Θεωρείται ένας από τους πιο έμπιστους του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, έχει διδάξει στη θεολογική σχολή του Τίμιου Σταυρού και γνωρίζει άριστα τη φύση του έργου που καλείται να αναλάβει. Τον Αύγουστο του 2011 διορίστηκε Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Χάλκης.
Στην ομιλία του στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, στις 2 Μαρτίου 2019, ο Ελπιδοφόρος Λαμπρυνιάδης, Μητροπολίτης Προύσης, Ηγούμενος της Μονής Αγίας Αγίας Τριάδος Χάλκης, μιλά για το παρόν και το μέλλον της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.
Η ομιλία του, στο πλαίσιο της ενότητας «Φιλοσοφία», επικεντρώθηκε στο γεγονός, ότι όσο παρέμενε ανενεργή η Θεολογική Σχολη, στην πραγματικότητα ουδείς κέρδισε κάτι.
Η παρουσίαση του Μητροπολίτη Προύσης Ελπιδοφόρου, έγινε από τη δημοσιογράφο κυρία Έμη Λιβανίου.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενος της ομιλίας του...
Εκλεκτοὶ σύνεδροι,
κυρίες καὶ κύριοι,
Τὸ θεωρῶ μεγάλη τιμὴ καὶ χαρὰ ταυτοχρόνως νὰ ἔχω τὴν εὐκαιρία νὰ συμμετέχω στὴν παγκόσμια αὐτὴ διοργάνωση, γι᾽ αὐτὸ καὶ θέλω νὰ ἐκφράσω τὰ προσωπικά μου εὐχαριστήρια στοὺς διοργανωτὲς γιὰ τὴν πρόσκληση.
Οἱ εὐχαριστίες μου εἶναι ἰδιαιτέρως θερμὲς διότι κλήθηκα νὰ μιλήσω γιὰ ἕνα φλέγον ζήτημα γιὰ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, αὐτὸ τῆς Ἱερᾶς Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς Χάλκης, τὴν ὁποία ἔχω τὴν τιμὴ νὰ ὑπηρετῶ ἀπὸ τὴ θέση τοῦ Ἡγουμένου γιὰ τὰ τελευταία ἑπτὰ καὶ πλέον χρόνια.
Εἶναι ἐξόχως παρήγορο τὸ γεγονὸς ὅτι ἕνα διεθνῶς προβεβλημένο Οἰκονομικὸ Φόρουμ, ὅπως αὐτὸ τῶν Δελφῶν, δὲν περιορίζει τὰ ἐνδιαφέροντά του στὴν οἰκονομία, ἀλλὰ τὰ ἐπεκτείνει σὲ ὅλους τοὺς τομεῖς τῆς ἔκφρασης τοῦ ἀνθρώπου. Ἀφοῦ ὅλα γίνονται γιὰ τὸν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος ὅμως εἶναι πολυδιάστατος, γι᾽ αὐτὸ καὶ εἶναι ἡ κορυφὴ τῶν δημιουργημάτων τοῦ Θεοῦ.
Ἕνα τέτοιο ζήτημα, ἐκτὸς τῶν καθαρῶς οἰκονομικῶν ἐνδιαφερόντων, εἶναι καὶ ἡ Θεολογικὴ Σχολὴ καὶ ἡ ἀνάγκη γιὰ τὴν ἐπαναλειτουργία της, ἀφοῦ ἔχει κλείσει μὲ ἀπόφαση τῶν τουρκικῶν ἀρχῶν τὸ ἔτος 1971.
Δὲν θὰ ἀσχοληθῶ μὲ τὸ παρελθόν. Αὐτὸ ἔχει γίνει πάρα πολλὲς φορὲς ἤδη ἀπὸ πολλούς. Διότι γιὰ ὅλα ἔχουμε μιλήσει ἐκτὸς ἀπὸ τὸ μέλλον της. Καὶ θέλω νὰ ὑπογραμμίσω ὅτι τὸ μέλλον αὐτὸ δὲν τὸ φανταζόμαστε ἁπλῶς, τὸ προετοιμάζουμε μὲ ἐπιμέλεια καὶ προσοχή.
