Τα έφεραν από δω, τα έφεραν από κει για αρκετούς μήνες οι υπουργοί ενέργειας των χωρών της ΕΕ κι εν τέλει κατέληξαν στο ύψος και την μορφή του πλαφόν που θα επιβληθεί στην χονδρική τιμή του φυσικού αερίου. Η τελική συμφωνία που θα τεθεί σε ισχύ από τις 15 Φλεβάρη κάνει λόγο για ένα πλαφόν ύψους 180 €/μεγαβατώρα που θα ενεργοποιείται αν η τιμή στο TTF (ολλανδικό χρηματιστήριο αερίου) ξεπερνάει αυτό το όριο για τρεις συνεχόμενες μέρες. Παράλληλα θα πρέπει η μέση διεθνής τιμή του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) να είναι τουλάχιστον 35€ κάτω από το όριο των 180€. Εάν υπάρξει σημαντική μείωση στις εισαγωγές LNG η χρήση του πλαφόν θα ανασταλεί.
Η πολύμηνη διαδικασία πέρασε πάντως από χίλια κύματα, καθώς από την αρχή οι απόψεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής ακρίβειας ήταν εκ διαμέτρου αντίθετες. Από την μία βρισκόταν η ομάδα των χωρών που επιδίωκε την επιβολή πλαφόν κι από την άλλη η ομάδα που ήταν εντελώς αντίθετη σε κάθε μορφή εμπλοκής στις αγορές.
Στην Σύνοδο που πραγματοποιήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου χωρίς να έχει ληφθεί κάποια απόφαση είχε ήδη αρχίσει να φαίνεται η κατεύθυνση την οποία αυτή θα έχει. Η μεσοβέζικη πρόταση που κατέθεσε η Κομισιόν τον προηγούμενο μήνα για ένα πλαφόν ύψους 275 €/μεγαβατώρα κι αυτό μόνο αν η τιμή παραμείνει πάνω από το όριο για δύο εβδομάδες είχε κριθεί από το μπλοκ της πλειονότητας των χωρών μη ρεαλιστική (περισσότερα εδώ) Θα οδηγούμασταν λοιπόν προς μία απόφαση με χαμηλότερο όριο κι με ένα πιο αυστηρότερο σύστημα ενεργοποίησης του μηχανισμού. Λόγος γινόταν για 160 με 220 €/μεγαβατώρα.
Γερμανική ήττα με υποχώρηση
Η ανάγκη λήψης οριστικής απόφασης πριν από τα Χριστούγεννα είχε κριθεί εξέχουσας σημασίας, ακόμα κι αν αυτή δεν ερχόταν με την σύμφωνη γνώμη όλων των χωρών, πράγμα που φωτογράφιζε την Γερμανία. Η ίδια ηγούταν το προηγούμενο διάστημα του μπλοκ που αντιστεκόταν σθεναρά στην επιβολή οποιουδήποτε τύπου πλαφόν, πράγμα το οποίο δε θα ήταν πλέον σε θέση να εμποδίσει. Η λήψη απόφασης απαιτούσε πλειοψηφία 15 χωρών που εκπροσωπούν 65 % του πληθυσμού της ΕΕ κι αυτό φαινόταν ότι εύκολα ή δύσκολα θα επιτευχθεί. Διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι η Γερμανία ήταν διατεθειμένη να «πέσει» στα 200 €/μεγαβατώρα ενώ άλλες στα 180, κίνηση όμως η οποία ερχόταν αντίθεση με την πολιτική της καθ’ όλη τη διάρκεια των συζητήσεων.
Τελικά η Γερμανία συμφώνησε στον προτεινόμενο μηχανισμό, η Ολλανδία απείχε ενώ η Ουγγαρία καταψήφισε (πράγμα διόλου περίεργο εάν αναλογιστούμε και την στάση που τήρησε στο πλαφόν για το πετρέλαιο).
