Αυτές τις ημέρες συμπληρώνονται τρία χρόνια από την εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας για τη διαχείριση του προσφυγικού.
Η Τουρκία την άνοιξη του 2016 συμφώνησε να «συγκρατήσει» τις ροές προς τα ελληνικά νησιά, να δέχεται πίσω όσους παράνομα εισήλθαν στην Ελλάδα μέσω των συνόρων της χώρας μας με την Τουρκία ενώ για κάθε Σύριο που θα επέστρεφε στην Τουρκία ένας άλλος θα εγκαθίσταντο σε χώρα της ΕΕ. Ως αντάλλαγμα, η Άγκυρα εξασφάλισε 3 δισ. ευρώ για την κάλυψη των αναγκών των προσφύγων και μια δέσμευση για έναρξη των διαδικασιών κατάργησης της βίζας για τους Τούρκους που ταξιδεύουν σε κράτη-μέλη της ΕΕ.
Η αλήθεια είναι πως αν και οι προσφυγικές ροές προς την Ελλάδα μειώθηκαν σημαντικά και τα χρήματα σταδιακά καταβλήθηκαν στην Τουρκία, οι άλλες προβλέψεις της συμφωνίας είτε δεν έχουν ακόμη εκπληρωθεί είτε υλοποιούνται μετ′ εμποδίων. .
Σε κάθε περίπτωση το σίγουρο είναι πως στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου συνεχίζουν να ζουν εγκλωβισμένοι, στοιβαγμένοι και σε απόγνωση χιλιάδες άνθρωποι.
Στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης προσφύγων στη Μόρια της Λέσβου συνωστίζονται περί τα 5.000 άτομα αν και οι χώροι έχουν φτιαχτεί για να φιλοξενούν 3.100 άτομα. Αντίστοιχα στη Χίο στοιβάζονται περί τα 1.350 άτομα αντί για 1.014 ενώ εκρηκτική είναι η κατάσταση στη Σάμο όπου σε έναν χώρο που φτιάχτηκε για 638 ανθρώπους προσπαθούν μάταια να στριμωχτούν και να ζήσουν περί τα 4.000 άτομα!
Μεταξύ αυτών των ελεύθερων ανθρώπων που όμως όμως είναι εγκλωβισμένοι σε αυτά τα κέντρα είναι παιδιά, γυναίκες, ηλικιωμένοι, άτομα με προβλήματα υγείας. Οι ιστορίες τους δεν λέγονται πια και τόσο συχνά, δεν γράφονται και δύσκολα τις αφηγείται κανείς αφού αφενός η πρόσβαση σε αυτούς του χώρους είναι εξαιρετικά δύσκολη, αφενός η απομόνωσή μας βοηθά να τους ξεχάσουμε.
Εκείνοι όμως συνεχίζουν να ζουν λίγα χιλιόμετρα μακριά από τα σπίτια μας. Με τα άνετα κρεβάτια, τις μυρωδιές από ζεστό φαγητό, τα παράθυρα που ανοίγουν κάθε πρωί για να μπει καθαρός αέρας και φως.
Αυτές είναι 9 μικρές ιστορίες από την καθημερινότητα ανθρώπων που εδώ και πολύ καιρό δεν τα απολαμβάνουν όλα αυτά. Ανθρώπων που περνούν ώρες, μέρες, εβδομάδες ή και μήνες σε κοντέινερ και σκηνές, συχνά μαζί με άλλους- ακόμη και αγνώστους. Ανθρώπων που όπως πχ στο Βαθύ της Σάμου ζουν σε αυτοσχέδια καταλύματα. Στην ύπαιθρο και έξω από τον επίσημο καταυλισμό, σε αυτό που ονομάζουν «ζούγκλα». Χωρίς πρόσβαση σε τουαλέτες, λουτρά ή τρεχούμενο νερό. Με λιγοστές κουβέρτες. Πλάι σε σκουπίδια και περιττώματα.
Τις ιστορίες τους τις μοιράστηκαν σε μέλη των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και η οργάνωση με τη σειρά της παραχώρησε κατ′ αποκλειστικότητα στη HuffPost Greece το φωτογραφικό υλικό και στοιχεία για τους ανθρώπους με τους οποίους συνομίλησαν. Σημειώνεται πως κάποιοι δεν ήθελαν να δημοσιευτεί το όνομά τους.
Η νεαρή μητέρα και η κόρη της έφτασαν στη Χίο πριν από λίγους μήνες. Προς το παρόν, ζουν σε ένα κοντέινερ με άλλα 11 μέλη της οικογένειάς τους, καθώς και με δύο άλλες οικογένειες Παλαιστινίων.
