Αναφώνησαν οι εκλέκτορες του Υπουργικού Συμβουλίου, όταν επέλεξαν νέα Πρόεδρο και Εισαγγελέα Αρείου Πάγου (ΑΠ), αλλά δεν χρειάστηκε να αναφωνήσουν habeus duos testes ως άνευ αντικειμένου. Φαίνεται , ότι πρόκειται περί επιτυχούς επιλογής, διότι εκτός της έξωθεν καλής μαρτυρίας που τις περιβάλλει διαθέτουν και υπόλοιπο θητείας δύο ετών για να μπορέσουν να προσφέρουν, που είναι και μια από τις αιτιολογίες της επιλογής τους.
Τη νέα ηγεσία του Αρείου Πάγου δεν τη γνωρίζω προσωπικά, γιατί μας χωρίζει χάσμα γενεάς, αλλά έχω ακούσει μόνο θετικά σχόλια, όπως για την παρέμβαση της νέας Εισαγγελέως ΑΠ, που με εγκύκλιο της στον Εισαγγελέα Εφετών Αιγαίου ζητά τον έλεγχο αν υπάρχει καταπάτηση από επιχειρηματίες της παραλίας στη Πάρο και τη παρεμπόδιση της ελεύθερης πρόσβασης σε αυτή. Νομίζω, ότι η εγκύκλιος αυτή πρέπει να απευθυνθεί σε όλους τους εισαγγελείς της χώρας ιδίως της Χαλκιδικής, γιατί παντού παρουσιάζονται παρόμοια φαινόμενα .
Με την παράλειψη του Α΄ Αντιπροέδρου ΑΠ, που είχε υπόλοιπο θητείας μόνο ένα έτος, αλλά ήταν ο πρώτος της σειράς του εισαγωγής στο δικαστικό σώμα, συνεχίσθηκε η παράδοση ότι οι πρώτοι κάθε σειράς εισαγωγής στο δικαστικό σώμα να μην γίνονται πρόεδροι ΑΠ , κάποιοι όμως επελέγησαν ως Εισαγγελείς ΑΠ, και επειδή υπηρέτησαν με επιτυχία (Πλαγιαννάκος, Κρουσταλλάκης, Λινός, Τέντες) δικαιούνται της υστεροφημίας..
Η ανάθεση στον εξωκοινοβουλευτικό κ. Γ.Φλωρίδη του Υπουργείου Δικαιοσύνης υποδηλώνει τη βούληση του Πρωθυπουργού να επιλύσει το πολύ σοβαρό ζήτημα της ανεπαρκούς (επιεικώς) λειτουργίας της δικαιοσύνης στη χώρα μας που πάσχει σε πολλούς τομείς. Οι ηγεσίες των ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας αποτελούν τα θεσμικά όργανα στα οποία μπορεί να προσφύγει ο νέος Υπουργός για πληροφόρηση και συνδρομή όχι μόνο για νομικά θέματα, αλλά για τη πραγματική κατάσταση που επικρατεί στα δικαστήρια της χώρας και για τις καινοτομίες, που επιβάλλεται να θεσπιστούν εφόσον αποφασισθεί η Κυβέρνηση να σπάσει αβγά και να μην αρκεσθεί σε απλά μερεμέτια.
Επομένως στη προσπάθεια αυτή η νέα ηγεσία ΑΠ με τις γνώσεις της, τη πείρα της και τη προσήλωση της στο δημόσιο συμφέρον θα προσφέρει πολύτιμη συνδρομή στη προσπάθεια του κ.Υπουργού, ενώ αντίθετα οι συνδικαλιστικοί φορείς δικηγόρων, δικαστικών γραμματέων και δικαστών, που ως εκ του ορισμού προτάσσουν το ατομικό συμφέρον των μελών τους, δεν φαίνεται ότι είναι διατεθειμένοι να συναινέσουν στις επιβαλλόμενες μεταρρυθμίσεις, αφού για κάποιες έχουν ήδη χαράξει κόκκινες γραμμές.
Μεταξύ αυτών είναι η επέκταση της λειτουργίας του ακροατηρίου των ποινικών δικαστηρίων επί δίωρο και ο περιορισμός της αναβολής της ποινικής δίκης μόνο για ασθένεια του κατηγορουμένου, που αποδεικνύεται από πιστοποιητικό δημοσίου νοσοκομείου , που αποτελούν την ουκ άνευ προϋπόθεση των μεταρρυθμίσεων στη δικαιοσύνη. Σαφώς η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να επιλύσει το ζήτημα συναινετικά με την παροχή ανταλλαγμάτων, αλλά αν δεν επιλυθεί συναινετικά θα αποτελέσει το πρώτο crash test των δικαστικών μεταρρυθμίσεων (άρθρο μου της 29-6-23 οι 100 πρώτες ημέρες της νέας κυβέρνησης).
