Πλησιάζουν οι γιορτές, πλησιάζουν τα πάρτι και η εποχή που θα καταναλώσουμε αλκοόλ και πιθανώς αν δε προσέξουμε θα πάθουμε hangover.
«Το αλκοόλ είναι ένα «βρώμικο ναρκωτικό»», λέει η Έμιλι Πάλμερ, ερευνήτρια στο Imperial College του Λονδίνου, η οποία μελετά τα hangover. «Επηρεάζει πολλαπλά συστήματα στον εγκέφαλο», λέει.
Η επιστημονική κοινότητα δεν είναι ακριβώς σίγουρη για το τι συμβαίνει στο σώμα μας κατά τη διάρκεια ενός hangover, αλλά γνωρίζει ότι προκαλείται από μια ποικιλία βιοχημικών και νευροχημικών αλλαγών. «Δεν επηρεάζει μόνο το συκώτι ή τον εγκέφαλο», λέει η Πάλμερ, «επηρεάζει σχεδόν κάθε όργανο».
Αυτά τα Χριστούγεννα, πολλοί από εμάς θα τα γιορτάσουμε πίνοντας ένα ή δύο ή τρία ποτά. Τι πρέπει να κάνουμε ώστε να ξυπνήσουμε χωρίς «βαρύ» κεφάλι;
«Πίνετε το πρώτο σας ποτό και ένας νευροδιαβιβαστής που ονομάζεται γάμμα-αμινοβουτυρικό οξύ - ή Gaba - απελευθερώνεται στον εγκέφαλο», λέει ο Ράιαν Ζαφάρ, νευροψυχοφαρμακολόγος στο Imperial College του Λονδίνου και ερευνητής της φιλανθρωπικής οργάνωσης Drug Science. «Το Gaba επιβραδύνει τον εγκέφαλο», συνεχίζει.
Ταυτόχρονα, απελευθερώνεται ντοπαμίνη. «Αισθάνεστε καλά, αισθάνεστε χαλαροί και θέλετε περισσότερο», λέει ο Ζαφάρ. «Αλλά καθώς συνεχίζετε να πίνετε το αλκοόλ συνδέεται με τους υποδοχείς γλουταμινικού στον εγκέφαλο οι οποίοι είναι σημαντικοί για το σχηματισμό μνήμης. Η δραστηριότητα καταστέλλεται, ουσιαστικά μπλοκάροντας το σχηματισμό αναμνήσεων», προσθέτει.
Το αλκοόλ μετακινείται από τον φλοιό μας, ο οποίος ελέγχει τη συμπεριφορά, στην παρεγκεφαλίδα, η οποία είναι υπεύθυνη για την κίνηση, τον κινητικό συντονισμό και την ισορροπία.
Στη συνέχεια, η δηλητηρίαση από το αλκοόλ χτυπά τον μυελό, ακριβώς στη μέση του εγκεφάλου. Ελέγχει τα αυτόνομα συστήματα, συμπεριλαμβανομένων του καρδιακού παλμού, της αναπνοής και της αρτηριακής πίεσης.
«Ο εγκέφαλος απλά κλείνει», αναφέρει ο Ζαφάρ. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι αποκαλούν το αλκοόλ κατασταλτικό, όχι επειδή μας κάνει να νιώθουμε κατάθλιψη, αλλά επειδή καταθλίβει ολόκληρο το κεντρικό νευρικό σύστημα».
Μπορώ να μεθύσω με μη αλκοολούχα μπύρα;
«Μάλλον όχι», καθησυχάζει ο Ζαφάρ. «Ας πούμε ότι η μέση μπύρα έχει 5% αλκοόλ, θα πρέπει να πιείτε 10 μπύρες χαμηλής περιεκτικότητας σε αλκοόλ 0,5% για να έχετε το ίδιο αποτέλεσμα με μια μπύρα. Δεν νομίζω ότι το σώμα σας θα μπορούσε να συγκρατήσει τόσο πολύ υγρό».
Τα επακόλουθα
Το συκώτι αποβάλλει περίπου μία μονάδα αλκοόλ την ώρα, και στη συνέχεια αρχίζει το hangover. Ο εμετός, εξηγεί ο Ζαφάρ, είναι μια εξελικτική τακτική επιβίωσης που αναπτύχθηκε ως τρόπος αποβολής των βλαβερών ουσιών από το σώμα.
«Το αλκοόλ μεταβολίζεται από το ένζυμο αλκοολική αφυδρογονάση (ADH). Καθώς η ADH διασπά την αιθανόλη, σχηματίζει ακεταλδεΰδη, ένα δηλητήριο και μάλιστα καρκινογόνο. Όταν η περιεκτικότητα αλκοόλ στο αίμα φτάσει στο μηδέν, τα συμπτώματα του hangover είναι συνήθως στα χειρότερά τους, καθώς σε εκείνο το σημείο όλο το αλκοόλ έχει μετατραπεί σε ακεταλδεΰδη, η οποία αλλάζει τον τρόπο λειτουργίας του DNA», λέει.
