Πριν από ένα μήνα δοκίμασα από προσωπική περιέργεια - που έκτοτε μεγαλώνει - να διαπιστώσω εάν πράγματι έχει γίνει απλή η υποβολή της αίτησης για να γίνει κάποιος δότης οργάνων.
Η διαδικασία είναι πράγματι απλούστατη και ταχύτατη. Χρειάζεσαι ΑΜΚΑ, κωδικούς Taxis και μέσα σε δύο λεπτά έχεις υποβάλει την αίτηση στη σελίδα για τη Δήλωση δωρεάς οργάνων/ιστών στο gov.gr
Μερικά 24ωρα νωρίτερα, έτυχε να παρακολουθήσω στο Netflix μία ταινία που ανεπιφύλακτα συνιστώ σε όλες και όλους μας - και στα παιδιά μας.
Δεν είμαι ειδήμων του κινηματογράφου, όμως νομίζω ότι το «2 καρδιές» κακώς χαρακτηρίζεται από το συγκεκριμένο δίκτυο ως «δύο ρομαντικές ιστορίες».
Είναι πολύ περισσότερα πράγματα. Νομίζω ότι είναι μία ταινία - μήνυμα, που με έβαλε να σκεφτώ ξανά τη δωρεά οργάνων, με πολύ σωστό τρόπο. Λογικά, θα συμβαίνει το ίδιο και με άλλους τηλεθεατές.
Στο Netflix είχα παρακολουθήσει μερικούς μήνες νωρίτερα και το πολυσυζητημένο «Παιχνίδι του Καλαμαριού» (Squid Game). Και αυτό μου είχε φανεί ενδιαφέρον - με έναν άλλο τρόπο: κυρίως για τις έμμεσες αλλά εύστοχες κοινωνικές αναφορές του, στη φτώχεια, στην ανεργία, στους αδύναμους αυτού του κόσμου...
Είχα ξεχάσει εντελώς την παράμετρο-θρίλερ της βίαιης αφαίρεσης οργάνων από ανθρώπους - παίκτες, που έπεφταν νεκροί σαν τις μύγες με βάση το σενάριο της σειράς.
Αυτά συμβαίνουν στα τηλεοπτικά παραμύθια.
Ποιός τα πιστεύει; Θα ήθελα πολύ να ήταν εύκολη η απάντηση. Δεν είναι.
Κάποιος πρέπει να τα πιστεύει. Ανάμεσά μας, δίπλα μας, στην παρέα ή ακόμα και στην οικογένειά μας.
Αλλιώς δεν εξηγείται, γιατί η Ελλάδα είναι ουραγός - τελευταία με διαφορά στην Ευρώπη και από τις χώρες που υστερούν τραγικά, συνολικά στον δυτικό κόσμο.
Το πρωί της Τετάρτης (23 Νοεμβρίου) στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση παρουσιάστηκε ένας πλήρης οδηγός για τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων, σε μία σύντομη συζήτηση υπό τον τίτλο «Organ Meetings» όπου έλαβαν μέρος η Γιούλη Μενουδάκου, Προϊσταμένη του Τμήματος Συντονισμού Μεταμοσχεύσεων του Εθνικού Οργανισμύ Μεταμοσχεύσεων και ο Ηρακλής Τσαγκάρης, Αναπληρωτής Καθηγητής Εντατικής Θεραπείας ΕΚΠΑ, με συντονιστή τον Αλέξανδρο Μωρέλλα, υπεύθυνο του προγράμματος Υγείας του Ιδρύματος Ωνάση.
Το «εύρημα» αυτής της συζήτησης δεν ήταν άλλο από μία σύγκριση τηλεοπτικών μύθων έναντι πραγματικότητας, άγνοιας έναντι ενημέρωσης και αφέλειας έναντι επιστημονικής γνώσης.
Στο Squid Game οι «κακοί» αρπάζουν μισοπεθαμένους ανθρώπους, τους σφάζουν κυριολεκτικά μέσα σε ένα μπουντρούμι και πετάνε ανθρώπινα όργανα μέσα σε κούτες, σα να πρόκειται για μπιφτέκια στο μπάρμπεκιου.
Στην αληθινή ζωή, γιατροί - όχι ένας, αλλά τρεις ή περισσότεροι - σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, καλούνται να πιστοποιήσουν με βάση συγκεκριμένες ιατρικές εξετάσεις όπου δεν χωράει περιθώριο λάθους, ότι ένας άνθρωπος είναι εγκεφαλικά νεκρός και δεν θα επιστρέψει ποτέ. Από αυτό το σημείο και μετά, αφού δώσουν οι συγγενείς την συναίνεσή τους, αρχίζει μία μακρά και πολύ προσεκτική προσπάθεια για να σωθούν άλλοι άνθρωποι - με το δεδομένο ότι έχει ήδη χαθεί ο δότης.
Δεν θέλω να υποκαταστήσω εγώ τους γιατρούς και επιστήμονες. Όλη η υπεύθυνη πληροφόρηση βρίσκεται μέσα στον Οδηγό που δημιούργησε το Ίδρυμα Ωνάση σε συνεργασία με τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων.
