Μεγάλη έμφαση στον ευρύτερο εκσυγχρονισμό και τον «high-tech» μετασχηματισμό των Ενόπλων Δυνάμεων υποδεικνύουν οι αλλαγές στην ηγεσία τους, εν μέσω μιας περιόδου που χαρακτηρίζεται από ησυχία στο Αιγαίο.
Με τα εξοπλιστικά προγράμματα που έχουν συμβασιοποιηθεί να προχωρούν κανονικά και άλλα να «παγώνουν», τόσο δηλώσεις του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Δένδια , όσο και η ανάληψη καθηκόντων από τον στρατηγό Δημήτριο Χούπη δείχνουν μια επιδίωξη προσαρμογής και εξέλιξης των Ενόπλων Δυνάμεων στα δεδομένα που επιβάλλουν οι γεωπολιτικές εξελίξεις και οι νέες τεχνολογίες, τόσο σε επίπεδο τεχνολογικών μέσων, όσο και δογμάτων και προσωπικού- λαμβάνοντας ωστόσο υπόψιν τα δεδομένα - οικονομικά και μη- της ελληνικής πραγματικότητας.
Εξοπλιστικά/προμήθειες
Στο «μέτωπο» των εξοπλιστικών κανονικά προχωρούν τα προγράμματα των φρεγατών FDI, της προμήθειας των μαχητικών Rafale και ο εκσυγχρονισμός άνω των 80 F-16 στην έκδοση Viper, ενώ ομαλά φαίνονται να προχωρούν οι διαδικασίες για την απόκτηση μαχητικών 5ης γενεάς F-35 και αναμένονται τα πρώτα ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα MH-60 Romeo, καθώς και οι σύγχρονες τορπίλες βαρέος τύπου για τα υποβρύχια Type 214 («Παπανικολής») του ΠΝ .
Έχουν «παγώσει» το πρόγραμμα της προμήθειας κορβετών, η δημιουργία ναυτικής βάσης στο Αλμυρό της Μαγνησίας, η επέκταση του ναυστάθμου της Κρήτης και η προμήθεια τέταρτης φρεγάτας FDI, καθώς και η αναβάθμιση επιπλέον F-16 και πολλαπλών εκτοξευτών πυραύλων MLRS.
Δεν έχουν υπάρξει ακόμα εξελίξεις ως προς την απόκτηση επιπλέον μεταγωγικών C-130 για την Πολεμική Αεροπορία, ενώ ως προς το θέμα των τεθωρακισμένων οχημάτων μάχης (ΤΟΜΑ) για την πλαισίωση των ελληνικών τεθωρακισμένων σχηματισμών στρατιωτικές πηγές αναφέρουν πως αναμένεται ακόμα να φανεί ποια προσέγγιση θα επιλεγεί- μεταξύ άλλων έχουν αναφερθεί κατά καιρούς σενάρια για απόκτηση σύγχρονων γερμανικής προέλευσης ΤΟΜΑ τύπου Lynx, Bradley από τα αποθέματα του αμερικανικού στρατού ή αναβάθμισης Μ113, ωστόσο ως τώρα δεν έχουν ληφθεί αποφάσεις.
Σημειώνεται, επίσης, πως συνεχίζονται οι παραδόσεις Μ1117 από τις ΗΠΑ. Δεν έχει υπάρξει ακόμα κάτι νεότερο ως προς την προμήθεια ελικοπτέρων UH-60 Black Hawk για τις ανάγκες του Στρατού Ξηράς, καθώς και την αναβάθμιση των φρεγατών ΜΕΚΟ.
Εκσυγχρονισμός και προσαρμογή στα νέα δεδομένα
Ο ίδιος ο υπουργός Εθνικής Άμυνας έχει αναφερθεί επανειλημμένα σε ανάγκη για πολύπλευρο εκσυγχρονισμό των Ενόπλων Δυνάμεων, με προσαρμογή στα σύγχρονα δεδομένα και ανάγκες, τις προκλήσεις από τις νέες τεχνολογίες και τη δημιουργία ενός οικοσυστήματος καινοτομίας, μέσω της ίδρυσης του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Έρευνας και Ανάπτυξης Καινοτομίας.
Παράλληλα, επιδιώκεται η αναδιοργάνωση της δομής και λειτουργίας των Ενόπλων Δυνάμεων, περιλαμβανομένης της αναδιάταξης σχηματισμών και μονάδων και της συγκρότηση μονάδων διττού ρόλου για την άμυνα και την πολιτική προστασία, και η ενίσχυση της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, με αφετηρία αλλαγές στην ΕΑΒ και ακολούθως στα ΕΑΣ- λαμβάνοντας υπόψιν διδάγματα από τις εξελίξεις στην Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή και αλλού.