Στὶς σκέψεις μας αὐτὲς ὁ πήχης εἶναι ἤδη τοποθετημένος πολὺ ψηλά, λόγῳ ἀκριβῶς τῆς γνωστῆς σὲ ὅλους ἱστορίας καὶ σημασίας τῆς Σχολῆς, ἀλλὰ καὶ λόγῳ τῆς τόσο εὐρείας δημοσιότητας ποὺ ἔχει λάβει ἡ ἀνάγκη τῆς ἐπαναλειτουργίας της χάρη στὶς ἄοκνες καὶ ἐπίμονες προσπάθειες τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου.
Πρῶτο: τὸ ἐπίπεδο τῆς παιδείας. Αὐτὸ δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ εἶναι πανεπιστημιακό, καὶ μάλιστα ὄχι ἁπλᾶ στὴ θεωρία, ἀλλὰ στὴν πραγματικότητα, στὴν οὐσία τῆς παρεχόμενης μόρφωσης. Τολμῶ, ἐπίσης, νὰ σκεφθῶ ὅτι τὸ ἐπίπεδο τῆς Σχολῆς θὰ πρέπει νὰ εἶναι ἀνεξάρτητο ἀπὸ τὸν βαθμὸ ἀναγνώρισης ἀπὸ μέρους τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας τῆς Τουρκίας. Θὰ μποροῦσε δηλαδή, γιὰ λόγους προσαρμογῆς στὴν ὑφισταμένη νομοθεσία περὶ παιδείας, τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας νὰ μὴ ἀποδώσει πανεπιστημιακὸ καθεστὼς στὴ Σχολή μας. Στὴν περίπτωση αὐτή, θὰ πρέπει, νομίζω, νὰ ἐπιμείνουμε νὰ ἔχουμε στὴν πράξη ἕνα τέτοιο ἐπίπεδο σπουδῶν, ὥστε νὰ ἀνταποκρινόμαστε στὶς προδιαγραφὲς ποὺ θέτουν ὅλα τὰ εὐρωπαϊκὰ καὶ ἀμερικανικὰ πανεπιστήμια γιὰ νὰ πιστοποιοῦν τοὺς τίτλους σπουδῶν διαφόρων ἐκπαιδευτικῶν ἱδρυμάτων ἀνὰ τὸν κόσμο. Μὲ τὸν τρόπο αὐτό, καὶ ἡ Σχολή μας θὰ ἔχει τὸ ἐπίπεδο ποὺ τῆς ἀξίζει, καὶ θὰ ἐξασφαλίζεται ἡ ἀναγνώρισή της ἀπὸ τὰ πανεπιστήμια τοῦ κόσμου, καὶ ἡ ἰσχύουσα (τυχόν) νομοθεσία στὴν Τουρκία δὲν θὰ παραβιάζεται.
Δεύτερο: ἡ Σχολή μας ὀφείλει νὰ κινηθεῖ καὶ σὲ διεθνὲς ἐπίπεδο, ἀνταποκρινόμενη ὄχι μόνο στὸ αἴτημα τῶν καιρῶν καὶ στὶς σύγχρονες ἀνάγκες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἀλλὰ καὶ στὶς προσδοκίες τῶν ἀνὰ τὸν κόσμο Μητροπόλεών του, τῶν ἄλλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, καὶ τῶν ἄλλων Χριστιανῶν, Ρωμαιοκαθολικῶν καὶ Προτεσταντῶν.
Πολὺ σημαντικὸς παράγοντας πρὸς αὐτὴ τὴν κατεύθυνση εἶναι ἡ γλῶσσα διδασκαλίας τῶν μαθημάτων. Ἐφόσον σήμερα ἐπικρατεῖ σὲ ὅλους τοὺς τομεῖς ἡ ἀγγλική, νομίζω ὅτι αὐτὴ καλὸ θὰ ἦταν νὰ ἀποτελέσει μία ἀπὸ τὶς γλῶσσες διδασκαλίας, μαζὶ μὲ τὴν ἑλληνικὴ καὶ τὴν τουρκική. Αὐτὸ θὰ ἐκτινάξει ἀμέσως τὴ Σχολὴ στὸ διεθνὲς στερέωμα τῶν πανεπιστημίων παγκοσμίως καὶ θὰ ἐπιτρέψει τὴν ἄνευ δυσκολιῶν ἀνταλλαγὴ καθηγητῶν καὶ φοιτητῶν μὲ ξένα Πανεπιστήμια, ὅπως καὶ τὴν διαπανεπιστημιακὴ συνεργασία γενικώτερα. Γιὰ ἀκόμη καλύτερα ἀποτελέσματα, χρήσιμο θὰ ἦταν νὰ ὁριστεῖ ἕνα προπαρασκευαστικὸ ἔτος, κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ ὁποίου θὰ διδάσκονται οἱ γλῶσσες ἑλληνικὴ καὶ ἀγγλική, καθὼς καὶ τὰ πρῶτα εἰσαγωγικὰ μαθήματα τῆς θεολογίας.
