Οι πρωτοφανείς εικόνες από το πλημμυρισμένο Ντουμπάι, όπου την περασμένη Τρίτη (16/4) έπεσε μέσα σε λίγες ώρες τόση βροχή όση πέφτει κανονικά σε 1,5 χρόνο έκαναν τον γύρο του κόσμου - και όχι άδικα.
Η πόλη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, που είναι γνωστή ανά την υφήλιο για τις καυτές θερμοκρασίες της, δεν είχε ξαναδεί τέτοια νεροποντή εδώ και 75 χρόνια.
Τα ΗΑΕ κανονικά βλέπουν ελάχιστες βροχές στην έρημο- ωστόσο μια τεράστια καταιγίδα που είχε προβλεφθεί πριν ημέρες σάρωσε τα εμιράτα. Ως το τέλος της Τρίτης, πάνω από 142 χιλιοστά βροχής είχαν πέσει στο Ντουμπάι σε διάστημα 24 ωρών. Κατά μέσο όρο πέφτουν 94,7 χιλιοστά βροχής τον χρόνο.
Τα αποχετευτικά συστήματα, που δεν έχουν φτιαχτεί για τέτοιες καταιγίδες, αντιμετώπισαν πολύ μεγάλη πίεση, με αποτέλεσμα να σημειωθούν πλημμύρες σε γειτονιές και περιοχές με γραφεία επιχειρήσεων και αυτοκινητοδρόμους. Το κρατικό πρακτορείο WAM έκανε λόγο για ένα «ιστορικό καιρικό φαινόμενο» που ξεπέρασε «οτιδήποτε έχει καταγραφεί από τότε που άρχισε η συλλογή δεδομένων των 1949».
Στη γειτονική Σαουδική Αραβία, εξίσου μεγάλη αίσθηση προκαλούν οι εικόνες με τις καμήλες να παρασύρονται από τα ορμητικά νερά αλλά και το «πρασινισμένο» τοπίο της ερήμου εξαιτίας των πρόσφατων έντονων βροχοπτώσεων.
Οι πλημμύρες προκάλεσαν εικασίες πως η επιθετική εκστρατεία «σποράς νεφών» ίσως έπαιξε ρόλο. Ωστόσο οι ειδικοί έχουν άλλη άποψη. Με τη σπορά των νεφών μπορεί να βρέχει, αλλά δεν πλημμυρίζει -τουλάχιστον όχι έτσι όπως «βυθίστηκαν» τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και παρέλυσε το Ντουμπάι- λένε οι μετεωρολόγοι.
Η σπορά των νεφών, μια μέθοδος δεκαετιών, εξακολουθεί να είναι αμφιλεγόμενη, κυρίως επειδή είναι δύσκολο να αποδειχτεί ότι έχει πολλά οφέλη. Τα Εμιράτα συχνά χρησιμοποιούν την τεχνολογία σε μια προσπάθεια να πιέσουν κάθε σταγόνα υγρασίας από έναν ουρανό που συνήθως δίνει λιγότερα από 10-13 εκατοστά βροχής το χρόνο.
«Σίγουρα δεν πρόκειται για τη σπορά σύννεφων», εκτιμά ο μετεωρολόγος Ryan Maue, πρώην επικεφαλής επιστήμονας στην Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ. «Αν αυτό συνέβαινε με τη σπορά των νεφών, θα είχαν νερό όλη την ώρα. Δεν μπορείς να δημιουργήσεις βροχή από τον αέρα καθεαυτό και να πάρεις 15 εκατοστά νερό».
Μετεωρολόγοι και επιστήμονες του κλίματος δήλωσαν ότι οι ακραίες βροχοπτώσεις είναι αυτές που θα πρέπει να αναμένει ο κόσμος από την κλιματική αλλαγή που προκαλείται από τον άνθρωπο και ένας τρόπος για να γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι δεν προκλήθηκε από τα σύννεφα είναι ότι είχε προβλεφθεί μέρες νωρίτερα. Ο ερευνητής ατμοσφαιρικής επιστήμης Tomer Burg επεσήμανε ότι τα μοντέλα υπολογιστών έξι ημέρες νωρίτερα προέβλεπαν αρκετά εκατοστά βροχής στην εν λόγω περιοχή.
