Δεν μπορούσε να υπάρξει καλύτερος συντονισμός. Οι δηλώσεις του Τραμπ ότι «η ΕΕ δημιουργήθηκε για να βλάψει τις Ηνωμένες Πολιτείες» και οι απειλές για επιβολή δασμών 25% έγιναν μόλις λίγες ώρες πριν το ταξίδι, σχεδόν σύσσωμης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ινδία.
Η διήμερη επίσκεψη του Κολεγίου των Επιτρόπων (27 και 28 Φεβρουαρίου), η πρώτη του είδους της, είχε προαναγγελθεί από τον Ιανουάριο σε μια προσπάθεια της ΕΕ να αντισταθμίσει την εξάρτησή της από τις ΗΠΑ και φυσικά από την Κίνα.
Από την πλευρά της η Ινδία επιδιώκει να ενισχύσει τους δεσμούς της στο εξωτερικό για να μειώσει την εξάρτησή της από την Κίνα και ίσως από την Ρωσία παρότι οι μεταξύ τους σχέσεις είναι ισχυρές κάτι που η ΕΕ επιλέγει να μην βλέπει καθώς θεωρεί ότι αυτό εκ των πραγμάτων θα αλλάξει.
Σύμφωνα με την πρόεδρο της Κομισιόν, η επίσκεψη υπογραμμίζει τη σημασία της ενίσχυσης των δεσμών σε βασικούς τομείς ζωτικής σημασίας για την ευημερία και την ασφάλεια τόσο της Ευρώπης όσο και της Ινδίας.
«Σε αυτή την εποχή του έντονου γεωστρατηγικού ανταγωνισμού, η Ευρώπη αντιπροσωπεύει το άνοιγμα, την εταιρική σχέση και την εξωστρέφεια. Επιδιώκουμε να εμβαθύνουμε τους δεσμούς με έναν από τους πιο έμπιστους φίλους και συμμάχους μας - την Ινδία» δήλωσε προ ημερών η πρόεδρος της Κομισιόν, τονίζοντας παράλληλα ότι η Ευρώπη και η Ινδία είναι ομοϊδεάτες εταίροι, συνδεδεμένοι με την κοινή πεποίθηση ότι η δημοκρατία υπηρετεί καλύτερα τους λαούς.
«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μία από τις πρώτες επισκέψεις της νέας Επιτροπής είναι στην Ινδία. Δεσμευόμαστε να ενισχύσουμε τη στρατηγική μας εταιρική σχέση για να προωθήσουμε το εμπόριο, την οικονομική ασφάλεια και τις αλυσίδες εφοδιασμού, μαζί με ένα κοινό τεχνολογικό θεματολόγιο και ενισχυμένη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας» είπε περιγράφοντας την ατζέντα των συνομιλιών.
Οι μεγαλύτερες δημοκρατίες του κόσμου
Η ΕΕ με την Ινδία συνιστούν, τις δύο μεγαλύτερες δημοκρατίες του κόσμου και η Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμά, όπως προκύπτει από τις επίσημες τοποθετήσεις της, ότι μοιράζονται την ίδια δέσμευση για μια παγκόσμια τάξη που βασίζεται σε κανόνες, αποτελεσματική πολυμέρεια και βιώσιμη ανάπτυξη.
Άλλωστε η συνεργασία μεταξύ των δύο, από το 2020 έως το 2025, κατευθύνεται από τον οδικό χάρτη στρατηγικής εταιρικής σχέσης ΕΕ-Ινδίας, τη στρατηγική της ΕΕ για τη συνεργασία στον Ινδο-Ειρηνικό και τη στρατηγική Global Gateway.
Από τα πιο σημαντικά θέματα είναι η εξέλιξη του οικονομικού διάδρομου ΙΜΕC (Ινδίας, Μέσης Ανατολής, Ευρώπης), ο οποίος μπορεί να λειτουργήσει ως αντιστάθμισμα στον κινέζικο BRI (τον περίφημο ”νέο δρόμο του Μεταξιού”) και αφορά άμεσα την Ελλάδα καθώς η προοπτική του θα μπορούσε να αναβαθμίσει τη χώρα μας ως κόμβο-Πύλη της Ευρώπης, σε ρόλο μάλιστα που υποκαθιστά εκείνον της Τουρκίας ως γέφυρας της Δύσης με την Ανατολή.
Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ινδίας, με εμπόριο αγαθών αξίας 124 δισ. ευρώ το 2023, με αύξηση σχεδόν 90% την τελευταία δεκαετία. Περίπου 6.000 ευρωπαϊκές εταιρείες είναι παρούσες στην Ινδία, παρέχοντας άμεσα 1,7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και υποστηρίζοντας έμμεσα 5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας σε διάφορους τομείς.
Σύμφωνα με τα αρμόδια όργανα της ΕΕ η νέα Ομοσπονδία Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων στην Ινδία (FEBI) θα συμβάλει στην ενίσχυση των εμπορικών δεσμών. Η ΕΕ και η Ινδία επανέλαβαν τις διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών το 2022 μετά την επίσκεψη της φον ντερ Λάιεν στο Νέο Δελχί. Ο επόμενος γύρος έχει προγραμματιστεί για τις 10-14 Μαρτίου 2025 στις Βρυξέλλες.
Αμυνα, ασφάλεια και αμυντική βιομηχανία
Όσον αφορά την άμυνα και την ασφάλεια, η Ευρώπη και η Ινδία έχουν συγκλίνοντα συμφέροντα στον Ινδο-Ειρηνικό. Η έναρξη διαβουλεύσεων για την ασφάλεια και την άμυνα και επαφών για τη θαλάσσια ασφάλεια τα τελευταία χρόνια αντικατοπτρίζει αυτό το γεγονός, και υπάρχει περιθώριο αύξησης του διαλόγου υψηλού επιπέδου.