Τρίτο: οἱ φοιτητές. Ὀφείλω νὰ σημειώσω ὅτι ἡ χωρητικότητα τοῦ ὑφισταμένου κτιριακοῦ συγκροτήματος εἶναι δεδομένη: 25 φοιτητὲς ἐτησίως. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι, μὲ τὴν καθιέρωση τοῦ προπαρασκευαστικοῦ ἔτους, ὁ συνολικὸς ἀριθμὸς τῶν φοιτητῶν θὰ μπορεῖ νὰ κυμαίνεται γύρω στὸ 125, κάτι ποὺ ἀνταποκρίνεται στὶς δυνατότητες τοῦ κτιρίου, ἀλλὰ καὶ στὴν ἱστορία τῆς Σχολῆς, ἀφοῦ οὐδέποτε στὸ παρελθὸν οἱ ἱεροσπουδαστὲς ἦταν περισσότεροι. Οἴκοθεν νοεῖται ὅτι θὰ ὑπάρχει πλήρης ἐλευθερία ἐγγραφῆς φοιτητῶν ἐκ τοῦ ἐξωτερικοῦ, ἀφοῦ ὁ ἐν Τουρκίᾳ πληθυσμὸς τῆς ὁμογένείας μας ἀδυνατεῖ, γιὰ λόγους καθαρὰ στατιστικούς, νὰ τὴν τροφοδοτήσει μὲ ἱεροσπουδαστές. Αὐτό, ἄλλωστε, δὲν θὰ εἶναι κάτι νέο, ἀφοῦ ἐπιτρεπόταν καὶ στὸ παρελθόν. Δεδομένου τοῦ οἰκουμενικοῦ χαρακτῆρα τῆς Σχολῆς μας, θὰ ἐγγράφονται φοιτητὲς ὄχι μόνο ἀπὸ τὶς ἀνὰ τὸν κόσμο μητροπόλεις τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὶς ἄλλες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες καὶ ἀπὸ τὶς λοιπὲς ἀδελφὲς Ἐκκλησίες, ὅπως ἡ Ρωμαιοκαθολική, ἡ Ἀγγλικανική, κλπ., ὅπως, καὶ πάλι, γινόταν καὶ στὸ παρελθόν.
Τέταρτο: οἱ καθηγητές. Τὸ ἴδιο ἀναμένεται νὰ ἰσχύσει καὶ γιὰ τοὺς καθηγητές, ὥστε νὰ μπορέσει ἡ Σχολὴ νὰ διατηρήσει τὸ πάντοτε ὑψηλὸ ἐπίπεδο διδασκαλίας μὲ διδάσκοντες κατόχους τοὐλάχιστον διδακτορικοῦ τίτλου σπουδῶν.
Πέμπτο: τὰ μαθήματα. Ἡ Σχολή μας ὀφείλει νὰ δίνει ἰδιαίτερη σημασία, πλὴν τῶν συνήθων μαθημάτων, τὰ ὁποῖα διδάσκονται σὲ ὅλες τὶς θεολογικὲς σχολές, στοὺς ἑξῆς τομεῖς, οἱ ὁποῖοι ἀποτελοῦν σημαντικοὺς κλάδους στὴ δράση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου:
α) Ἡ θέση, ὁ ρόλος καὶ ἡ σημασία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἐντὸς τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας καὶ τοῦ χριστιανικοῦ κόσμου γενικώτερα.
