Σε μια εποχή που οι γεωπολιτικές συμμαχίες διαμορφώνονται με ταχείς ρυθμούς, η σκέψη και το έργο της Κουμάρι Μάνσι, Επίκουρης Καθηγήτριας στο Amity University Haryana (AUH), ανοίγουν νέους ορίζοντες στη στρατηγική συνεργασία Ινδίας-Ελλάδας. Η Μάνσι, με την πολύπλευρη εμπειρία της ως συντονίστρια του Amity Centre for BRICS Studies και επιμελήτρια του BRICS Magazine στο AUH, διερευνά τις σύγχρονες προκλήσεις και δυνατότητες αυτής της συνεργασίας, που έχει βαθιές ρίζες στην ιστορία. Από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και το εμπόριο με τη δυναστεία των Maurya, η Ινδία και η Ελλάδα οικοδόμησαν πολιτισμικές και εμπορικές γέφυρες.
Στη σύγχρονη εποχή, με την αναβάθμιση των σχέσεων των δύο χωρών σε «Στρατηγικής Συνεργασίας» το 2023, αναδύεται μια νέα ευκαιρία για εμβάθυνση και ώριμη συνεργασία σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται συνεχώς.
Η Μάνσι δίνει έμφαση στη στρατηγική θέση της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο και στον προτεινόμενο Οικονομικό Διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC). Όπως τονίζει η Ινδία βλέπει τον IMEC ως μια σύγχρονη αναβίωση της αρχαίας θαλάσσιας διαδρομής των μπαχαρικών, η οποία συνέδεε την Ινδία με τη Μεσόγειο μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, προσφέροντας μια εναλλακτική λύση στην κινεζική Πρωτοβουλία του Δρόμου του Μεταξιού.
Η Μάνσι εξηγεί ότι οι γεωπολιτικές αυτές σχέσεις αποκτούν επιπλέον βάθος και λόγο στρατηγικής συνεργασίας μέσω της ναυτικής ισχύος και της συμμετοχής των δύο χωρών στη διεθνή εμπορική ναυτιλία.
«Η Ελλάδα κατέχει τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο παγκοσμίως, ενώ η Ινδία βασίζεται στις θαλάσσιες οδούς για το 95% του εξωτερικού εμπορίου της σε όγκο» λέει και προσθέτει ότι βάσει αυτών των προοπτικών η ανάγκη για μια στρατηγική ναυτική και αεροπορική συνεργασία μεταξύ Ινδίας και Ελλάδας ενισχύεται, καθώς οι κοινές γεωπολιτικές προκλήσεις και οι υπάρχουσες συμμαχίες της Ελλάδας με το Ισραήλ και την Κύπρο έχουν θέσει τη βάση για την οικοδόμηση μιας πιο ενισχυμένης σχέσης με την Ινδία, απέναντι στις περιφερειακές προκλήσεις.
- Πώς θα μπορούσε μια συνεργασία μεταξύ Ινδίας και Ελλάδας να ωφελήσει και τις δύο χώρες; Θα μπορούσε η Ελλάδα να λειτουργήσει ως στρατηγικός εταίρος της Ινδίας;
Φρονώ ότι πιθανή συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών θα μπορούσε να ωφελήσει και τις δύο πλευρές. Θα επικεντρωθώ κυρίως στη θαλάσσια διάσταση των σχέσεων Ινδίας-Ελλάδας. Πρώτα απ′ όλα, θα ήταν πρόσφορο να εξετάσουμε τον ρόλο των δύο αυτών χωρών στις γεωπολιτικές πραγματικότητες της τελευταίας δεκαετίας. Συγκεκριμένα, με βάση τα δεδομένα της τελευταίας δεκαετίας, η γεωγραφική περιοχή της Ινδο-Ειρηνικής θάλασσας αποτελεί έναν από τους πιο καίριους γεωπολιτικούς παράγοντες, καθώς έφερε τη θαλάσσια διάσταση στο κέντρο των αντιπαραθέσεων, των ανταγωνισμών και των αντιπαλοτήτων μεταξύ εθνών-κρατών. Όπως εύστοχα είχε προβλέψει ο Alfred Thayer Mahan τον 19ο αιώνα, ο Ινδικός Ωκεανός θα εξελιχθεί σε έναν καθοριστικό γεωπολιτικό παράγοντα τον 21ο αιώνα. Οι δυνάμεις που θα καταφέρουν να ελέγξουν τον Ινδικό Ωκεανό θα κυριαρχήσουν σε ολόκληρη την Ασία.
