Καθώς συνεχίζεται η συζήτηση για το εάν η Γερμανία θα έχει φυσικό αέριο από τον Nord Stream 1 τον χειμώνα, φοβάμαι πως στην ΕΕ αμελούμε να φροντίσουμε και για κάποια πιο άμεσα προβλήματα τα οποία αφορούν την τροφοδοσία ηλεκτρισμού και σχετίζονται με τον καύσωνα και τα πυρηνικά της Γαλλίας.
Όσον αφορά την επάρκεια τροφοδοσίας σε ηλεκτρική ενέργεια στην Ευρώπη, οφείλουμε να κρατάμε υπόψη μας τα εξής ζητήματα:
1. Λιγότερο νερό στον Ρήνο, οδηγεί σε λιγότερο ρεύμα από λιγνίτη στη Γερμανία
Καθώς έχει πέσει σημαντικά η στάθμη των νερών του ποταμού Ρήνου (χαμηλότερα επίπεδα από το 2007), η μεταφορά άνθρακα προς τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής της Γερμανίας είναι πεσμένη. Η Γερμανία βασίζεται στον άνθρακα για να καλύψει τα κενά σε περίπτωση που θα έχει μειωμένο φυσικό αέριο από τον Nord Stream 1. Οι σχετικές μελέτες δείχνουν πως τα λιγνιτικά εργοστάσια στη Γερμανία θα έχουν πρόσβαση μόνο στο 65% του λιγνίτη που χρειάζονται λόγω προβλημάτων στη μεταφορά του προς τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής.
2. Περισσότερη ζέστη, οδηγεί σε λιγότερο ρεύμα από ανεμογεννήτριες
Ο παρατεταμένος καύσωνας στην Ευρώπη, οδηγεί σε σημαντικά μειωμένη παραγωγή ηλεκτρισμού από αιολική ενέργεια καθώς, σύμφωνα με σχετικές μελέτες, τα βαρομετρικά υψηλά που συχνά συνοδεύουν ένα καύσωνα οδηγούν σε μείωση του ανέμου κοντά στην επιφάνεια, με αποτέλεσμα να μειώνεται η αποδοτικότητα των ανεμογεννητριών. Στις 17 Ιουλίου η ημερήσια παραγωγή ηλεκτρισμού από αιολική ενέργεια έφτασε τις 109.000 MWh που είναι 70% χαμηλότερα από τα υψηλότερα ημερήσια επίπεδα του 2022. Βέβαια υπάρχουν και χειρότερα. Στο Τέξας των ΗΠΑ, που έχει αντίστοιχο καύσωνα αυτές τις μέρες, η παραγωγή αιολικής ενέργειας βρίσκεται στο 8% της ημερήσιας δυναμικότητας της.
3. Λιγότερο νερό στα ποτάμια της Γαλλίας οδηγεί σε λιγότερο ρεύμα από πυρηνικά
Για να λειτουργήσουν σωστά οι πυρηνικοί αντιδραστήρες χρειάζονται συγκεκριμένες και σταθερές ποσότητες νερού για την ψύξη τους, και όταν η διαθεσιμότητα νερού μειώνεται κάτω από ένα συγκεκριμένο όριο, οι αντιδραστήρες κλείνουν προληπτικά. H EDF ανακοίνωσε πως υπάρχουν ήδη θέματα με τη στάθμη των υδάτων στη νότια Γαλλία, ενώ και στα σύνορα με το Βέλγιο υπάρχουν συμφωνίες που αναγκάζουν την EDF να κλείνει αντιδραστήρες ώστε να περισσεύει νερό από τα ποτάμια και για το Βέλγιο.
4. Περισσότεροι πυρηνικοί αντιδραστήρες στη Γαλλία για συντήρηση, οδηγούν σε ανάγκες για εισαγωγές.
Η παραγωγή ηλεκτρισμού από πυρηνικά ισούται με περίπου το 70% της κατανάλωσης στη Γαλλία και συνήθως η Γαλλία βοηθά τις γειτονικές της χώρες με εξαγωγές φθηνής πυρηνικής ενέργειας προς αυτές. Πλέον η EDF έχει ήδη από τα τέλη Μαΐου τους μισούς από τους αντιδραστήρες της εκτός λειτουργίας (28 από τους 56), λόγω συντήρησης και λόγω προβλημάτων διάβρωσης, ενώ εξετάζεται η κατάσταση σε άλλους έξι.
Αυτό σημαίνει πως για το υπόλοιπο του καλοκαιριού εν μέσω καύσωνα, η Γαλλία όχι μόνο δεν θα βοηθάει τη Γερμανία, Ολλανδία, Ιταλία με εξαγωγές ρεύματος, αλλά αντιθέτως θα ζητάει πολύ ηλεκτρισμό από το ευρωπαϊκό σύστημα.
Καλώς λοιπόν η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τρέχει τώρα στο Αζερμπαϊτζάν για να εξασφαλίσει περισσότερο φυσικό αέριο για τον χειμώνα, κάτι που τεχνικά είναι αδύνατο να επιτευχθεί, καλό θα ήταν να έστρεφε και λίγο την προσοχή της σε πιο «τετριμμένα» προβλήματα, όπως ο καύσωνας και η παραγωγή ηλεκτρισμού, γιατί αν αρχίσουν τα blackout θα είναι πολύ αργά…
***
* Ο Μιχάλης Μαθιουλάκης είναι αναλυτής Ενεργειακής Στρατηγικής, Ακαδημαϊκός Διευθυντής του Greek Energy Forum, και επιστημονικός συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ για θέματα ενέργειας.