β) Ὁ διάλογος μεταξὺ τῶν χριστιανῶν μὲ σκοπὸ τὴν εἰρηνικὴ συνύπαρξη, τὴ συνεργασία καὶ τὴν μελλοντικὴ προοπτικὴ τῆς ἑνότητάς τους.
γ) Ἡ θεολογικὴ προσέγγιση τῆς ἀνάγκης γιὰ τὴν προστασία τοῦ περιβάλλοντος καὶ τῶν οἰκολογικῶν ζητημάτων εὐρύτερα. Εἶναι ἕνας τομέας, στὸν ὁποῖο ἔχει διακριθεῖ ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος σὲ βαθμὸ νὰ χαρακτηριστεῖ ὁ «πράσινος Πατριάρχης».
δ) Οἱ διαθρησκειακὲς πρωτοβουλίες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ συγκεκριμένα οἱ Ἀκαδημαϊκοὶ Διάλογοι μὲ τὸ Ἰσλὰμ καὶ τὸν Ἰουδαϊσμό.
Ὅλα αὐτὰ ὅμως γιὰ νὰ πραγματοποιηθοῦν κατὰ τὸν καλύτερο δυνατὸ τρόπο, ὀφείλουμε νὰ φροντίσουμε γιὰ τὶς ὑλικοτεχνικὲς ὑποδομὲς ποὺ ἀπαιτοῦνται:
1. Ἡ Βιβλιοθήκη εἶναι τὸ ἐργαστήριο κάθε ἐκπαιδευτικοῦ Ἱδρύματος, τὸ ὁποῖο πρέπει νὰ εἶναι ἄρτια ἐξοπλισμένο καὶ ὑποδειγματικὰ ὀργανωμένο μὲ τὶς σύγχρονες προδιαγραφές. Ἤδη ξεκινήσαμε σὲ συνεργασία μὲ τὴ Βιβλιοθήκη τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων τὴν ἠλεκτρονικὴ καταλογογράφηση καὶ τὴν πλήρη ψηφιοποίηση.
Ἐπιτρέψτε μου ἐδῶ καὶ μία ὑποσημείωση: (click) στὸ ἔργο τῆς ἠλεκτρονικῆς καταλογογράφησης καὶ ψηφιοποίησης ἐργάζονται φοιτητὲς καὶ φοιτήτριες ἐξ Ἑλλάδος κυρίως, οἱ ὁποῖοι ἔρχονται καὶ μισθοδοτοῦνται μέσω τοῦ προγράμματος Erasmus Placement τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως, κατόπιν συμφωνιῶν ποὺ ἔχουμε ὑπογράψει μὲ Πανεπιστήμια τῆς Ἑλλάδος, ὅπως εἶναι τὸ Ἰόνιο, τὸ Πάντειο, τὸ Οἰκονομικὸ τοῦ Πειραιᾶ, τὸ Χαροκόπειο, ἡ Ἀνωτάτη Ἐκκλησιαστικὴ Ἀκαδημία Θεσσαλονίκης, τὸ Πανεπιστήμιο Κύπρου κλπ. Εἶμαι στὴν εὐχάριστη θέση νὰ σᾶς ἀνακοινώσω ὅτι σήμερα ἡ κλειστὴ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης ἐκδίδει πιστοποιητικὰ Erasmus (click Erasmus), τὰ ὁποῖα γίνονται δεκτὰ ἀπὸ τὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση. Ἀπὸ τὸ 2012 καὶ μέχρι σήμερα ἔχουν ἐργαστεῖ στὴ βιβλιοθήκη μας σαράντα καὶ πλέον φοιτητὲς καὶ φοιτήτριες.
Τὸ ἄλλο ποὺ ἀπαιτεῖται εἶναι:
2. Ἡ ριζικὴ ἀνακαίνηση τοῦ κτιριακοῦ συγκροτήματος. Ἤδη ἔχει ἐκπονηθεῖ ἡ σχετικὴ μελέτη ἀπὸ τὸ Ἀριστοτέλειο Πανεπιστήμιο τῆς Θεσσαλονίκης, ἔχει καταρτισθεῖ ὁ προϋπολογισμὸς τοῦ ἔργου καὶ ἐπίκειται ἡ ἔναρξη τῆς ἐκστρατείας γιὰ τὴν ἐξασφάλιση τῶν ἀπαιτούμενων χρηματικῶν πόρων. Ἡ σπουδαία αὐτὴ μελέτη ἔχει ἐκδοθεῖ σὲ ἕνα ὡραῖο τόμο, μὲ τὴ χορηγία τῆς Ἐθνικῆς Τράπεζας τῆς Ἑλλάδος.