Το Ινδικό αρχιπέλαγος είναι το κλειδί των επτά θαλασσών. Επιπλέον, κυριαρχία στις θάλασσες ενισχύει αποφασιστικά τη ναυτική ισχύ, και συνεπώς την εξωτερική και αμυντική πολιτική των παραθαλάσσιων κρατών, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας και της Ελλάδας, δύο αρχαίων ναυτικών εθνών. Με την ανάδειξη του Ινδο-Ειρηνικού οικοδομήματος και τη σύγκλιση των θαλασσών, οι απόψεις του Mahan έχουν έρθει ξανά στο προσκήνιο σε ολόκληρη την Ασία (περισσότερο από οπουδήποτε αλλού). Θεωρούνται πλέον επίκαιρες όσο ποτέ στην περίπτωση της Ινδίας, όπου και βλέπουμε τη χώρα να μετατρέπεται σε ισχυρή δύναμη (ναυτική υπερδύναμη). Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η Ινδία εστίαζε στη χερσαία παράμετρο της εξωτερικής και αμυντικής της πολιτικής, κάτι που έχει αλλάξει πια ριζικά. Η ανάδειξη του Ινδο-Ειρηνικού θέτει την Ινδία στο επίκεντρο αυτού του γεωπολιτικού και γεωοικονομικού οικοδομήματος.
Η Ινδία έβλεπε πάντα τον Ινδικό Ωκεανό ως τη δική της «αυλή». Διαθέτει στρατηγικό πλεονέκτημα σε αυτή την περιοχή λόγω της γεωγραφικής της θέσης. Η Ινδία έχει αναδειχθεί ως δυνητικό αντίβαρο στην Κίνα, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζει σοβαρές απειλές για την κυριαρχία της από την Κίνα στα Ιμαλάια που αποτελούν την ηπειρωτική πλευρά της γεωπολιτικής αντιπαράθεσης στον Ινδο-Ειρηνικό. Η αυξανόμενη παρουσία της Κίνας στον Ινδικό Ωκεανό από το 2008, καθώς και το «νέφος μαργαριταριών» της (μέσω της Θαλάσσιας Οδού του Μεταξιού) γύρω από την Ινδία, είναι πηγές ανησυχίας. Η Ινδία επιχειρεί να αποτρέψει κινεζικές εδαφικές διεκδικήσεις στη Νότια Σινική Θάλασσα. Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις, η ινδική εξωτερική πολιτική θα πρέπει να αναζητήσει καινοτόμες λύσεις.
Σε πρώτη φάση, θα πρέπει να συνάψει δεσμούς με χώρες όπως η Ελλάδα, η οποία τυγχάνει να είναι ένα ναυτικό έθνος στρατηγικής συμμαχίας στη Μεσόγειο, δυτικά του Ινδικού Ωκεανού και πύλη προς την Ευρώπη. Οι δύο χώρες αναβάθμισαν τις διμερείς τους σχέσεις σε «Σχέσεις Στρατηγικής Συνεργασίας» τον Αύγουστο κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού Narendra Modi στην Αθήνα, μια επίσκεψη που πραγματοποιήθηκε σαράντα χρόνια μετά την τελευταία επίσκεψη Ινδού πρωθυπουργού στην Ελλάδα. Ένα μήνα αργότερα, ανακοινώθηκε ο Διάδρομος IMEC στo πλαίσιo της Συνόδου κορυφής της G20. Ο προτεινόμενος διάδρομος στοχεύει να συνδέσει την Ινδία με την Ευρώπη μέσω της Μέσης Ανατολής, με την Ελλάδα να αποτελεί την πύλη εισόδου στην Ευρώπη. Όπως αναφέρει το Υπουργείο Εξωτερικών της Ινδίας, ο IMEC αναμένεται να τονώσει την οικονομική ανάπτυξη εμπορικών διαδρόμων, οι οποίοι θα συνδέουν την Ασία, τον Αραβικό Κόλπο και την Ευρώπη.
