Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Icarus δείχνει ότι η εξωγήινη πέτρα «Υπατία» που βρέθηκε στην Αίγυπτο το 1996, θα μπορούσε να είναι η πρώτη απτή απόδειξη που βρέθηκε στη Γη για μια σουπερνόβα τύπου la (ένα άλφα).
Πάνω από ένα δισεκατομμύριο χρόνια πριν, σκόνη και αέρια που παράχθηκαν από την έκρηξη της σουπερνόβα συμπυκνώθηκαν και σχημάτισαν ένα στερεό σώμα από το οποίο προήλθε η «Υπατία», φτάνοντας στο Ηλιακό σύστημα, αναφέρει οι Ιάν Κράμερς, Γκρέγκορι Μπέλιανιν και Χαρτμουτ Γουίνκερ του Πανεπιστημίου του Γιοχάνεσμπουργκ.
Από το 2013, ο Μπέλιανιν και ο Κράμερς ανακάλυψαν μια σειρά από εξαιρετικά ασυνήθιστες ενδείξεις χημείας σε ένα μικρό θραύσμα της πέτρας «Υπατία».
Στη νέα έρευνα, εξαλείφουν τους «κοσμικούς ύποπτους» για την προέλευση της πέτρας με μια επίπονη διαδικασία. Συνέθεσαν ένα χρονοδιάγραμμα που εκτείνεται μέχρι τα πρώιμα στάδια του σχηματισμού της Γης, του Ήλιου μας και των άλλων πλανητών στο ηλιακό μας σύστημα.
Οι ερευνητές μελέτησαν με μη επεμβατικές τεχνικές χημικής ανάλυσης της πέτρα, αποκαλύπτοντας ασυνήθιστα χαμηλά επίπεδα χρωμίου, μαγγανίου και πυριτίου, υποδεικνύοντας πως η πέτρα δε σχηματίστηκε στο εσωτερικό Ηλιακό σύστημα. Παρατήρησαν επίσης υψηλά επίπεδα σιδήρου, φώσφορου, βαναδίου, χαλκού και θείου, ξεχωρίζοντας το αντικείμενο από οτιδήποτε άλλο στη διαστημική γειτονιά μας, όχι μόνο στο Ηλιακό σύστημα αλλά και τη γειτονιά του γαλαξία μας. Τα επίπεδα σιδήρου απέκλεισαν επίσης την πιθανότητα σχηματισμού από τύπου ll σουπερνόβα.
Από τα 15 χημικά στοιχεία που αναλύθηκαν, πολλά ταιριάζουν με αυτά που θα αναμέναμε από ένα αντικείμενο που προήλθε από μία έκρηξη λευκού νάνου. Ωστόσο υπάρχουν και 6 στοιχεία τα οποία δεν ταιριάζουν με τα μοντέλα έκρηξης la και οι ερευνητές πιστεύουν πως υπάρχει κάτι στο παρελθόν της σουπερνόβα που μπορεί να το εξηγήσει αυτό.
«Εάν αυτή η υπόθεση είναι σωστή, η πέτρα «Υπατία» θα ήταν η πρώτη απτή απόδειξη στη Γη μιας έκρηξης σουπερνόβα τύπου Ia. Ίσως εξίσου σημαντικό, δείχνει ότι ένα μεμονωμένο ανώμαλο «δέμα» σκόνης από το διάστημα θα μπορούσε πραγματικά να ενσωματωθεί στο ηλιακό νεφέλωμα από το οποίο δημιουργήθηκε το ηλιακό μας σύστημα, χωρίς να έχει αναμειχθεί πλήρως», είπε ο Κράμερς.
«Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη συμβατική άποψη ότι η σκόνη από την οποία δημιουργήθηκε το ηλιακό μας σύστημα, ήταν πλήρως αναμεμειγμένη».
Για να συνθέσουν το χρονοδιάγραμμα για το πώς μπορεί να σχηματίστηκε η «Υπατία», οι ερευνητές χρησιμοποίησαν διάφορες τεχνικές για να αναλύσουν την παράξενη πέτρα.
Το 2013, μια μελέτη των ισοτόπων αργού έδειξε ότι ο βράχος δεν σχηματίστηκε στη γη. Έπρεπε να είναι εξωγήινο. Μια μελέτη του 2015 για ευγενή αέρια στο θραύσμα έδειξε ότι μπορεί να μην προέρχεται από κανένα γνωστό τύπο μετεωρίτη ή κομήτη.
Το 2018 η ομάδα της Πανεπιστημίου του Γιοχάνεσμπουργκ δημοσίευσε διάφορες αναλύσεις, οι οποίες περιελάμβαναν την ανακάλυψη ενός ορυκτού, του φωσφιδίου του νικελίου, που δεν βρέθηκε προηγουμένως σε κανένα αντικείμενο στο ηλιακό μας σύστημα.
Σε εκείνο το στάδιο, η «Υπατία» ήταν δύσκολο να αναλυθεί περαιτέρω. Τα ιχνοστοιχεία που αναζητούσαν ο Κράμερς και ο Μπέλιανιν, δεν μπορούσαν να κάνουν «λεπτομερείς αναλύσεις» με τον εξοπλισμό που είχαν. Χρειάζονταν ένα πιο ισχυρό όργανο που δεν θα κατέστρεφε το μικροσκοπικό δείγμα.
Ο Κράμερς άρχισε να αναλύει ένα σύνολο δεδομένων που είχε δημιουργήσει ο Μπέλιανιν λίγα χρόνια πριν.
Το 2015, ο Μπέλιανιν είχε κάνει μια σειρά αναλύσεων σε μια δέσμη πρωτονίων στα εργαστήρια iThemba στο Somerset West.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Icarus.
Πηγή: UJ.ac.za