Ἐνῶ λοιπόν ἀγωνιζόμαστε γιὰ τὴν ἐπαναλειτουργία τῆς Σχολῆς, δὲν καθόμαστε μὲ σταυρωμένα τὰ χέρια. Πέραν τῶν ὅσων ἀνέφερα, ἀποφασίσαμε νὰ ἀναβιώσουμε καὶ στὴν πράξη τὸν μοναστικὸ χαρακτῆρα τοῦ χώρου, τὴν Πατριαρχικὴ καὶ Σταυροπηγιακὴ Μονὴ τῆς Ἁγίας Τριάδος ποὺ ἱδρύθηκε τὸν 9ο αἰώνα ἀπὸ τὸν ἀνυπέρβλητο Πατριάρχη Μέγα Φώτιο.
Μὲ τὴν ἄδεια καὶ τὴν εὐλογία τοῦ Πατριάρχη μας, ξεκινήσαμε μία προσπάθεια νὰ ἐπανδρώσουμε τὴ Μονὴ μὲ πραγματικὴ ἀδελφότητα.
Καὶ ἐφόσον δὲν ἄνοιξε ἀκόμη ἡ Σχολή, σκεφτήκαμε νὰ τὴν ἀνοίξουμε ἐμεῖς. Καὶ τὴν ἀνοίξαμε σὲ κάθε εἴδους δραστηριότητες. Ἀρχίσαμε νὰ φιλοξενοῦμε ἐπιστημονικὰ συνέδρια, ἀκαδημαϊκὲς συναντήσεις, βιβλιοπαρουσιάσεις, ἐκθέσεις ἔργων τέχνης, συναυλίες παραδοσιακῆς καὶ ἔντεχνης μουσικῆς καὶ ἄλλα πολλά. Καὶ κυρίως, ἀνοίξαμε τὴ Μονὴ στὸν κόσμο: εἶναι χῶρος ἐπισκέψιμος γιὰ ὅλο τὸν κόσμο. Μπορεῖ κανεὶς νὰ περιηγηθεῖ στοὺς κήπους καὶ στὶς αἴθουσες, νὰ προσκυνήσει τὸ καθολικὸ τῆς Μονῆς ἢ νὰ μελετήσει στὴ Βιβλιοθήκη μας.
Γιὰ πρώτη φορὰ στὴν ἱστορία της, ἡ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης ἄρχισε νὰ κάνει ἐκδόσεις. Μέχρι στιγμῆς ἔχουν ἐκδοθεῖ 15 βιβλία.
Ἡ Σχολὴ αὐτή, στηριγμένη στὸ πνεῦμα καὶ στὴν παράδοση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, κατάρτισε στελέχη γιὰ τὴν παγκόσμια Ὀρθοδοξία. Τὰ στελέχη αὐτὰ εἶχαν καὶ ἔχουν πρότυπα ὑγιή. Θὰ μποροῦσαν μὲ τὰ προσόντα, τὴ μόρφωση καὶ τὰ χαρίσματά τους νὰ διαπρέψουν καὶ νὰ διακριθοῦν σὲ ὁποιονδήποτε ἐπαγγελματικὸ ἢ ἄλλο χῶρο τοῦ δημόσιου βίου. Ἐπέλεξαν ὅμως νὰ ὑπηρετήσουν τὸ Θεό, νὰ διακονήσουν τὸν ἄνθρωπο, τὶς ἀξίες τῆς ἐλευθερίας, τῆς ἀξιοπρέπειας, τοῦ ἀλληλοσεβασμοῦ, τῆς ἀγάπης, τῆς εἰρήνης. Κανεὶς ἀπόφοιτος τῆς Χάλκης, οὔτε ἕνας, δὲν ὑπῆρξε ἀκραῖος, μισαλλόδοξος, ξενοφοβικός, ὀπισθοδρομικὸς ἢ περιθωριακός.