Η θέση της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο και η συμμετοχή της στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, καθώς η Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών (3SI), ενισχύει ακόμη περισσότερο τον ρόλο της Ελλάδας στον προτεινόμενο IMEC (Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης). Ο IMEC έχει τη δυνατότητα περαιτέρω επέκτασης. Η δυνατότητα σύνδεσης με την 3SI πρέπει να διερευνηθεί και η Ελλάδα μπορεί να παίξει πρωτεύοντα ρόλο και εκεί. Για την Ινδία, ο IMEC δεν αποτελεί τίποτα περισσότερο παρά την αναβίωση της αρχαίας διαδρομής των μπαχαρικών, η οποία υπήρχε κατά τους πρώτους αιώνες μέχρι τον 15ο αιώνα μ.Χ. Αυτή η θαλάσσια εμπορική διαδρομή συνέδεε τις αγορές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας με την ινδική υποήπειρο μέσω της Ερυθράς Θάλασσας. Ήταν γνωστή ως η «Διαδρομή της Ερυθράς Θάλασσας». Ο IMEC θεωρείται επίσης ως εναλλακτική λύση στην Πρωτοβουλία Ζώνης και Δρόμου της Κίνας.
Η Ινδία και η Ελλάδα μοιράζονται παρόμοιες αξίες και έχουν αμοιβαία συμφέροντα. Η αρχαιότερη και μεγαλύτερη δημοκρατία του κόσμου μπορούν να συνεργαστούν για την προώθηση ενός ελεύθερου και ανοικτού Ινδο-Ειρηνικού και Μεσογείου με απώτερο σκοπό τη θαλάσσια ασφάλεια. Η ελευθερία της ναυσιπλοΐας και η ασφάλεια των θαλάσσιων λωρίδων επικοινωνίας αποτελούν κοινή ανησυχία και για τις δύο χώρες. Η Ελλάδα κατέχει τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στον κόσμο (περίπου 21% της παγκόσμιας χωρητικότητας), ο οποίος έχει αυξηθεί κατά 50% την τελευταία δεκαετία. Στην περίπτωση της Ινδίας, ο θαλάσσιος τομέας της συμβάλλει στο 95% του εμπορίου της σε όγκο και στο 70% σε αξία.
Σχέσεις Ελλάδας-Ινδίας: Γεωπολιτική πέρα από τη Συνδεσιμότητα
Η Ελλάδα μπορεί να καταστεί στρατηγικός εταίρος της Ινδίας. Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα ήταν πάντα μια χώρα στρατηγικής σημασίας. Είναι γνωστό ότι και οι δύο χώρες έχουν σταθερά υποστηρίξει η μία την άλλη σε ζητήματα εθνικών συμφερόντων, όπως το Kashmir και η Κύπρος. Η θέση της Ελλάδας αντικατοπτρίζει τις ανησυχίες της Ινδίας. Επισήμως η Ελλάδα θεωρεί τον Νόμο περί Τροποποίησης της Ιθαγένειας (CAA), το Εθνικό Μητρώο Πολιτών (NRC), την κατάργηση του Άρθρου 370, την αναδιοργάνωση του Jammu, του Kashmir και του Ladakh σε νέες Ενωσιακές Επικράτειες, καθώς και την απόφαση για το Ram Janmabhoomi Babri Masjid, ζητήματα που άπτονται των εσωτερικών υποθέσεων της Ινδίας. Η Ελλάδα δεν έχει εκδώσει ποτέ δήλωση στην οποία να επικρίνει ή να καταδικάζει την Ινδία σε αυτά τα θέματα.
O στρατηγικός χαρακτήρας των σχέσεων Ινδίας-Ελλάδας έχει γεωπολιτικές προεκτάσεις. Οι σχέσεις της Ελλάδας με το Ισραήλ και την Κύπρο, οι οποίες θεωρούνται συμμαχία για την αντιστάθμιση της Τουρκίας, δίνουν κοινό έδαφος στην Ινδία, δεδομένης της υποστήριξης της Τουρκίας προς το Πακιστάν στο Kashmir και του ρόλου της στον Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας (OIC).
