Ενώπιον της απάθειας και της αποστασιοποίησης, που προέκρινε ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος με αφορμή το ζήτημα της συμμετοχής της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ελευθέριος Βενιζέλος πρόταξε την ενεργή εμπλοκή. Το γενικό σκεπτικό ήταν απλό: Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια, εκ της γεωπολιτικής θέσης της, να απολαύσει τους καρπούς της ουδετερότητας και συνεπώς, η πιθανή αδράνεια σημαίνει βέβαιες απώλειες. Με άλλα λόγια, επειδή τα πίτουρα είναι διασκορπισμένα παντού γύρω σου, ορθολογικό είναι να ανακατευτείς με αυτά, καθώς αν δεν το κάνεις, οι κότες θα σε έχουν φάει και εσύ θα έχεις παραμείνει με κατεβασμένα χέρια!
Στην παρούσα διεθνή συγκυρία, προκρίνονται αλλαγές συνόρων στην Ουκρανία προκειμένου να επιτευχθεί η πολυπόθητη ειρήνη, ενώ η ατζέντα ακόμη και κρατών όπως η Ουγγαρία ή η Πολωνία είναι ευδιάκριτη με τις δύο χώρες να υποβλέπουν το μελλοντικά οριζόμενο σημείο ισορροπίας ισχύος και σφαιρών επιρροής στην Ανατολική Ευρώπη. Την ίδια στιγμή, οι Η.Π.Α. ζητούν την προσάρτηση της Γροιλανδίας λόγω της ανόδου της γεωπολιτικής σημασίας της Αρκτικής, ενώ οι απειλές προς τον Παναμά και τον Καναδά σκοπεύουν στην άσκηση πίεσης χάριν της τήρησης του Δόγματος Μονρόε, αλλά έχουν επίσης διακριτή σημασία ως μορφή ρητορικής του Αμερικανού Προέδρου. Στην Αφρική, η Μ23 και η Ρουάντα καταλαμβάνουν εδάφη προελαύνοντας εντός της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, ενώ η Αιθιοπία και η Σομαλία συγκρούονται με αφορμή τη Σομαλιλάνδη, την Πουντλάνδη και την έξοδο της Αντίς Αμπέμπα στη θάλασσα.
Για την Τουρκία ούτε λόγος… Ως αναθεωρητικός δρών έχει λάβει ήδη στασίδι προβάλλοντας ισχύ στο Βόρειο Ιράκ και στη Λιβύη, διαλύοντας και μετατρέποντας σε προτεκτοράτο τη Συρία, υποβοηθώντας το Αζερμπαϊτζάν να εξουθενώσει εδαφικά και στρατηγικά την «ενοχλητική» Αρμενία και υπονομεύοντας (κατά το επιεικές) τη διεθνή θέση της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ενώπιον του εν λόγω καταιγισμού αξιώσεων, η Ελλάδα τί αντιπαραθέτει ως ατζέντα διεκδικήσεων; Και προφανώς δεν αναφερόμαστε σε αναθεωρητικές διεκδικήσεις, μιας και η χώρα μας έχει ταχθεί και ορθώς υπέρ της λογικής της διατήρησης του status quo και εν προκειμένω, του σεβασμού στη Συνθήκη της Λοζάνης. Υπ’ αυτούς τους όρους, υπάρχουν διεκδικήσεις οι οποίες συναρτώνται πλήρως με την τήρηση της καθεστηκυίας τάξης.
Πρώτο παράδειγμα συνίσταται στην αποχώρηση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων από την Κύπρο, διεθνοδικαιϊκή αποκατάσταση υπό την έννοια της λογοδοσίας της Τουρκίας για τα εγκλήματα, τα οποία έχει διαπράξει στη Μεγαλόνησο (αγνοούμενοι, δημογραφική μεταβολή με μεταφορά εποίκων κ.λπ.).
Έτερα παραδείγματα αφορούν την κατάργηση του επαίσχυντου casus belli έναντι του δικαιώματος της Ελλάδας να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της έως τα 12 ν.μ., την απόσυρση του παράνομου τουρκολιβυκού συμφώνου οριοθέτησης Α.Ο.Ζ., την καταβολή αποζημιώσεων στους βιαίως διωχθέντες Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, το σεβασμό από την Τουρκία των συμφωνηθέντων στη Συνθήκη της Λοζάνης αναφορικά με το καθεστώς της Ίμβρου, της Τενέδου και των Λαγουσών στο πλαίσιο της πρόβλεψης, κατά την οποία «η διατήρησις της τάξεως θα εξασφαλίζηται ένα αυταίς δι’ αστυνομίας στρατολογουμένης μεταξύ του ιθαγενούς πληθυσμού, τη φροντίδι της ως άνω προβλεπομένης τοπικής διοικήσεως υπό τας διαταγάς της οποίας θα διατελεί». Όλα είναι εφαπτόμενα με το Διεθνές Δίκαιο και αντίθετα σε αναθεωρητικές αξιώσεις και ταυτόχρονα συγκροτούν μια ατζέντα, την οποία θα όφειλε η Ελλάδα να υπενθυμίζει σε κάθε «στροφή» της γεωστρατηγικής πραγματικότητας.
Έναντι της αμερικανικής πίεσης για την επιθετική εξαγορά της Γροιλανδίας, η Δανία αντιπαρατάσσει το σεβασμό στη διεθνή τάξη και την εσωτερική και εξωτερική κυριαρχία των κρατών. Αυτοπροβάλλεται ως θεματοφύλακας του Διεθνούς Δικαίου, ρόλο τον οποίο υποστηρίζει ότι κατέχει και η Ελλάδα στη δική μας γειτονιά. Θα αντέτεινε κάποιος: Δεν ισχύει το θουκυδίδειο «δίκιο του ισχυρού»; Ο ισχυρός δεν επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει η δύναμη του;
Προφανώς και ισχύει, αλλά σκεπτόμενοι λίγο βαθύτερα, αντιλαμβανόμαστε ότι η πηγή της ισχύος των Η.Π.Α. ή με άλλα λόγια, το εφαλτήριο της αμερικανικής ηγεμονίας συνίσταται στη μεταπολεμικά διαμορφωθείσα διεθνή τάξη. Ο ισχυρός δεν επιβάλλει τη δύναμή του κατά τρόπο ασυναίσθητο και ανορθολογικό, αλλά (οφείλει να) είναι ευαίσθητος στις αναταράξεις που δημιουργούν οι ενέργειές του. Αν, δηλαδή, μια στρατιωτική κατάληψη της Γροιλανδίας σημαίνει τη διάρρηξη των ευρωατλαντικών σχέσεων, εξαιτίας του φόβου που διασπείρεται στην Ευρώπη, όπως βλέπουμε σήμερα στην αντίδραση της Γαλλίας, τότε ο ισχυρός θα το ξανασκεφτεί αν πρέπει να επιβληθεί, καθότι την επαύριον θα πάψει να είναι ισχυρός!
Η Δανία, λοιπόν, φαίνεται να επιτυγχάνει την κινητοποίηση σημαντικών Διεθνών Πόλων Ισχύος προς το σκοπό της διατήρησής της ως θεματοφύλακας του Διεθνούς Δικαίου, της σταθερότητας και της ασφάλειας. Η Ελλάδα;