Τρία συστήματα χαμηλής πίεσης σχημάτισαν μια «ουρά» καταιγίδων που κινούνταν αργά προς τον Περσικό Κόλπο, σύμφωνα με τον κλιματολόγο Michael Mann από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια. Κατηγορώντας τη σπορά νεφών αγνοούμε τις προβλέψεις και την αιτία του φαινομένου, είπε.
Πολλοί από τους ανθρώπους που αποδίδουν τη νεροποντή στη σπορά των νεφών είναι επίσης αρνητές της κλιματικής αλλαγής, οι οποίοι προσπαθούν να αποσπάσουν την προσοχή από αυτό που πραγματικά συμβαίνει, επισημαίνει ο Mann και άλλοι επιστήμονες.
«Οταν μιλάμε για έντονες βροχοπτώσεις, πρέπει να μιλήσουμε για την κλιματική αλλαγή. Η εστίαση στη σπορά των νεφών είναι παραπλανητική», δήλωσε η κλιματική επιστήμονας του Imperial College του Λονδίνου, Friederike Otto, η οποία ηγείται μιας ομάδας που παρακολουθεί τις ακραίες καιρικές συνθήκες για να δει αν προκαλούνται από την υπερθέρμανση του πλανήτη ή όχι. «Οι βροχοπτώσεις γίνονται πολύ πιο έντονες σε όλο τον κόσμο καθώς το κλίμα θερμαίνεται, επειδή μια πιο ζεστή ατμόσφαιρα μπορεί να συγκρατήσει περισσότερη υγρασία», υπογραμμίζει.
Τι προκάλεσε τις πλημμύρες
Αυτό το μέρος της Μέσης Ανατολής δεν δέχεται πολλές καταιγίδες αλλά όταν συμβαίνουν, είναι αρκετά μεγάλες. Τροπικές καταιγίδες, όπως αυτή, «δεν είναι σπάνιο γεγονός για τη Μέση Ανατολή», λέει η καθηγήτρια μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου του Ρέντινγκ, Σούζαν Γκρέι. Πρόσφατη μελέτη ανέλυσε σχεδόν 100 τέτοια γεγονότα στη νότια Αραβική Χερσόνησο από το 2000 έως το 2020, με τα περισσότερα να καταγράφονται τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο, συμπεριλαμβανομένης μιας καταιγίδας του Μαρτίου 2016 με σχεδόν 24 εκατοστά νερού στο Ντουμπάι μέσα σε λίγες μόνο ώρες.
Η μελέτη του 2021 διαπίστωσε «μια στατιστικά σημαντική αύξηση της διάρκειας των ισχυρών καταιγίδων στη νοτιοανατολική Αραβική Χερσόνησο, υποδηλώνοντας ότι τέτοια ακραία φαινόμενα μπορεί να έχουν ακόμη μεγαλύτερη επίδραση σε έναν κόσμο που θερμαίνεται».
Ενώ η σπορά νεφών μπορεί να λειτουργήσει εν μέρει, δεν κάνει μεγάλα πράγματα, καταλήγουν οι επιστήμονες. «Είναι ίσως ανθρώπινη έπαρση η πεποίθηση ότι μπορούμε να ελέγξουμε τον καιρό, με την έννοια του Star Trek», τονίζει ο Maue. «Ισως σε μεγάλες χρονικές κλίμακες, κλίμακες κλιματικού χρόνου, επηρεάζουμε την ατμόσφαιρα. Αλλά όταν πρόκειται για τον έλεγχο μεμονωμένων καταιγίδων, δεν είμαστε καν κοντά σε αυτό. Και αν ήμασταν ικανοί να το κάνουμε, νομίζω ότι θα ήμασταν ικανοί να λύσουμε πολλά πιο δύσκολα προβλήματα από το να δημιουργήσουμε μια βροχή πάνω από το Ντουμπάι».