Η Ελλάδα σχεδόν πάντοτε υποστήριζε την Ινδία. Κάτι τέτοιο είναι προφανές στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (UNSC), όπως επίσης και στην περίπτωση υποψηφιότητας της Ινδίας για το Διεθνές Δικαστήριο (ICJ). Επιπλέον, η Ελλάδα υποστήριξε την Ινδία στην Ομάδα Προμηθευτών Πυρηνικών Υλικών (NSG) (2008, 2016), στη Συμφωνία Ελέγχου Πυραύλων (MTCR), στη Συμφωνία του Wassenaar, και στην Ομάδα της Αυστραλίας, στην υποψηφιότητα για διάφορες διεθνείς θέσεις, όπως στο Διεθνές Δικαστήριο (ICJ), στο Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας (ITLOS), στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IMO), στο Συμβούλιο Ταχυδρομικών Επιχειρήσεων (POC), την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς, για τον ρόλο του Εξωτερικού Ελεγκτή για τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) την περίοδο 2022-27, καθώς και σε άλλους διεθνείς οργανισμούς.
Μετά τις πυρηνικές δοκιμές της Ινδίας τον Μάιο του 1998, η Ελλάδα δεν επέβαλε κυρώσεις, σε αντίθεση με άλλους δυτικούς εταίρους. Ο Έλληνας Υπουργός Άμυνας επισκέφθηκε την Ινδία τον Δεκέμβριο του 1998 (και ήταν ο πρώτος Υπουργός Άμυνας από χώρα του ΝΑΤΟ που επισκέφθηκε την Ινδία μετά τις δοκιμές) και υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας για την Άμυνα με την Ινδία.
Η Ελλάδα καταδίκασε έντονα τις τρομοκρατικές επιθέσεις στη Βομβάη το 2008 και, λίγο μετά την επίθεση στο Pulwama τον Φεβρουάριο του 2019, εξέδωσε αυστηρή δήλωση. Η Ελλάδα εξέφρασε την πλήρη αλληλεγγύη και υποστήριξή της στην Ινδία εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη Σύνοδο Κορυφής Ινδίας-ΕΕ, που πραγματοποιήθηκε στο Πόρτο στις 8 Μαΐου 2021.
Για τους παραπάνω λόγους, η Ινδία και η Ελλάδα οφείλουν να επιδιώξουν τη δημιουργία στρατηγικής ναυτικής και αεροπορικής στρατιωτικής συνεργασίας. Η Ελλάδα διαθέτει έναν σημαντικό ναυτικό στόλο και την τρίτη ισχυρότερη αεροπορία στην ΕΕ. Οι κοινές ναυτικές ασκήσεις Ινδίας-Ελλάδας για την ανάπτυξη ικανοτήτων, την εκπαίδευση και τη διαλειτουργικότητα στη Μεσόγειο δεν θα ενίσχυαν μόνο τη στρατηγική ναυτική συνεργασία. Θα μπορούσαν να αποτελούν ισχυρή προβολή δύναμης σε όλη την ευρασιατική χερσόνησο.
Η επίσκεψη του Αρχηγού του Ινδικού Ναυτικού στην Ελλάδα τον περασμένο μήνα με στόχο τη διερεύνηση περιοχών εξειδικευμένης συνεργασίας, είναι απτό τεκμήριο της αυξημένης σημασίας της Ελλάδας για την ινδική αμυντική και στρατηγική κοινότητα. Οι δύο χώρες έχουν «κοινά» συμφέροντα που συνδέουν την Ανατολική Μεσόγειο και τις περιοχές του Ινδο-Ειρηνικού, και έχουν εκφράσει παρόμοιες ανησυχίες σχετικά με τη διατήρηση του διεθνούς δικαίου και της θαλάσσιας ασφάλειας.
Η συνεργασία τους περιστρέφεται γύρω από την παραδοσιακή και μη παραδοσιακή ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένου του αμυντικού τομέα, της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας και της κυβερνοασφάλειας, και ανοίγει δρόμους για σύμπραξη στρατηγικής συμμαχίας στο ευρύτερο πλαίσιο του Ινδο-Ειρηνικού.
