δρόμους και άρχισαν να συζητούν πρόσωπο με πρόσωπο για το φασισμό και γιατί έπρεπε να αντιμετωπιστεί.
«Κάθε Σαββατοκύριακο πηγαίναμε στη γειτονιά και μιλούσαμε με τους ανθρώπους», λέει ο ακτιβιστής Χάρης Ζαφειρόπουλος. «Η Κρήτη υπέφερε πολύ από τους Ναζί κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και ολόκληρα χωριά κάηκαν κάτω. Προσπαθήσαμε να υπενθυμίσουμε στους ανθρώπους τι είχε συμβεί πριν και τι συμβαίνει τώρα».
Εν τω μεταξύ, σε ολόκληρη την Κρήτη, οι δάσκαλοι συσπειρώθηκαν για να αντιμετωπίσουν το τι συνέβαινε στα σχολεία. «Ο τρόπος με τον οποίο οι φασίστες κινήθηκαν μέσα στην κοινότητα των μαθητών ήταν τόσο έξυπνος, που αρχικά δεν συνειδητοποιήσαμε τι συνέβαινε», λέει ο Φώτης Μπιχάκης, ιδρυτής της Κρητικής Ένωσης Αντιφασιστών Καθηγητών.
Οι δάσκαλοι εργάστηκαν μαζί για να διδάσκουν την ιστορία με έναν λιγότερο εθνικιστικό τρόπο και εξηγούσαν τι σημαίνουν οι φασιστικές ιδεολογίες. Την επόμενη άνοιξη, 56 σχολεία συνεργάστηκαν σε ένα αντιφασιστικό φεστιβάλ.
«Γιορτάζουμε τους πολιτισμούς των μεταναστών που βρίσκονται στο νησί, μέσω της μουσική τους, των παραδόσεων τους, των ιστοριών για το πώς ήρθαν στην Ελλάδα”, λέει ο Μπιχάκης για το ετήσιο, πλέον, φεστιβάλ. «Συγκεντρώνουμε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους, γονείς, καθηγητές, μαθητές, φοιτητές. Προσπαθήσαμε να κάνουμε τη Χρυσή Αυγή να καταλάβει ότι οι ιδέες της δεν είχαν θέση στην περιοχή μας. Και έτσι κερδίσαμε».
Η κυρία Οικονομάκη λέει ότι με αυτή τη στρατηγική, σταμάτησαν να ριζοσπαστικοποιούνται οι περισσότεροι από τους μαθητές της. «Είχαμε μαθητές από την Αλβανία, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία», λέει. «Θα έλεγα στα παιδιά: Η Χρυσή Αυγή λέει ότι άλλοι άνθρωποι είναι κατώτεροι από τους Έλληνες. Πιστεύετε πραγματικά ότι για τον φίλο σας τον Γιάννη, που είναι από άλλη χώρα και κάθεται δίπλα σας;».
Τον Απρίλιο του 2018, ο Κωνσταντίνος και περίπου 70 άλλοι αντιφασίστες διοργάνωσαν νυχτερινή επίθεση στα γραφεία της Χρυσής Αυγής στο Ηράκλειο. «Καταστρέψαμε τα πάντα, τα πατώματα, τα ταβάνια, τα air conditon. Πιστεύουμε ότι ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για αυτούς», λέει
Πράγματι, η Χρυσή Αυγή δύο εβδομάδες αργότερα έκλεισε τα γραφεία της.
Δεν είναι όλοι στην κοινότητα ευχαριστημένοι από τη βία. «Είναι σημαντικό να μην είμαστε οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος», λέει ο Ζαφειρόπουλος.
Πηγή: Guardian