Μιὰ τέτοια Σχολή, μὲ τέτοιο πνεῦμα, μὲ τέτοιους ἀπόφοιτους, ἀναγκάστηκε τόσο ἄδικα, σὲ καιροὺς δύσκολους, ἀναγάστηκε νὰ σιωπήσει καὶ νὰ κλείσει τὶς πόρτες της στοὺς νέους.
Ποιός ἔχασε; Ἔχασε τὸ Πατριαρχεῖο, διότι στερήθηκε τὴ μόνη δυνατότητα ποὺ εἶχε γιὰ τὴν ἐπιμόρφωση τῶν κληρικῶν του. Ἔχασε ἡ Ὀρθοδοξία, διότι σκοτείνιασε ἕνας φᾶρος θεολογικῆς σκέψης μὲ ρίζες βαθειὰ ὀρθόδοξες καὶ παραδοσιακές. Ἔχασε ὁ Χριστιανισμός, διότι ἀποξηράθηκε ἕνα φυτώριο ἐργατῶν τοῦ Εὐαγγελίου, οἱ ὁποῖοι πίστευαν στὴν ἑνότητα τῶν διαιρεμένων χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν.
Ἔχασε ἡ Τουρκία, διότι στερήθηκε ἀπὸ τὸ προνόμιο νὰ φιλοξενεῖ ἕνα τέτοιο ἀνώτατο ἐκπαιδευτικὸ ἵδρυμα τῆς παγκόσμιας Ὀρθοδοξίας, ἔχασε τὴν εὐκαιρία νὰ φιλοξενεῖ στὴν πιὸ εὐαίσθητη ἡλικία τους τοὺς μελλοντικοὺς ἡγέτες τοῦ Ὀρθόδοξου κόσμου. Ὑπενθυμίζω ὅτι ἡ Τουρκία δὲν κέρδισε ἀπολύτως τίποτα ἀπὸ τὸ κλείσιμο τῆς Σχολῆς μας. Ἀντιθέτως, ἐδῶ καὶ 48 χρόνια ὑφίσταται μία εὐρεία κριτικὴ ἀπὸ ὅλο τὸν κόσμο, διότι κρατάει κλειστὸ ἕνα σχολεῖο, χωρὶς νὰ μπορεῖ μὲ πειστικὰ ἐπιχειρήματα νὰ ἐξηγήσει τὸν λόγο. Εἶναι, νομίζω, δυσανάλογο τὸ κόστος ποὺ πληρώνει ἡ Τουρκία γιὰ μία ὑπόθεση, ἡ ὁποία σὲ τίποτε ἀπολύτως δὲν τὴν ἔχει ὠφελήσει μέχρι τώρα. Ἔγινε σὲ χρόνια ἔντασης, σὲ χρόνια δίσεκτα. Σήμερα ἡ διατήρηση αὐτοῦ τοῦ καθεστῶτος ἀποτελεῖ ἕναν ἀνωφελῆ ἀναχρονισμό.
Ἔχασε, ὅμως, καὶ τὸ Ἰσλάμ, διότι ἔχασε τὴν εὐκαιρία νὰ ἔχει παντοῦ στὸν κόσμο χριστιανοὺς ἡγέτες μὲ ἀγαθὴ ἐμπειρία εἰρηνικῆς συνύπαρξης μὲ τὸ Ἰσλάμ. Διότι σήμερα εἶναι κοινὸ μυστικὸ ὅτι ὁ Δυτικὸς κόσμος, Εὐρώπη καὶ ΗΠΑ εἶναι ἀμήχανοι ἐνώπιον τοῦ Ἰσλὰμ καὶ δὲν ξέρουν πῶς νὰ τὸ διαχειριστοῦν. Καὶ μάλιστα μὲ τὴν ἄνοδο τῆς ἰσλαμιστικῆς βίας καὶ τὴν παρουσία ἑκατομμυρίων μουσουλμάνων κυρίως προσφύγων στὴν Εὐρώπη καὶ σὲ ἄλλες δυτικὲς χῶρες. Καὶ ἄλλοτε ἀντιμετωπίζεται τὸ Ἰσλὰμ ὑπέρμετρα ἐπιθετικὰ καὶ καχύποπτα, φοβικὰ θὰ λέγαμε, καὶ ἄλλοτε ὑπέρμετρα χαλαρά, συγκριτιστικά, ἀγνοώντας τὴν