Είναι καιρός να εκμεταλλευτούμε τα πολιτισμικά ρεύματα των δύο χωρών για να πλοηγηθούμε στα γεωπολιτικά ύδατα του Ινδο-Ειρηνικού και της Μεσογείου, ώστε να μετριάσουμε τους κινδύνους που εγκυμονούν οι αλλαγές στην παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Μπορείτε να περιγράψετε τις σχέσεις Ελλάδας-Ινδίας κατά τις τελευταίες δεκαετίες;
Οι σχέσεις Ελλάδας-Ινδίας χρονολογούνται πάνω από 2500 χρόνια. Από το εμπόριο κατά την περίοδο των Maurya έως την εκστρατεία του Αλεξάνδρου, οι συνδέσεις με την Ελλάδα ήταν πάντα καθοριστικές. Ωστόσο, οι σύγχρονες σχέσεις χρονολογούνται από το 1950, όταν οι δύο χώρες ξεκαθάρισαν τις διπλωματικές τους σχέσεις. Η αναβάθμιση των σχέσεων σε «Στρατηγικής Συνεργασίας» το 2023 υποδεικνύουν περαιτέρω ωρίμανση.
Το πρώτο σημαντικό ορόσημο ήταν η υπογραφή Μνημονίου Συναντίληψης για τη συνεργασία στον τομέα της Άμυνας το 1998. Πρόκειται για μια αποφασιστική κίνηση, καθώς έλαβε χώρα την επαύριο τω πυρηνικών δοκιμών της Ινδίας με την Ελλάδα να είναι η πρώτη νατοϊκή χώρα του ΝΑΤΟ που το υπέγραψε. Και οι δύο χώρες έχουν υπογράψει αρκετά σημαντικά Μνημόνια Συναντίληψης κατά την τελευταία δεκαετία, όπως το Μνημόνιο Προώθησης και Προστασίας Επενδύσεων (BIPA) το 2007, τη Συμφωνία Αεροπορικών Υπηρεσιών και το Μνημόνιο Συνεργασίας στον τομέα της Νέας και Ανανεώσιμης Ενέργειας (2017).
Η τελευταία δεκαετία έχει δει μια ανοδική πορεία στις διμερείς σχέσεις, με επιστέγασμα διάφορες υψηλού επιπέδου επισκέψεις και συμφωνίες. Ύστερα από την επίσκεψη του Ινδού πρωθυπουργού στην Ελλάδα το 2023 για πρώτη φορά και του απονεμήθηκε ο Μεγάλος Σταυρός του Τάγματος της Τιμής, η δεύτερη υψηλότερη πολιτική διάκριση της χώρας. Mε την επίσκεψη του Dr. S. Jaishankar στην Αθήνα τον Ιούνιο του 2021, είδαμε για πρώτη φορά έπειτα από 18 χρόνια Ινδό Υπουργό Εξωτερικών να ταξιδεύει στην Ελλάδα. Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας επισκέφτηκε την Ινδία στις 22-23 Μαρτίου 2022.
Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κυριάκος Μητσοτάκης, ήταν ο κεντρικός καλεσμένος στον διάλογο Raisina (2024), την κορυφαία διάσκεψη της Ινδίας για τη γεωπολιτική και τη γεωοικονομία που διοργανώθηκε από το Observer Research Foundation σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών της Ινδίας. Ήταν μετά από 16 χρόνια που Έλληνας πρωθυπουργός επισκέφτηκε την Ινδία και χαρακτηρίστηκε ιστορική στιγμή από τον Πρωθυπουργό Μόντι. Οι δύο ηγέτες δεσμεύτηκαν να διατηρούν τακτικές επαφές μεταξύ των δύο Υπουργείων Εξωτερικών για να ανταλλάσσουν απόψεις σχετικά με τις παγκόσμιες και περιφερειακές απειλές ασφάλειας. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός εξέφρασε έντονο ενδιαφέρον να συμμετάσχει στην Πρωτοβουλία για τον Ινδο-Ειρηνικό.