Επίσης, αυξημένη έμφαση φαίνεται να δίνεται στην αντιμετώπιση υβριδικών απειλών, αλλά και στον τομέα των ανθρώπινων πόρων των Ενόπλων Δυνάμεων, περιλαμβανομένων των συνθηκών διαβίωσης των στελεχών τους (ενδεικτικό αυτού είναι το οικιστικό πρόγραμμα που αρχίζει σύντομα και η βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης).
Μιλώντας το βράδυ της Τετάρτης στο Action24, ο Νίκος Δένδιας είπε χαρακτηριστικά πως «οι ευρύτερες συγκρούσεις στην περιοχή, μας δείχνουν πλέον ότι ο πόλεμος διεξάγεται με διαφορετικό τρόπο απ’ ότι στο παρελθόν- «πρέπει λοιπόν και οι Ένοπλες Δυνάμεις της πατρίδας μας να εκσυγχρονιστούν. Να ασπαστούν τα καινούρια δόγματα, να αντιληφθούν τα καινούρια διδάγματα και να προσαρμόσουν αναλόγως τις τακτικές τους και τα μέσα τα οποία διαθέτουν» σημείωσε, προσθέτοντας πως η ημερομηνία- στόχος είναι το 2030.
O υπουργός Άμυνας έκανε λόγο για ανάγκη συνολικής αλλαγής τοπίου και αντίληψης, σχολιάζοντας πως «ζούμε σε μια εποχή που δεκάδες ή εκατοντάδες drones μπορεί να επιφέρουν ένα πλήγμα πολλαπλάσιο από ένα πλήγμα που μπορεί να επιφέρει ίσως ένα μαχητικό αεροσκάφος...πρέπει λοιπόν να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίον σχεδιάζουμε, αντιλαμβανόμαστε και ετοιμαζόμαστε να αντιδράσουμε».
Θητεία και φινλανδικό μοντέλο
Ως προς τις εξαγγελίες περί φινλανδικού μοντέλου στη θητεία, αναμένεται να εστιάζει στις αναβάθμιση της εκπαίδευσης και πρόβλεψη επανεκπαίδευσης ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε εθελοντική βάση, περιλαμβάνοντας και τη δυνατότητα απόκτησης δεξιοτήτων σε όσους το επιθυμούν. Ωστόσο στρατιωτικές πηγές επισημαίνουν πως θα χρειαστεί ακόμα χρόνος για να αποφασιστούν και να υλοποιηθούν αλλαγές προς αυτή την κατεύθυνση, και ότι προφανώς δεν θα υπάρξει πλήρης υιοθέτηση του μοντέλου της Φινλανδίας, μα θα υπάρξουν παρεμβάσεις λαμβάνοντας υπόψιν τα δεδομένα και τους περιορισμούς της ελληνικής πραγματικότητας.
Ο κ. Δένδιας, ερωτηθείς σχετικά με τις αλλαγές στη θητεία το βράδυ της Τετάρτης, είπε «αλλαγές στη θητεία υπό την έννοια του χρόνου όχι. Υπό την έννοια του τρόπου ναι, πάρα πολλές», τονίζοντας τη σημασία των επανεκπαδεύσεων: «Το ξέρουμε όλοι, κάτι που μάθαμε σήμερα δεν είμαστε έτοιμοι να το ξανακάνουμε μετά από δύο χρόνια αν ποτέ δεν συνεχίσουμε να διατηρούμε την ετοιμότητά μας γι’ αυτό. Αυτό λοιπόν, το οποίο το έχω ονομάσει “φινλανδικό μοντέλο”, γιατί το μοντέλο που διαλέξαμε και είναι εγγύτερα στις ανάγκες μας για να προσαρμόσουμε είναι το φινλανδικό, είναι το μέλλον της θητείας για τον ελληνικό στρατό του 2030».
Όπως τόνισε, σε πρώτη φάση θα γίνεται εθελοντικά: «Θέλω να είμαι ειλικρινής, δε θα υποχρεώσουμε κανέναν. Είμαι σίγουρος όμως ότι καταλαβαίνοντας τη συνταγματική τους αποστολή η μεγάλη πλειοψηφία θα δεχτεί να επανεκπαιδευτεί, ώστε να έχουμε ένα στρατό εφεδρείας, ο οποίος να είναι έτοιμος να ενταχθεί στις αναδιοργανωμένες μονάδες μας και έτοιμος να υπηρετήσει την πατρίδα. Και επίσης αυτό το αρχικό διάστημα της θητείας να έχουν αποκτήσει χρήσιμες δεξιότητες για την ελληνική κοινωνία στο μέλλον. Υπάρχει ένας ωραίος τρόπος περιγραφής, από τη “θητεία- αγγαρεία” στη “θητεία – ευκαιρία”».
