Επειδή πολλά συζητούνται σχεδόν κάθε μέρα για την Τουρκία και τις απειλές της προς την Ελλάδα – και προς τους περισσότερους γείτονές της -, θεωρούμε σκόπιμο να δώσουμε και να γνωρίζουν οι Έλληνες πολίτες την ακτινογραφία της οικονομίας της γειτονικής χώρας. Η ακτινογραφία στηρίζεται στα υφιστάμενα (δημοσιοποιημένα) και επίσημα στοιχεία για το τρίτο τρίμηνο του 2018. Ιδού, λοιπόν:
Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) της Τουρκίας αυξήθηκε μόλις κατά 1,6% το τρίτο τρίμηνο 2018, από 5,3% το δεύτερο τρίμηνο και 7,2% το πρώτο - μία απότομη πτώση που συνιστά τον ορισμό της ύφεσης.
Οι επενδύσεις, στο τρίτο τρίμηνο του 2018, μειώθηκαν κατά 3,6%, γεγονός που αποτελεί ένδειξη της περαιτέρω ύφεσης για το 4ο τρίμηνο.
Το ΑΕΠ σε ετήσια βάση μειώθηκε το τρίτο τρίμηνο κατά 6% στα $833 δισ. και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ μειώθηκε από πέρυσι κατά $284 στα $10.272.
Η μείωση στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ εκτιμάται ότι είναι ακόμα μεγαλύτερη στα, περίπου στα $9.700, εάν ληφθεί υπόψη στον πληθυσμό ο αριθμός των 4 εκατομμυρίων μεταναστών, κυρίως Σύριων, που έχουν εισέλθει στη χώρα.
Στην περίοδο Ιουλίου-Οκτωβρίου σημειώθηκαν συνολικές καθαρές εκροές ξένων κεφαλαίων ύψους $20 δισ., σε πλήρη αντίθεση με το πρώτο εξάμηνο του 2018, όταν η Τουρκία είχε εισροές $13,5 δισ. σε ξένα κεφάλαια.
Η λίρα έφτασε ενδοσυνεδριακά να υποτιμηθεί στις 13.08.2018 μέχρι το ιστορικό χαμηλό των 7,24 λιρών/δολάριο και εμφάνισε την υψηλότερη συγκριτικά μεταβλητότητα παγκοσμίως την τρέχουσα, αφού υποτιμήθηκε μέσα στο 2018 κατά 40%.
Ο πληθωρισμός βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα από το 2003. Τον Νοέμβριο ο πληθωρισμός σημείωσε ελαφρά μείωση σε ετήσια βάση και έφθασε το 22% στις τιμές καταναλωτή και το 39% στις τιμές παραγωγού.
Ο κατασκευαστικός τομέας της Τουρκίας εμφανίζει απότομη συρρίκνωση κατά 5,3% το τρίτο τρίμηνο, απειλώντας να συμπαρασύρει και άλλους τομείς της οικονομίας.
Ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω σε 0,4% το 2019.
Η χώρα χρησιμοποίησε $15,2 δισ. από τα συναλλαγματικά αποθεματικά της κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2018, ενώ άλλα $18,4 δισ. δολάρια έχουν χρησιμοποιηθεί, προερχόμενα από «άγνωστες πηγές» και περιλαμβάνονται στην κατηγορία ”net errors and omissions″ του ισοζυγίου πληρωμών της χώρας. Το ποσό αποτελεί ρεκόρ ετησίων ξένων κεφαλαίων από άγνωστη προέλευση.
Το ποσοστό ανεργίας ανήλθε σε 11,4% το Σεπτέμβριο, από 10,6% το Σεπτέμβριο του 2017. Ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 330.000 άτομα σε ένα έτος, φτάνοντας σχεδόν 3,8 εκατομμύρια.
Σε μία τόσο πολύπλοκη κρίση με ταυτόχρονα χαρακτηριστικά ύφεσης και πληθωρισμού, η άντληση κεφαλαίων από το εξωτερικό αποτελεί επείγουσα προτεραιότητα.
Με βάση την παραπάνω εικόνα είναι προφανές ότι:
η οικονομική της κατάσταση είναι κακή και είναι αμφίβολο αν η Τουρκία μπορέσει να ξεφύγει από την ύφεση τα επόμενα χρόνια.
μία πολύ ισχυρή οικονομικά χώρα μπορεί να πιέσει την τουρκική οικονομία και να πετύχει τα επιθυμητά πολιτικά αποτελέσματα, όπως πρόσφατα προειδοποίησε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ την Τουρκία
οι όποιες στρατιωτικές περιπέτειες της Τουρκίας επιβαρύνουν σημαντικά την κατάστασή της και αυτό γεννά ερωτηματικά ως προς την γενικότερη ικανότητά της να αναλάβει τέτοιου είδους προσπάθειες, έναντι οιουδήποτε γείτονα και, ιδιαιτέρως, ενός ισχυρού, όπως η Ελλάδα.
Από την άλλη πλευρά, στην εσωτερική πολιτική σκηνή, οι ευρείες ομάδες χαμηλού εισοδήματος έχουν ήδη υποστεί σοβαρή πίεση. Αυτές οι ομάδες αποτελούν το σημαντικότερο τμήμα του εκλογικού σώματος του κυβερνώντος κόμματος και το πόσο καιρό θα διαρκέσει η πίστη τους στο AKP και στον Ερντογάν ή πόση υπομονή θα δείξουν είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Οι επικείμενες αυτοδιοικητικές εκλογές θα το δείξουν.
* Το κείμενο στηρίζεται στην πρόσφατη Διμηνιαία Έκθεση της «Έδρας ΓΕΕΘΑ στις Στρατηγικές Σπουδές ‘Θουκυδίδης’»