Αν θελήσετε να τον ξεφυλλίσετε, εγώ προτείνω να διαβάσετε μερικές γραμμές από το σημείωμα της Ιωάννας Σαρρή - Μπαλάση, που βλέπετε παρακάτω.
Μιλάει με μία ιδιότητα, που την καθιστά μοναδική ως άνθρωπο και ως πηγή πληροφόρησης: Είναι μία μητέρα που αποχαιρέτισε την 16χρονη κόρη της, όταν επιβεβαιώθηκε ότι η Νεκταρία ήταν εγκεφαλικά νεκρή, στις 10 Φεβρουαρίου 2020. Αν δεν μπορεί να μας πείσει εκείνη, τότε δεν μπορώ ούτε εγώ.
Μην αφήνεις τους μύθους να επηρεάζουν τη ζωή τη δική σου και των συνανθρώπων σου
Μύθος 1: «Σε περίπτωση σοβαρού προβλήματος υγείας οι γιατροί που θα με φροντίσουν στο νοσοκομείο, αν γνωρίζουν πως είμαι δωρητής οργάνων, θα με αφήσουν να πεθάνω».
Καταρχάς, οι γιατροί των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) δεν
γνωρίζουν ποιος ασθενής είναι δωρητής οργάνων και ποιος όχι. Κανείς
δεν έχει πρόσβαση σε αυτή την πληροφορία, παρά μόνον ο ΕΟΜ.
Ωστόσο, ακόμα και αν γνώριζαν, προτεραιότητα των γιατρών των ΜΕΘ
είναι η σωτηρία του ασθενούς. Μόνο σε περίπτωση που διαπιστωθεί ο
θάνατός του, με εγκεφαλικά κριτήρια, τίθεται το ενδεχόμενο της δωρεάς
οργάνων και αφού ενημερωθεί ο ΕΟΜ. Οι γιατροί που πιστοποιούν τον
εγκεφαλικό θάνατο δεν έχουν καμία σχέση με τον ΕΟΜ ή με τις Μονάδες
Μεταμόσχευσης.
Μύθος 2: «Ξύπνησε από το κώμα, πριν του πάρουν τα όργανα».
Την «είδηση» αυτήν και κατά αυτόν τον τρόπο διατυπωμένη την έχουμε
διαβάσει αρκετές φορές ή την έχουμε δει σε κινηματογραφικά ή
τηλεοπτικά έργα. Πρόκειται για ψευδή είδηση ή απολύτως εσφαλμένη
διατύπωση. Μεταμόσχευση οργάνων δεν πραγματοποιείται από ασθενείς
σε φυτική κατάσταση, αλλά από ασθενείς που έχουν καταλήξει και
είναι επιστημονικά διαπιστωμένοι ως εγκεφαλικά νεκροί. Ουδέποτε στα
ιατρικά χρονικά έχει επανέλθει ασθενής στον οποίο έχει πιστοποιηθεί ο
εγκεφαλικός του θάνατος.
Μύθος 3: «Κάποιος οικονομικά ισχυρός ή με κοινωνική επιρροή θα παρακάμψει τη λίστα κατανομής οργάνων».
Όχι. Κάθε φορά που υπάρχει ένας δότης οργάνων, η προτεραιοποίηση
των υποψηφίων γίνεται από ειδικό λογισμικό, βάσει ιατρικών
κριτηρίων. Το λογισμικό είναι θωρακισμένο και αδιάβλητο και οι
κατανομές ελέγχονται τόσο από τον ΕΟΜ όσο και από τις Μονάδες
Μεταμόσχευσης, καθώς και από ειδικές επιστημονικές επιτροπές ανά
όργανο.
Μύθος 4: «Αν εγγραφώ δωρητής οργάνων θα μαθευτεί και θα μου πάρουν τα όργανα».
Κανείς δεν μπορεί να έχει πρόσβαση στο Μητρώο Δωρητών Οργάνων,
παρά μόνο ο ΕΟΜ, ενώ στην Ελλάδα, όπως και στην Ευρωπαϊκή Ένωση,
απαγορεύεται το εμπόριο οργάνων και δεν έχει πραγματοποιηθεί
ποτέ στη χώρα μας μεταμόσχευση οργάνου προερχόμενου από
εμπόριο. Οι μεταμοσχεύσεις, είτε από ζώντα είτε από αποβιώσαντα
δότη, πραγματοποιούνται μόνο σε μονάδες μεταμόσχευσης δημόσιων
νοσοκομείων, υπό τον αυστηρό έλεγχο και την εποπτεία του Εθνικού
Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων και του Υπουργείου Υγείας.
Μύθος 5: «Η Δωρεά Οργάνων είναι ενάντια στη θρησκεία μου».
Οι μεγαλύτερες και πιο δημοφιλείς θρησκείες στον κόσμο, όπως ο
Χριστιανισμός (Ορθόδοξη, Καθολική και Προτεσταντικές Εκκλησίες),
ο Βουδισμός, το Ισλάμ, ο Ιουδαϊσμός, ο Ινδουισμός είναι υπέρ της
Δωρεάς Οργάνων και μέσω της διδαχής τους και μέσω των πνευματικών
ηγετών τους.