Κατά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού Μόντι πέρυσι, ανακοινώθηκε η καθιέρωση ενός σταθερού πλαισίου διαλόγου σε επίπεδο Συμβούλων Εθνικής Ασφάλειας για ολιστικές συζητήσεις και διαβουλεύσεις. Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας της Ινδίας συνάντησε τον Έλληνα ομόλογό του στο Νέα Δελχί στις 8 Φεβρουαρίου προκειμένου να συζητήσει προοπτικές συνεργασίας σε τομείς όπως η ασφάλεια, η τεχνολογία και η υποδομή. Τον Απρίλιο, η Ινδική Πολεμική Αεροπορία συμμετείχε για πρώτη φορά στην πολυεθνική άσκηση INIOCHOS 23, που διοργάνωσε η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, με τέσσερα Su-30 και δύο C-17 αεροσκάφη.
Το 2023, τέσσερα ελληνικά F-16 συμμετείχαν στην Tarang Shakti, τη μεγαλύτερη αεροπορική άσκηση της Ινδίας. Ο Αρχηγός του Ινδικού Ναυτικού Ναύαρχος Dinesh K. Tripathi επισκέφτηκε την Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 2024 προκειμένου να διερευνήσει τις δυνατότητες συνεργασίας στον τομέα της άμυνας, εστιάζοντας σε στρατηγικές ναυτικές ευκαιρίες, κοινά προγράμματα εκπαίδευσης και βελτίωση της διαλειτουργικότητας.
Το Ελληνικό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη Διεθνή Συμμαχία Ηλιακής Ενέργειας (ISA), μια οργανωτική συμφωνία που προτάθηκε από τον Πρωθυπουργό Mondi το 2015. Η Συμφωνία Συνεργασίας για Κινητικότητα και Μετανάστευση (MMPA) θα ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατόν, μαζί με τη δέσμευση να διπλασιαστεί το διμερές εμπόριο έως το 2030. Συνολικά, οι διμερείς σχέσεις μεταξύ Ινδίας και Ελλάδας βρίσκονται σε ανοδική πορεία, καλύπτοντας ταυτόχρονα πολιτικές, οικονομικές, στρατιωτικές και στρατηγικές διαστάσεις.
Ποια είναι η γνώμη σας για την τρέχουσα σύγκρουση στη Μέση Ανατολή;
Η συνεχιζόμενη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ και τις περιφερειακές της επιπλοκές, αποτελεί ένα πολύ επικίνδυνο σενάριο. Η σύγκρουση δεν είναι πια μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, αλλά έχει εξαπλωθεί στον Λίβανο (Χεζμπολάχ), και φέρνει στο προσκήνιο το Ιράν. Ολόκληρη η περιοχή είναι εξαιρετικά ασταθής και η παραμικρή λανθασμένη κίνηση θα είναι επιζήμια για ολόκληρο τον κόσμο. Το χειρότερο σενάριο θα είναι η άμεση σύγκρουση μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ.
Φαίνεται ότι το Ισραήλ επιδιώκει σκόπιμα να εμπλέξει τις ΗΠΑ σε αυτή τη σύγκρουση. Η σύγκρουση δεν φαίνεται να τελειώνει, παρότι έχει περάσει ένας ολόκληρος χρόνος από την επίθεση της Χαμάς. Αντίθετα, βλέπουμε την κατάσταση να επιδεινώνεται. Παρά τους αυξανόμενους θανάτους πολιτών στη Γάζα και τώρα στον Λίβανο, το Ισραήλ δεν φαίνεται διατεθειμένο να σταματήσει μέχρι να επιτύχει μια «συνολική νίκη». Το Ισραήλ, χωρίς αμφιβολία, έχει πετύχει νίκες σε τακτικό επίπεδο. Έχει αποδυναμώσει τους proxy του Ιράν, και με αυτόν τον τρόπο κατάφερε να αλλάξει την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή.
Οι υψηλού επιπέδου δολοφονίες κορυφαίων ηγετών εντός του ιρανικού εδάφους αλλά και στον Λίβανο έχουν ξανά καθιερώσει το Ισραήλ ως μια ισχυρή δύναμη. Ωστόσο, δεν έχουν επιστρέψει όλοι οι όμηροι Ισραηλινοί. Το Ιράν έχει αποδυναμωθεί λόγω της αλλαγής των δεδομένων στην περιοχή. Αυτό όμως θα μπορούσε να το ωθήσει στο να επιταχύνει το πρόγραμμα πυρηνικών όπλων που έχει ήδη δρομολογηθεί.