Αυτό το κοριτσάκι είναι από το Αφγανιστάν και έφτασε στη Σάμο στις αρχές Μαρτίου. Από τότε, μένει στον καταυλισμό στο Βαθύ με τους γονείς του και τα τρία αδέλφια του. Η μητέρα της, η Φαρίντα ανησυχεί επειδή ο καταυλισμός δεν είναι ασφαλής για τα παιδιά.
Ο άνδρας στη φωτογραφία πάσχει από καρδιοπάθεια. Δεν μπορεί να διανύσει μεγάλες αποστάσεις περπατώντας και θα πρέπει άμεσα να χειρουργηθεί. Παρά την κατάσταση της υγείας του, είναι αναγκασμένος να συνοδεύει τη γυναίκα και τις κόρες του στην τουαλέτα το βράδυ, επειδή δεν νιώθουν ασφαλείς να περπατούν μόνες στον καταυλισμό στη ΒΙΑΛ στη Χίο.
Η γυναίκα αυτή έφυγε από τη Γάζα με τα τέσσερα παιδιά της. Ο γιος της, τον οποίο αγκαλιάζει στη φωτογραφία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας. Ζουν όλοι μαζί σε αυτό το αυτοσχέδιο κατάλυμα μέσα σε μια μεγάλη κοινόχρηστη σκηνή στον καταυλισμό της ΒΙΑΛ στη Χίο.
Ο Χαϊντέρ είναι 15 μηνών και είναι από το Ιράκ. «Η κατάσταση που ζούμε είναι άθλια. Εμάς (τους άντρες) δεν μας ενοχλεί ο ύπνος στο ύπαιθρο ή το κρύο, όμως έχουμε μικρά παιδιά, μωρά και γυναίκες μαζί μας, δεν μπορούμε να τους αφήσουμε να ζουν σε τέτοιες άθλιες συνθήκες. Οι τουαλέτες είναι μακριά και δεν έχουν καλό φωτισμό τη νύχτα», λέει ο πατέρας του για τη ζωή τους στον καταυλισμό της ΒΙΑΛ στη Χίο:
Η Φαρίντα ήρθε από το Αφγανιστάν με τον άντρα της και τα τέσσερα παιδιά της στις αρχές Μαρτίου. Από τη μέρα που ήρθε μένει στη «ζούγκλα», όπως αποκαλούν το μέρος δίπλα στον καταυλισμό της ΒΙΑΛ. «Η ζωή μας είναι πολύ άσχημη εδώ, δεν είμαστε ασφαλείς. Οι τουαλέτες είναι πολύ μακριά και δεν μπορούμε να πάμε εκεί, ιδίως τη νύχτα, επειδή είναι σκοτεινά και δεν υπάρχουν φώτα. Δεν πηγαίνω πουθενά χωρίς τον άντρα μου, επειδή φοβάμαι.»
Ο Μανσούρ (κέντρο) είναι 21 ετών και είναι από το Αφγανιστάν. Τους τελευταίους μήνες το σπίτι του είναι αυτή η σκηνή, την οποία μοιράζεται με τους δύο φίλους του έξω από τον καταυλισμό στο Βαθύ, στη Σάμο. Όπως λέει δεν έχει καθαρό νερό για να πλυθεί ή να πλύνει τα ρούχα του, ούτε και πρόσβαση σε τουαλέτα.
Ο Σακέρ, 35 ετών, είναι από τη Γάζα και ζει στον καταυλισμό της ΒΙΑΛ στη Χίο εδώ και μήνες. Από τη Γάζα πέρασε στην Αίγυπτο, στη συνέχεια πήγε στην Τουρκία με βάρκα και από εκεί στην Ελλάδα με άλλη βάρκα. Όπως λέει η γυναίκα του έχει ψυχολογικά προβλήματα μετά από όσα υπέστησαν στη Γάζα και στο ταξίδι τους, αλλά και εξαιτίας της απογοήτευσης και της δυστυχίας που βιώνουν καθημερινά στη Χίο. Φοβάται να βγει από το κοντέινερ που μοιράζονται με μια άλλη οικογένεια χωρίς τον Σακέρ δίπλα της και έχει εφιάλτες.
Στον καταυλισμό της ΒΙΑΛ στη Χίο, οι άντρες αιτούντες άσυλο που δεν έχουν οικογένεια στοιβάζονται σε κοντέινερ με αγνώστους.