Η ζωή του Φραντς Σούμπερτ υπήρξε ένα άλυτο αίνιγμα. Μολονότι πέθανε νεαρός, μόλις σε ηλικία 31 ετών, δεν ξόδευε το χρόνο του σε διασκεδάσεις, περιοριζόταν στα καφενεία και την αφοσίωσή του στη δημιουργία. «Το κράτος θα πρέπει να ενδιαφερθεί για μένα», έλεγε, προκειμένου να υποδηλώσει την εργατικότητά του.
Έπρεπε όμως να περάσουν πολλοί αιώνες, έως ότου κάποιος να ενδιαφερθεί για το έργο του, όπως έκανε πρόσφατα η εταιρεία κινητής τηλεφωνίας Huawei. Η εταιρεία ανέλαβε τον σχεδιασμό ενός αλγόριθμου, προκειμένου να ολοκληρώσει- μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης- τη Συμφωνία αρ. 8 σε Σι ελάσσονα του Σούμπερτ, που έχει μείνει στην ιστορία ως «Ημιτελής Συμφωνία».
Ανά τα χρόνια, πολλά έχουν γραφεί για τους λόγους που ανάγκασαν τον Σούμπερτ να αφήσει ημιτελή την όγδοη από τις εννέα συμφωνίες που πρόλαβε να γράψει στη ζωή του. Πολλοί θεωρούν πως το έργο, ολοκληρώθηκε και απλώς κάποιος φίλος του συνθέτη έχασε την παρτιτούρα με το τελευταίο μέρος της. Η Συμφωνία όμως παραμένει ημιτελής κι έχει μετατραπεί σε εκείνη του Σούμπερτ που έχει παιχτεί περισσότερο.
Παρά τις αντιδράσεις για τον αλγόριθμο, η Huawei παρουσίασε χθες Δευτέρα, σε μία ιδιωτική εκδήλωση στο Κάντογκαν Χολ του Λονδίνου, τη δική της εκδοχή του τελευταίου μέρους του κομματιού, σε εκτέλεση της ορχήστρας English Session, υπό τη διεύθυνση του Τζούλιαν Γκάλαντ.
Σε σημείωμά της, η κινεζική εταιρεία υπογραμμίζει πως η εκδοχή δημιουργήθηκε με τη χρήση ενός μοντέλου Τεχνητής Νοημοσύνης που χρησιμοποιεί την ίδια νευρωνική τεχνολογία που εφαρμόζει στα κινητά της. Από τον ήχο, τον τόνο και την κίνηση της πρώτης και δεύτερης αποθηκευμένης κίνησης, το μοντέλο δημιουργεί μία μελωδία για την τρίτη και τέταρτη προβλεπόμενη κίνηση. Μετά την περαίωσή της εκδοχής, η Huawei συνεργάστηκε με τον συνθέτη Λούκας Καντόρ για να αποτυπώσει σε μουσική παρτιτούρα τη μελωδία που σύμφωνα με πηγές, θα ήθελε να αποτυπώσει ο Σούμπερτ.
Ο Ισπανός συνθέτης Χοσέ Μαρία Σάντσεθ-Βερδού δήλωσε στην εφημερίδα El Pais πως «από τα χρόνια του ’60 έχουν ξεκινήσει τέτοιου είδους εργασίες. Στις ΗΠΑ, από την εποχή των πρώτων υπολογιστών. Η προσπάθεια της αντικατάστασης του μυαλού και της δημιουργίας ενός συνθέτη με τη χρήση αλγοριθμικών ακολουθιών που επινοεί μία μηχανή είναι μία παλιά ιστορία».
Και συνεχίζει: «Όλα εντάσσονται στο πλαίσιο της διαφήμισης, στην παρουσίαση τεχνολογικών ειδήσεων χρησιμοποιώντας τρανταχτά ονόματα και έργα της ευρωπαϊκής κουλτούρας, εν προκειμένω του Σούμπερτ». Όπως προσθέτει ο ίδιος, πολλές είναι και οι προσπάθειες που έχουν καταβάλει οι κινεζικές τεχνολογικές εταιρείες.
Όμως και για τον Φαμπιάν Πανισέλο, συνθέτη και υπεύθυνου της ομάδος Plural Ensemble, το πείραμα δεν φαίνεται πετυχημένο: «Όχι από ηθικής πλευράς, αλλά γιατί μόνον ο δημιουργός είναι ικανός για ένα ποιοτικό άλμα σε οποιαδήποτε στιγμή. Αυτό είναι κάτι απρόβλεπτο για κάθε τύπο Τεχνητής Νοημοσύνης. Η αντίληψη του συνθέτη κυριαρχεί πάνω σε βασικά δεδομένα και μεταδεδομένα απέναντι στις αναγκαιότητες της δουλειάς του. Όλα τα υπόλοιπα είναι θέμα φόρμας και εμφάνισης».
Για τη διευθύντρια ορχήστρας Λουθία Μαρίν αυτό το εγχείρημα «αποτελεί μία καλή σύνδεση Τεχνολογίας-Τέχνης. Είναι ένα ενδιαφέρον πείραμα. Το ότι μία τεχνολογική εταιρεία επινοεί κι εκτελεί μία ακροβατική άσκηση με τέτοια χαρακτηριστικά, μου φαίνεται ένα ηρωικό και διανοητικό τολμηρό άλμα που μας υποδεικνύει προς τα πού οδεύουμε. Όμως να μη λησμονούμε πως του λείπει το βασικό στοιχείο: η ψυχή. Η μουσική στη βαθύτερη ουσία της, φιλοδοξεί να μας μεταρσιώσει προς την κατεύθυνση όλων εκείνων των απειροστών ιδεών του άπιαστου, που όπως έλεγε κι ο Μικρός Πρίγκιπας, είναι αθέατες στα μάτια μας».
Επιπλέον η Μαρίν ισχυρίζεται ότι: «Kάθε είδους τέχνης πηγάζει από την καρδιά και στοχεύει την καρδιά. Τεχνητό σημαίνει πως δεν έχει συλληφθεί από το ανθρώπινο όν και δεν ανήκει στη φύση, και για τον λόγο τούτο στερείται ζωής».
(Με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ)