Ο ιορδανός πρίγκιπας Χάμζα, που κατηγορείται ότι συμμετείχε σε συνωμοσία κατά του ετεροθαλή αδελφού του, του βασιλιά Αμπντάλα ΙΙ, δήλωσε ότι δεν θα υπακούσει στις εντολές, σε ηχητική καταγραφή που αναρτήθηκε στο Twitter.
«Είναι βέβαιο ότι δεν θα υπακούσω (στις εντολές του αρχηγού του στρατιωτικού επιτελείου, του στρατηγού Γιουσέφ Χουνέιτι) όταν μου λέει ότι δεν μπορώ να βγαίνω, να χρησιμοποιώ το Twitter, να επικοινωνώ με ανθρώπους και ότι δεν μπορώ να συναντήσω παρά την οικογένειά μου», λέει ο πρίγκιπας Χάμζα κατά την διάρκεια τηλεφωνικής του συνομιλίας.
Τα γεγονότα των προηγούμενων ημερών
Το Σάββατο, ο αρχηγός του επιτελείου πήγε στην κατοικία του πρίγκιπα Χάμζα για να του ζητήσει να σταματήσει «όλες τις κινήσεις και ενέργειες κατά της ασφάλειας και της σταθερότητας της Ιορδανίας», αλλά η συνάντησή τους δεν εξελίχθηκε θετικά, δήλωσε ο αντιπρόεδρος της ιορδανικής κυβέρνησης Αϊμάν Σαφάντι.
«Κατέγραψα ολόκληρη την συνομιλία και την κοινοποίησα...Τώρα περιμένω να δω τι θα γίνει και τι θα κάνουν. Δεν θα κινηθώ διότι δεν θέλω να επιδεινώσω την κατάσταση», λέει ο πρίγκιπας Χάμζα, στην καταγεγραμμένη τηλεφωνική συνομιλία.
Το Σάββατο, ο πρίγκιπας Χάμζα ανακοίνωσε ότι ετέθη σε κατ′ οίκον κράτηση στο παλάτι του στο Αμάν. Σε βίντεο που δόθηκε στο BBC από τον δικηγόρο του, δηλώνει ότι ο αρχηγός του επιτελείου του ιορδανικού στρατού τού ανακοίνωσε ότι δεν του επιτρέπεται να βγει από το σπίτι του. Αρνήθηκε ότι έχει λάβει μέρος σε συνωμοσία, κατηγορώντας τις ιορδανικές αρχές για διαφθορά και ανικανότητα.
Οι αρχές της Ιορδανίας δήλωσαν την Κυριακή ότι απέτρεψαν μια «κακόβουλη συνωμοσία» του πρώην πρίγκιπα που είχε σκοπό να αποσταθεροποιήσει το βασίλειο με υποστήριξη από ξένες δυνάμεις.
Αντιμέτωπες με αντίπαλες αφηγήσεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι αραβικές κυβερνήσεις συμμάχησαν γρήγορα με τον βασιλιά της Ιορδανίας Αμπντάλα ΙΙ, υπογραμμίζοντας, έτσι, την στρατηγική σημασία της χώρας σε μια ταραχώδη περιοχή.
Σε επίπεδο εσωτερικής πολιτικής, η άνευ προηγουμένου κριτική του πρίγκιπα Χάμζα για την άρχουσα τάξη - χωρίς να κατονομάσει τον βασιλιά - θα μπορούσε να υποστηρίξει τις αυξανόμενες καταγγελίες για κακή διακυβέρνηση και για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ιορδανία.
Η απάντηση του βασιλιά και του Υπουργού Εξωτερικών
Ταυτόχρονα, η σκληρή αντίδραση του βασιλιά - που θέτει τον δημοφιλή, κατά το ήμισυ αδερφό του, υπό κατ’ οίκον περιορισμό και τον κατηγορεί για σοβαρά εγκλήματα - κατέδειξε τα όρια της δημόσιας διαφωνίας που είναι διατεθειμένος να ανεχθεί.
«Η σταθερότητα και η ασφάλεια του βασιλείου είναι πάνω από τα πάντα», δήλωσε ο Άιμαν Σαφάντι, υπουργός Εξωτερικών και αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ιορδανίας, καθώς κατηγόρησε τον Χάμζα και δύο ανώτερους αξιωματούχους της Ιορδανίας ότι συνωμοτούν με ξένες δυνάμεις για να αποσταθεροποιήσουν το βασίλειο. «Το σχέδιο έχει αποκαλυφθεί και αποτύχει πλήρως», λέει ο Υπουργός.