Το αλκοόλ καταστρέφει το μιτοχονδριακό DNA. Τα μιτοχόνδρια είναι οι μηχανές παραγωγής ενέργειας στα κύτταρά μας και ακόμη και μια μικρή βλάβη μπορεί να οδηγήσει σε τοξικότητα στον εγκέφαλο. Το αλκοόλ καταστέλλει επίσης την απελευθέρωση της αγγειοπιεστίνης, μιας ορμόνης που λέει στα νεφρά να συγκρατούν τα υγρά, οπότε η ούρηση αυξάνεται. Η συνεπαγόμενη αφυδάτωση μπορεί να μας αφήσει να αισθάνεστε διψασμένοι, κουρασμένοι και με πονοκέφαλο.
«Πιστεύουμε ότι η ενυδάτωση είναι εξαιρετικά σημαντική», προσθέτει ο Ζαφάρ.
«Και με τον όρο ενυδάτωση δεν εννοούμε μόνο το νερό. Εννοούμε επίσης το νάτριο, το χλώριο και το κάλιο».
Χειροτερεύει το hangover με την ηλικία;
Ο μεταβολισμός είναι μια λέξη που μπορεί να συνδέουμε με την πέψη της τροφής, αλλά ο όρος περιγράφει στην πραγματικότητα όλες τις χημικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στο σώμα μας.
«Καθώς μεγαλώνετε, ο μεταβολισμός σας επιβραδύνεται, οπότε χρειάζεται περισσότερος χρόνος για να ανακάμψετε», λέει ο Ζαφάρ.
Οι συζευκτήρες, που βρίσκονται στα πιο σκούρα ποτά, είναι υποπροϊόν της διαδικασίας ζύμωσης. Πρόκειται για σύνθετα οργανικά μόρια με τοξικές επιδράσεις, όπως η ακετόνη, η ακεταλδεΰδη, το φουζέλαιο, οι τανίνες και η φουρφουράλη.
Έχει βρεθεί ότι το ουίσκι έχει 37 φορές μεγαλύτερη ποσότητα συγγενών ουσιών από τη βότκα και μελέτες δείχνουν ότι τα ποτά με περισσότερες συγγενείς ουσίες προκαλούν χειρότερο hangover.
Πώς μπορώ να αποτρέψω το μεθύσι;
Να πίνουμε λιγότερο, προφανώς. Αν όμως θέλουμε να πιούμε μερικά ποτά, υπάρχουν κάποιες τακτικές που μπορούν να μας βοηθήσουν να αποφύγουμε το hangover.
Διατηρούμε το ρυθμό μας
Να αραιώνουμε το αλκοόλ προσθέτοντας πάγο, σόδα, λεμονάδα ή άλλα μείγματα. Θα καταναλώνουμε το αλκοόλ πιο αργά, οπότε το σώμα μας θα έχει μεγαλύτερη ευκαιρία να επεξεργαστεί το αλκοόλ και η τιμή του αλκοόλ στο αίμα μας δεν θα είναι τόσο υψηλή.
Επιλέγουμε τα ποτά μας
Να αποφύγουμε τα ποτά με σκούρο χρώμα, όπως το κόκκινο κρασί ή το ουίσκι, καθώς περιέχουν περισσότερες συγγενείς ουσίες από τα διαυγή ποτά, όπως η βότκα ή το τζιν.
Να τρώμε αυγά
Τα αυγά, λέει ο Ζαφάρ, περιέχουν το αμινοξύ κυστεΐνη, το οποίο επιβραδύνει τον μεταβολισμό του αλκοόλ.
Μπορώ να θεραπεύσω το hangover μου;
Δυστυχώς όχι. Σύμφωνα με ερευνητές από το King’s College του Λονδίνου δεν υπάρχουν πειστικά στοιχεία ότι οποιαδήποτε λεγόμενη θεραπεία για το hangover λειτουργεί.
Η πρόσφατη ανασκόπηση που πραγματοποίησαν αξιολόγησε το εκχύλισμα γαρύφαλλου, το κόκκινο τζίνσενγκ, το χυμό κορεατικού αχλαδιού και άλλες υποτιθέμενες θεραπείες για το hangover και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν αρκετά υψηλής ποιότητας στοιχεία για κανένα από αυτά.
Ωστόσο, η ιβουπροφαίνη μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της φλεγμονής και η ενυδάτωση με ισοτονικά ποτά, όπως τα αθλητικά ποτά, μπορεί να βοηθήσει στην αντικατάσταση των χαμένων υγρών και ιόντων και μπορεί να σας δώσει κάποια ανακούφιση.
Έχουν κάποιοι άνθρωποι ανοσία στο hangover;
Ορισμένοι άνθρωποι είναι σε θέση να παράγουν γρήγορα την αλκοολική αφυδρογονάση για τη διάσπαση του αλκοόλ, και ορισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να το κάνουν τόσο γρήγορα. Όλα εξαρτώνται από τα γονίδιά σας.
«Όσοι είναι σε θέση να ρυθμίσουν γρήγορα αυτό το ένζυμο και να διασπάσουν το αλκοόλ… πιθανότατα δεν έχουν hangover», λέει ο Ζαφάρ. «Αλλά είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν εθισμό στο αλκοόλ, επειδή μπορούν να πίνουν περισσότερο χωρίς τις αρνητικές επιπτώσεις».
Ο περιορισμός μπορεί να είναι ευκολότερος γνωρίζοντας την ταλαιπωρία που ακολουθεί. «Θέλουμε να προσπαθήσουμε να αποτρέψουμε τη ζημιά που προκαλούμε στο σώμα μας», λέει ο Πάλμερ, «αντί να κολλήσουμε γύψο πάνω του».
Πηγή: Guardian