«Υποχρεωμένοι να εξελιχθούμε»
Ο ίδιος ο νέος αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Δ. Χούπης- μέχρι πρότινος διοικητής της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου, διαθέτει μακρά εμπειρία στον τομέα του Ηλεκτρονικού Πολέμου και, μεταξύ άλλων, είναι διδάκτωρ του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ του ΕΜΠ και με δημοσιεύσεις σε αντικείμενα όπως η κρυπτασφάλεια, η στρατηγική κυβερνοπολέμου και θέματα μη επανδρωμένων συστημάτων.
Στην ημερήσια διαταγή του την ημέρα της τελετής παράδοσης/παραλαβής καθηκόντων από τον απερχόμενο αρχηγό, στρατηγό Κωνσταντίνο Φλώρο, υπογράμμισε πως «οι διαμορφωθείσες γεωπολιτικές εξελίξεις, το γεωστρατηγικό περιβάλλον ρευστότητος, τα διδάγματα των σύγχρονων συγκρούσεων, η καταλυτική διείσδυση της τεχνολογίας σε όλους τους τομείς διεξαγωγής των επιχειρήσεων, οι αναδυόμενες νέες απειλές με υβριδικά, μη συμβατικά και μη παραδοσιακά χαρακτηριστικά, ενίοτε κάτω από το κατώφλι του πολέμου, επιβάλλουν την αδήριτη ανάγκη και την αξιωματική επιταγή, οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας μας να μετασχηματιστούν και να προσαρμοστούν επιχειρησιακά και οργανωτικά...Είμαστε υποχρεωμένοι να εξελιχθούμε».
Σε αυτό το πλαίσιο, έκανε λόγο για ανάγκη επαύξησης δυνατοτήτων με διεύρυνση του στρατηγικού ορίζοντα σε ξηρά, θάλασσα, αέρα, κυβερνοχώρο και διάστημα και αναφέρθηκε στις απειλές που αναδεικνύονται από την χρήση των νέων τεχνολογιών και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Η πολυεπίπεδη διάσταση των επιχειρήσεων σε συνδυασμό με την τεχνολογική αναβάθμιση και την ψηφιακή ολοκλήρωση του κράτους, «επιβάλλουν την πλήρη αξιοποίηση της καινοτομίας και του ψηφιακού μετασχηματισμού του κράτους, δραστική μείωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών, την εκχώρηση αρμοδιοτήτων σε όλα τα στάδια λήψης απόφασης, την καλλιέργεια της πρωτοβουλίας, την αναβάθμιση της θητείας μέσω της αναβίωσης της έννοιας του οπλίτη-πολίτη αλλά και την ταχεία κινητοποίηση και διακλαδική συνεργασία των Ενόπλων Δυνάμεων» ανέφερε χαρακτηριστικά ο νέος αρχηγός ΓΕΕΘΑ, δίνοντας «στίγμα» σχετικά με την κατεύθυνση στην οποία αναμένεται να κινηθούν οι Ένοπλες Δυνάμεις.
Σε παρόμοιο πλαίσιο κινήθηκε και ο νέος αρχηγός ΓΕΑ, αντιπτέραρχος Δημοσθένης Γρηγοριάδης, ο οποίος στη δική του ημερήσια διαταγή την Τετάρτη ανέφερε πως, πέραν της συνέχισης του εκσυγχρονισμού των F-16 στην έκδοση Viper, την παραλαβή των Rafale και την προμήθεια και τον εκσυγχρονισμό νέων συστημάτων, σχεδιάζεται η επόμενη ημέρα, με την είσοδο στην εποχή των αεροσκαφών 5ης γενεάς, ενώ παράλληλα «κυρίαρχος στόχος» είναι η επένδυση στην εκπαίδευση, την καινοτομία και την εξωστρέφεια, με αναβάθμιση των δυνατοτήτων του Διεθνούς Κέντρου Αεροπορικής Εκπαίδευσης στην Καλαμάτα και επέκταση των δυνατοτήτων της Μοίρας Συνθετικής Αεροπορικής Εκπαίδευσης στο Κέντρο Αεροπορικής Τακτικής.
Ηρεμία στο Αιγαίο
Στο μεταξύ, στρατιωτικές πηγές αναφέρουν πως συνεχίζεται το κλίμα ησυχίας στο Αιγαίο, σημειώνοντας πως κατά την τουρκική αεροναυτική άσκηση «Θαλασσόλυκος», υπήρξαν μηδενικές παραβάσεις/παραβιάσεις από τουρκικής πλευράς, με τα τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη και πλοία να «σέβονται» τον εθνικό εναέριο χώρο και τα ελληνικά ύδατα - με τις εν λόγω πηγές να επισημαίνουν, ωστόσο, πως δεν υπάρχει εφησυχασμός από ελληνικής πλευράς, καθώς αυτό είναι κάτι το οποίο θα μπορούσε να αλλάξει ανά πάσα στιγμή.