Ωστόσο, η συνέντευξη Τύπου του Σαφάντι την Κυριακή δεν έθιξε τα ερωτήματα σχετικά με τα δραματικά γεγονότα του Σαββατοκύριακου. Το βράδυ του Σαββάτου, ο Χάμζα αποκάλυψε σε κρυφό βίντεο που διέρρευσε στα μέσα ενημέρωσης ότι είχε τεθεί υπό κράτηση.
Η οικογένεια
Η μητέρα του Χάμζα, Νουρ, πήρε θέση στο Twitter, γράφοντας την Κυριακή: «Προσεύχομαι η αλήθεια και η δικαιοσύνη να επικρατήσει για όλα τα αθώα θύματα αυτής της κακής συκοφαντίας. Ο Θεός να τους ευλογεί και να τους προστατεύει.»
Ο Αμπντάλα και ο Χάμζα είναι και οι δύο γιοι του αείμνηστου Βασιλιά Χουσεΐν, ο οποίος παραμένει αγαπημένη φιγούρα δύο δεκαετίες μετά το θάνατό του. Αφού ανέβηκε στο θρόνο το 1999, ο Αμπντάλα διόρισε τον Χάμζα πρίγκιπα, ανακάλεσε, όμως, τον τίτλο πέντε χρόνια αργότερα. Ενώ λέγεται ότι οι δύο τους έχουν γενικά καλές σχέσεις, ο Χάμζα έχει μιλήσει μερικές φορές εναντίον κυβερνώντων πολιτικών και πιο πρόσφατα είχε σφυρηλατήσει τους δεσμούς ανάμεσα σε ισχυρούς ηγέτες φυλών, σε μια κίνηση που θεωρείται απειλή για τον βασιλιά.
Στο βίντεό του, ο Χάμζα, που είναι 41 ετών, κατηγόρησε την κυρίαρχη τάξη της Ιορδανίας για διαφθορά και καταστολή της ελευθερίας έκφρασης.
«Δεν είμαι μέρος καμίας συνωμοσίας ή παράνομης οργάνωσης ή ομάδας που υποστηρίζεται από το εξωτερικό, όπως λέγεται πάντα εδώ για όποιον μιλάει», λέει. Είπε ότι η αγάπη του για τη χώρα θεωρείται «έγκλημα που αξίζει την απομόνωση, τις απειλές και τώρα την αποκοπή του».
Ο Χάμζα είναι μια δημοφιλής φιγούρα στην Ιορδανία, ενώ θεωρείται ευσεβής και σεμνός. Όμως, στην τηλεοπτική του δήλωση, ο Σαφάντι δημιούργησε μια πολύ διαφορετική εικόνα, κατηγορώντας τον πρίγκιπα ότι έχει εμπλακεί σε μια μυστική συνωμοσία που θα έβλαπτε την εθνική ασφάλεια, αν δεν είχε αποτραπεί την τελευταία στιγμή.
Ο Σαφάντι δεν παρείχε λεπτομέρειες σχετικά με την υποτιθέμενη συνωμοσία, ούτε είπε ποιες άλλες χώρες υποτίθεται ότι είχαν εμπλακεί. Ωστόσο, είπε ότι περίπου 14 με 16 συνεργάτες του Χάμζα είχαν συλληφθεί, ανάμεσά τους και δύο πρώην ανώτεροι αξιωματούχοι, ο Μπασέμ Αουδάλα και ο Σαρίφ Χασάν Μπιν Ζαΐντ, μέλος της βασιλικής οικογένειας. Ο Αουδάλα είναι πρώην μέλος του υπουργικού συμβουλίου και επικεφαλής του βασιλικού δικαστηρίου.
Ο Σαφάντι κατηγόρησε τον Αουδάλα, που είναι τώρα εξέχοντας επιχειρηματίας στον Κόλπο, ότι χειριζόταν επαφές με ξένους και προσπάθησε να βρει ένα αεροπλάνο για να μεταφέρει τη γυναίκα του Χάμζα έξω από τη χώρα. «Υπήρξε ένας κοινός συντονισμός μεταξύ του Αουδάλα και του πρίγκιπα, αλλά δεν θα αναφερθώ στις λεπτομέρειες», λέει ο Σαφάντι.
Αρνήθηκε να πει εάν ο πρίγκιπας θα κατηγορηθεί για εγκληματική ενέργεια, λέγοντας ότι οι μόνες προσπάθειες που έλαβαν μέρος για να επιλυθεί το ζήτημα, ήταν φιλικές.