ἱστορία, τὴν διδασκαλία καὶ τὰ ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Στὴ Χάλκη, ὅμως, καὶ στὸ Φανάρι γενικότερα, τὸ Ἰσλὰμ εἶναι μία καθημερινότητα αἰώνων. Καὶ μάλιστα μία καθημερινότητα συνύπαρξης καὶ συνεργασίας, ἡ ὁποία μπορεῖ πολλὰ νὰ διδάξει πολλά. Ὁ φοιτητὴς τῆς Χάλκης ὄχι μόνο διδάσκεται τὸ Ἰσλὰμ ὡς μάθημα, τὸ ζεῖ στὴν καθημερινότητά του καὶ μαθαίνει νὰ ἀναπτύσσει ἀμοιβαίο σεβασμὸ καὶ ἀνθρώπινη ἀγάπη, ὥστε νὰ εἶναι εἰς θέσιν ἀργότερα ὡς κληρικός, ὅταν θὰ διοριστεῖ σὲ κάποια ἐνορία ἀνὰ τὸν κόσμο, νὰ αἰσθάνεται ἄνεση γιὰ συνεργασία καὶ εἰρηνικὴ συνύπαρξη μὲ τὸν μουσουλμάνο γείτονά του, μὲ τὸν ρωμαιοκαθολικὸ ἢ εὐαγγελικὸ ἀδελφό του.
Πιστεύουμε ὅτι ὅλοι ἔχασαν ἀπὸ τὸ κλείσιμο τῆς Σχολῆς αὐτῆς. Κανεὶς δὲν κέρδισε.
Κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο, πιστεύουμε ὅτι ἡ δίκαια ἀναμενόμενη ἐπαναλειτουργία τῆς Σχολῆς μας θὰ εἶναι κέρδος γιὰ ὅλους: Γιὰ τὸ Πατριαρχεῖο, γιὰ τὴ ρωμιοσύνη, γιὰ τὴν ὀρθοδοξία, γιὰ τὴν Τουρκία, γιὰ τὸ ἴδιο τὸ Ἰσλάμ.
Ἡ Τουρκία μὲ τὸ ἁπλὸ ἄνοιγμα ἑνὸς σχολείου θὰ ἀνέλθει πολὺ ψηλὰ στὴν λίστα τῶν χωρῶν ποὺ σέβονται τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα καὶ τὶς θρησευτικὲς ἐλευθερίες τῶν πολιτῶν τους. Ἴσως δυσαρεστήσει κάποιους περιθωριακοὺς κύκλους στὸ ἐσωτερικό της, ἀλλὰ αὐτοὶ πάντα δυσαρεστημένοι δὲν εἶναι;
Ἀρκεῖ νὰ βγοῦμε ἀπὸ τὰ στερεότυπα, στὰ ὁποῖα ἔχουμε ἐγκλωβιστεῖ, νὰ σηκώσουμε ψηλὰ τὸ μέτωπο καὶ νὰ ἀτενίσουμε μὲ τὸ βλέμμα μας τὸν ὁρίζοντα πάνω ἀπὸ τὰ σύννεφα τῶν προκαταλήψεων καὶ τῆς παλαιᾶς σκοτεινῆς νοοτροπίας.
Ἡ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης ἔχει ἤδη ἀνοίξει, διότι τὸ κλείσιμό της ἀποτελεῖ πλέον σήμερα ἀναχρονιστικό, ξεπερασμένο, ἐκτὸς ἐποχῆς, ἀνώφελο γιὰ ὅλους. Ἡ ἐπαναλειτουργία της εἶναι μία ἱστορικὴ ἀναγκαιότητα, ἀλλὰ καὶ μία ἀνάγκη γιὰ ὅλους, καὶ ἕνα ὄφελος γιὰ ὅλους. Αὐτὸ ὅσο πιὸ γρήγορα γίνει ἀντιληπτό, τόσο μεγαλύτερο θὰ εἶναι τὸ ὄφελος γιὰ ὅλους μας.
Σᾶς εὐχαριστῶ γιὰ τὴν ὑπομονή σας.