Επίσης, η Ινδία έχει το μεγαλύτερο μερίδιο των παγκόσμιων εισαγωγών όπλων, και θα μπορούσε να γίνει σημαντικός πελάτης της ΕΕ για ένα ευρύτερο φάσμα ευρωπαϊκών αμυντικών επιχειρήσεων. Αυτές θα μπορούσαν να μειώσουν την εξάρτηση του Νέου Δελχί από τη Ρωσία.
Σημειώνεται ότι η Γαλλία είναι ήδη ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων της Ινδίας μετά τη Ρωσία ενώ και η Γερμανία «φλερτάρει» με το Νέο Δελχί.
Εμπορικός εταίρος ναι, αλλά πολιτικός;
Όμως σύμφωνα με αναλυτές η σχέση ΕΕ-Ινδίας δεν είναι τόσο ισχυρή όσο δείχνει ή τουλάχιστον όσο θέλει η ΕΕ να τονίσει. Η Ινδία μέχρι στιγμής βλέπει την ΕΕ ως εμπορικό εταίρο και δυσκολεύεται να της προσδώσει το πρόσημο του πολιτικού παίκτη στην παγκόσμια σκηνή.
Ωστόσο μπορεί να είναι οι κοινές ανησυχίες σχετικά με τις εξαρτήσεις από την Κίνα και τη κλιμακούμενη πόλωση που να της οδηγήσει σε πιο στενή συνεργασία και σε αλλαγή της υπάρχουσας αντίληψης.
Η ελπίδα είναι, βάσει των νέων γεωπολιτικών δεδομένων, τα δύο μέρη να επαναπροσδιορίσουν και να πετύχουν μια ουσιαστική στρατηγική σχέση σε μια σειρά θεμάτων όπως η συνδεσιμότητα, το εμπόριο, η τεχνολογία και η συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας.
Τόσο η ΕΕ όσο και η Ινδία επιδιώκουν να μειώσουν τις εξαρτήσεις τους από την Κίνα σε τομείς όπως τα κρίσιμα ορυκτά. Η Ινδία θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο βοηθώντας την Ευρώπη σε αυτό τον τομέα όπως και να αντικαταστήσει τις υπάρχουσε αλυσίδες εφοδιασμού, σύμφωνα με τις συστάσεις της έκθεσης Ντράγκι για μια ευρωπαϊκή εξωτερική οικονομική πολιτική.
Δεν πρέπει να λησμονά κανείς ότι η Ινδία βαίνει να καταστεί η τρίτη μεγαλύτερη οικονομική δύναμη (έως το 2030) στον κόσμο, αυτό από μόνο του αρκεί για να δείξει την ανάγκη της ΕΕ για να επενδύσει στρατηγικά στην Ινδία.
Αλλά και η Ινδία από την πλευρά της επιδιώκει να ενισχύσει την εμπορική και επενδυτική της εταιρική σχέση με την Ευρώπη και να αναπτύξει τη διμερή τεχνολογική και αμυντική συνεργασία με την ΕΕ.
Άλλες διαδρομές
Ετσι ο προτεινόμενος οικονομικός διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC) χρησιμεύει ως δομικό στοιχείο για τη στρατηγική της Ινδίας όσον αφορά τη συνδεσιμότητα με τους δυτικούς εταίρους της καθώς θα συνέδεε την Ινδία με την Ευρώπη μέσω των κρατών του Κόλπου, του Ισραήλ και της Ιορδανίας και θα απέφευγε τα επίφοβα σημεία για μεταφορές, όπως τη διώρυγα του Σουέζ ή την Ερυθρά Θάλασσα. Επίσης με αυτό τον τρόπο και τη δημιουργία συμμαχιών αντιμάχεται τις προσπάθειες της Κίνας να την αποκλείσει από τον ινδο-ειρηνικό.
Τα έχει καλά με όλους
Είναι γεγονός και η ΕΕ το ξέρει, ότι η Ινδία επιθυμεί να διαδραματίσει μεγαλύτερο παγκόσμιο ρόλο και γι΄ αυτό συνεργάζεται εποικοδομητικά με ένα ευρύ φάσμα εταίρων, από τις ΗΠΑ, την ΕΕ και το Ισραήλ έως τη Ρωσία και το Ιράν, μεταξύ άλλων, σε διάφορα σχήματα.
Είναι μέλος στην QUAD (Τετραμερής Διάλογος Ασφαλείας - Quadrilateral Security Dialogue ή QUAD) η οποία περιλαμβάνει την Αμερική, την Ινδία, την Ιαπωνία και την Αυστραλία. Συμμετέχει στην I2U2, η οποία αποτελείται από την Ινδία, το Ισραήλ, τα ΗΑΕ και τις ΗΠΑ, αλλά και στους BRICS, όπως και στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης, σχήματα στα οποία η Κίνα και η Ρωσία κατέχουν εξέχουσα θέση, ωστόσο, ο προσανατολισμός της Ινδίας δεν είναι κατά της δύσης.
Αυτή η ισορροπία που παρέχει σε συνδυασμό με το μέγεθός της, οικονομικό, τεχνολογικό και αμυντικό, την κάνει ελκυστική στην ΕΕ, ενώ η ανάγκη για σταθερότητα και απεξάρτηση από την Κίνα και τη Ρωσία καθώς και η ανάγκη για έναν ασφαλή ινδο-ειρηνικό λειτουργεί επίσης υπέρ της Ινδίας με αποτέλεσμα να διαμορφώνονται οι κατάλληλες συνθήκες για κάτι πολύ μεγαλύτερο από ειδύλλειο.