Τέτοιες δημόσιες συγκρούσεις μεταξύ των υψηλότερων βαθμίδων της οικογένειας είναι σπάνιες, ενώ τυχόν σημάδια αστάθειας στην Ιορδανία θα μπορούσαν να εγείρουν ανησυχίες σε ολόκληρη την περιοχή.
Η στάση των άλλων χωρών
Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν γρήγορα την «πλήρη στήριξή» τους στον Αμπντάλα ΙΙ. Η Σαουδική Αραβία και άλλες χώρες του Κόλπου, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Μπαχρέιν, του Κατάρ, του Ομάν και του Κουβέιτ εξέφρασαν αλληλεγγύη προς τον βασιλιά.
Ο Λαμπίμ Καμάουι, πολιτικός αναλυτής της Ιορδανίας, δήλωσε ότι η ισχυρή υποστήριξη του Αμπντάλα αντικατοπτρίζει τις γενικά καλές σχέσεις του σε ολόκληρη την περιοχή, καθώς και μια ανησυχία ότι παρόμοια προβλήματα θα μπορούσαν να πλήξουν άλλες χώρες.
Κανένας από τους ηγέτες στην περιοχή «δεν θα ήθελε να δει το χάος να χτυπά οποιοδήποτε καθεστώς», δήλωσε ο Κάμουουι. «Θα μπορούσε να είναι μεταδοτικό».
Οι ΗΠΑ θεωρούν την Ιορδανία σημαντικό σύμμαχο, παραχωρώντας την πρόσβαση σε στρατιωτικό εξοπλισμό και βοήθεια. Οι ειδικές δυνάμεις των ΗΠΑ και άλλα στρατεύματα εκπαιδεύονται συνήθως με τους Ιορδανούς. Το βασίλειο φιλοξενεί περίπου 3.000 αμερικανικά στρατεύματα.
Η σταθερότητα στην Ιορδανία και το καθεστώς του βασιλιά αποτελούν από καιρό σημείο ανησυχίας για ολόκληρη την περιοχή, ιδίως κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Τραμπ, η οποία έδωσε άνευ προηγουμένου υποστήριξη στο Ισραήλ και προσπάθησε να απομονώσει τους Παλαιστίνιους, συμπεριλαμβανομένης της περικοπής χρηματοδότησης για Παλαιστίνιους πρόσφυγες.
Αυτό τοποθέτησε την Ιορδανία, η οποία χρησιμεύει ως θεματοφύλακας των ισλαμικών ιερών τόπων στην Ιερουσαλήμ - και φιλοξενεί έναν μεγάλο πληθυσμό Παλαιστινίων - σε μια ευαίσθητη θέση.
Οι τεταμένες ισορροπίες της περιοχής
Η Ιορδανία προχώρησε σε ειρήνη με το Ισραήλ το 1994. Οι χώρες διατηρούν στενούς δεσμούς ασφάλειας, αλλά η σχέση τους ήταν διαφορετική τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω των διαφορών που συνδέονται με τη σύγκρουση του Ισραήλ με τους Παλαιστινίους.
Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Μπένυ Γκάντς χαρακτήρισε την Ιορδανία «στρατηγικό σύμμαχο» και απέρριψε την αναταραχή ως «εσωτερικό ζήτημα της Ιορδανίας».
Η Ιορδανία, μια χώρα περίπου 10 εκατομμυρίων ανθρώπων, έχει συγκλονιστεί από μια σειρά κρίσεων τα τελευταία χρόνια, από την άνοδο της ομάδας του Ισλαμικού Κράτους στις γειτονικές χώρες έως την εισροή συριακών προσφύγων, καθώς και από την οικονομική κρίση που προκλήθηκε από την πανδημία του κορονοϊού.
Η Μπεσάμα Μονάνι, καθηγήτρια διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Βατερλώ του Οντάριο, δήλωσε ότι ο κατ’ οίκον περιορισμός του Χάμζα ήταν «αυτοκαταστροφικός» επειδή είναι πιθανό να ενισχύσει τη δημοτικότητα του πρίγκιπα.
Ωστόσο, είπε ότι έστειλε ένα ισχυρό μήνυμα στον λαό της Ιορδανίας. «Εάν ένας πρίγκιπας μπορεί να υπονομευθεί, κανένας Ιορδανός δεν είναι άτρωτος από το βαρύ χέρι του κράτους», λέει.
Η ανταποκρίτρια του AP Sarah El Deeb συνέβαλε στην αναφορά από τη Βηρυτό.
Το ρεπορτάζ δημοσιεύτηκε στην HuffPost US και έγινε μετάφραση/απόδοση στα ελληνικά.
Πηγή: AP News, Huffpost US