Αυτή η σύγκρουση έχει επίσης αποκαλύψει την αδιαφορία του αραβικού κόσμου για το παλαιστινιακό ζήτημα. Έχει παγώσει τις προσπάθειες ειρηνικής προσέγγισης του Ισραήλ με τον αραβικό κόσμο, κάτι που είχε ξεκινήσει με τη Συμφωνίες του Αβραάμ.
Ο IMEC δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί παρά μόνο αν αυτή η σύγκρουση επιλυθεί. Είναι δύσκολο να πούμε πώς και πότε θα επιλυθεί αυτή η σύγκρουση. Μόνο οι ΗΠΑ μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο ώστε το Ισραήλ να τερματίσει τις συγκρούσεις.
- Ακαδημαϊκές γέφυρες: Κατά τα τελευταία χρόνια, πολλά ελληνικά πανεπιστήμια υπέγραψαν μνημόνια κατανόησης με ανώτερα εκπαιδευτικές ιδρύματα στο εξωτερικό. Το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, το Ιρακινό Κουρδιστάν και αρκετές άλλες χώρες των Βαλκανίων συμμετέχουν σε προγράμματα ανταλλαγής. Έχουν δημιουργηθεί επίσης κοινά προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών. Ποιες είναι οι προοπτικές μιας τέτοιας συνεργασίας μεταξύ ελληνικών και ινδικών πανεπιστημίων;
Κατά την επίσκεψη του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, στην Ινδία, υπογράφηκε εξαετές Μνημόνιο Συναντίληψης για το Πολιτιστικό και Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (2022-2026). Επιπλέον, υπάρχει επίσης μνημόνιο μεταξύ του Ινδικού Διπλωματικού Ινστιτούτου (Sushma Swaraj Institute of Foreign Service) και της Ελληνικής Διπλωματικής Ακαδημίας. Οι δυνατότητες συνεργασίας στον τομέα της εκπαίδευσης είναι καλές. Μπορούν να διερευνηθούν προοπτικές για κοινά ακαδημαϊκά προγράμματα.
Οι Έλληνες φοιτητές μπορούν να έρθουν στην Ινδία για προγράμματα μελέτης της Ινδίας και το αντίστροφο. Μπορεί να ιδρυθεί έδρα ινδικών σπουδών στην Ελλάδα με την υποστήριξη της ινδικής κυβέρνησης. Το Jawaharlal Nehru University διαθέτει ήδη μια έδρα ελληνικών σπουδών. Η οργάνωση μιας έκθεσης ανώτερης εκπαίδευσης θα μπορούσε να είναι μια χρήσιμη αφετηρία, παρέχοντας μια πλατφόρμα για τη διερεύνηση των δυνατοτήτων συνεργασίας μεταξύ των ανώτερων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των δύο χωρών. Δεδομένου ότι απαιτείται χρόνος για την υπογραφή μνημονίων με κρατικούς οργανισμούς, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως εναλλακτικές ακαδημαϊκές γέφυρες και να διερευνήσουν αυτές τις ευκαιρίες πιο αποτελεσματικά.
***
Η Kumari Mansi (Κουμάρι Μάνσι) διδάσκει ως Επίκουρη Καθηγήτρια στο Amity University Haryana (AUH), Ινδία. Επίσης, είναι η συντονίστρια του Amity Centre for BRICS Studies και η επιμελήτρια του BRICS Magazine στο AUH. Παράλληλα, είναι η Επίτιμη Υποδιευθύντρια του Indo-Pacific Studies Centre (Αυστραλία), μιας δεξαμένης σκέψης η οποία εστιάζει στον Ινδο-Ειρηνικό, και Επίτιμη Ερευνητική Εταίρος στο College of Law, Arts and Social Sciences στο Indo-Pacific Research Centre, Murdoch University, Australia. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στη γεωπολιτική και ασφάλεια στον Ινδο-Ειρηνικό και την ινδική εξωτερική πολιτική.