Το κλίμα μίας διαφαινόμενης «ήττας» ήταν άλλωστε έκδηλο στον γερμανικό τύπο. Τις μέρες που προηγήθηκαν της σημερινής συνόδου οι γερμανικές διαδικτυακές εφημερίδες ήταν γεμάτες από άρθρα που τόνιζαν ότι η χώρα έχει μείνει μόνη της να μάχεται την επιβολή πλαφόν. «Πρωτοφανής παρέμβαση της Ευρώπης στις αγορές» έγραφε η Ντι Βελτ, με τον αρθρογράφο να αναφέρει ότι η λήψη μίας «από κοινού» απόφασης ξεχάστηκε. «Επικίνδυνο πλαφόν στο αέριο» τιτλοφορούταν το κείμενο Χέντρικ Κάφζακ στην Φρανφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ. Παρότι όμως ο αρθρογράφος τάσσεται ενάντια στην επιβολή πλαφόν και αιτιολογεί την θέση του, θεωρεί τις κινήσεις της κυβέρνησης υπαίτιες της κατάστασης. Χαρακτηριστικά αναφέρει: «Δεν εξαρτώνται όλοι τόσο πολύ από το ρωσικό φυσικό αέριο όσο η Γερμανία. Τώρα την εκδικείται για το πόσο λίγο συντονίστηκε η γερμανική κυβέρνηση με τους εταίρους της τους τελευταίους μήνες στην αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων για το ρωσικό φυσικό αέριο. Με την πολιτική αγορών της που βασίζεται στο σύνθημα «όποιο κι αν είναι το κόστος», ανέβασε για πρώτη φορά την τιμή στο επίπεδο ρεκόρ των 350 €/μεγαβατώρα τον Αύγουστο.»
Πράγματι η γερμανική κυβέρνηση δεν μπορεί να θεωρεί τον εαυτό της κάτι λιγότερο από χαμένο από τις συζητήσεις. Η γραμμή του Χάμπεκ ήταν από την αρχή αυτή της μη εμπλοκής στις αγορές ενώ παράλληλα προσπαθούσε να κλείσει συμφωνίες με χώρες όπως το Κατάρ, συστήνοντας στην ουσία το υγροποιημένο αέριο στην Γερμανία.
Η χώρα του δε θα μπορούσε άλλωστε να καλύψει τις απώλειες από τις προμήθειες ρωσικού αερίου στο σύνολο τους. Εστίασε λοιπόν στην προώθηση της εξοικονόμησης όπου αυτή ήταν δυνατή. Γι’ αυτό από μεριάς του Χάμπεκ υπάρχει ο φόβος που μετουσιώθηκε και σε κύριο επιχείρημα ότι ένα πλαφόν θα αποτρέψει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις από το να εξοικονομούν κι θα αυξήσει την κατανάλωση. Οι προμηθευτές με την σειρά τους θα προτιμήσουν τις ασιατικές αγορές, όπου υπάρχουν υψηλότερες τιμές.
Οι διαπραγματεύσεις κράτησαν πράγματι πολλούς μήνες και το επιθυμητό για τις χώρες του νότου –κι όχι μόνο- αποτέλεσμα επετεύχθη. Το εάν χάθηκε χρόνος έχει να κάνει περισσότερο με τις ισορροπίες δυνάμεων στην Ένωση κι τις προσπάθειες των χωρών να εξασφαλίσουν προμήθειες αερίου. Η χονδρική τιμή του άλλωστε παραμένει κάτω από το συμφωνηθέν όριο από τα τέλη Σεπτέμβρη, με την τιμή στις 19.12 να είναι στα 113 €/κιλοβατώρα.
Έτσι ήταν περισσότερο μία σύγκρουση οικονομικών φιλοσοφιών ζυγισμένες υπό το βαθμό εξάρτησης της εκάστοτε χώρας από το ρωσικό αέριο, την ανάγκη προστασίας των πολιτών της και των πολιτικών αποφάσεων που ακολούθησε το τελευταίο δεκάμηνο. Κι αυτή την φορά στο τέλος δεν κέρδισαν οι Γερμανοί…
Πρώτη δημοσίευση στο Άρδην