Υπό την προηγουμένη ηγεσία του ΑΠ η Ολομέλεια ΑΠ προέβη σε πρωτοφανείς για δικαστικά χρονικά απολύσεις δικαστικών λειτουργών μόνο όμως για καθυστέρηση έκδοσης πολιτικών αποφάσεων ή επεξεργασίας ποινικών υποθέσεων, όχι όμως και για την έκδοση εσφαλμένων από πρόθεση ή από βαριά αμέλεια πολιτικών και ποινικών αποφάσεων, για τις οποίες μπορεί να ελεγχθούν, εφόσον υπερβαίνουν τα ακραία όρια της δικανικής κρίσης.
Λίγο-πολύ όλοι μας αλλά κυρίως «οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ » αναρωτιόμαστε για την ορθότητα κάποιων ιδίως ποινικών αποφάσεων ή βουλευμάτων με τα οποία σε πολύ μεταγενέστερο χρόνο απαλλάσσονται διάφοροι «επώνυμοι» για σκάνδαλα που συγκλόνισαν τη κοινή γνώμη ή για σοβαρά αδικήματα επωνύμων, όπως χαρακτηρίζονται λόγω της δημόσιας προβολής τους οι πλούσιοι, αποφάσεις που πέρασαν στα ψιλά γράμματα της δημοσιότητας.
Προσωπικά σαν ΓΕΔΔ δύο φορές με εμπιστευτικές αναφορές στους τότε Εισαγγελείς ΑΠ κατήγγειλα αρκετές δικαστικές υποθέσεις, που μου φάνηκαν ύποπτες. Μάλιστα διατάχθηκαν προκαταρκτικές εξετάσεις στις οποίες κατέθεσα, όσα στοιχεία είχα, αλλά τελικά από έρευνα στις τράπεζες δεν κατέστη δυνατόν να ευρεθούν στοιχεία πλουτισμού των δικαστών από δωροδοκία και οι καταγγελίες μου μπήκαν στο αρχείο.
Φυσικά είναι πολύ δύσκολη η διαπίστωση του εσφαλμένου δικαστικής απόφασης ή βουλεύματος από πρόθεση ή από βαριά αμέλεια του δικαστή, γιατί καλύπτεται από το δεδικασμένο, που σημαίνει, ότι αυτή είναι η ορθή λύση.
Εκείνο όμως που μπορεί να κάνει η νέα Εισαγγελεύς ΑΠ είναι να ασκεί αναίρεση ή να διατάσσει την άσκηση έφεσης κατά ποινικής απόφασης ή βουλεύματος που οφθαλμοφανώς είναι εσφαλμένες. Η άσκηση ενδίκου μέσου στις πολιτικές αποφάσεις εναπόκειται στη πρωτοβουλία των διαδίκων.
Οι κρίνοντες κρίνονται βάση των ετησίων εκθέσεων αξιολογήσεως των δικαστών. Επομένως πρέπει να θεσπισθεί ρύθμιση, ώστε δικαστικές αποφάσεις που κατόπιν ενδίκου μέσου ανατράπηκαν από ανώτερο δικαστήριο να τίθενται υπόψη του επιθεωρητή αρεοπαγίτη ως στοιχείο όχι μόνο για την αξιολόγηση του δικαστή αλλά και για την με εισήγηση του έναρξη πειθαρχικής διαδικασίας.
Ελπίζω, ότι η νέα ηγεσία ΑΠ θα συμβάλλει θετικά στη προσπάθεια του νέου Υπουργού Δικαιοσύνης για την ανόρθωση της λειτουργίας της δικαιοσύνης με την βοήθεια των μεταρρυθμίσεων, αλλά κυρίως με το παράδειγμα τους και τις εισηγήσεις τους να συμβάλλουν στην αλλαγή νοοτροπίας κάποιων δικαστών, που είναι ουκ άνευ προϋπόθεση για την επιτυχία των μεταρρυθμίσεων.
***
Λέανδρος Τ.Ρακιντζής - Αρεοπαγίτης ε.τ.