Πρωτοφανή μέτρα λαμβάνουν οι ευρωπαϊκές χώρες για τον περιορισμό της πανδημίας του κορωνοϊού και οι κοινωνίες δοκιμάζονται σε συνθήκες που μπορούν να συγκριθούν πλέον με εμπόλεμη κατάσταση.
Η εκθετική αύξηση των κρουσμάτων δεν αφήνει περιθώριο για τη λήψη μόνο συμβατικών μέτρων και η αναστολή βασικών ατομικών ελευθεριών κατέστη αναγκαία για την προστασία του κοινωνικού συνόλου. Η επέμβαση του στρατού στους δρόμους των ισπανικών πόλεων και η απαγόρευση της κυκλοφορίας για τους πολίτες αποτελούν μέτρα που ουδείς μπορούσε να διανοηθεί μέχρι πρότινος για μια ευρωπαϊκή χώρα. Και όμως, υπό τις συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί από τη δραματική εξάπλωση της ασθένειας, ο περιορισμός βασικών ατομικών δικαιωμάτων έφτασε να είναι και κατανοητός και επιβεβλημένος.
Στην Ελλάδα χρειάστηκαν επανειλημμένες αποφάσεις διοικητικού χαρακτήρα από την Κυβέρνηση για να επιβληθεί πλέον μέσω διαταγμάτων η απαγόρευση της συνάθροισης σε δημόσιους χώρους, κάτι τόσο απλό και αυτονόητο. Είναι βέβαια λογικό και σε ένα βαθμό και αναμενόμενο να αναζητούν οι πολίτες τρόπους κοινωνικής επαφής σε δύσκολους καιρούς και διεξόδους διαφυγής από τη σκληρή πραγματικότητα του εγκλεισμού στις οικίες. Η κατάσταση όμως είναι σοβαρή που δεν επιτρέπει απερίσκεπτες συμπεριφορές. Ακόμη και αν κάποιος είναι σε νεαρή ηλικία και χαίρει άκρας υγείας, το γεγονός ότι μπορεί να καταστεί φορέας του κορονοϊού δημιουργεί τεράστιους κινδύνους για τον κοινωνικό του περίγυρο.
Ο περιορισμός των βασικών ελευθεριών και η δημοκρατία δεν είναι κατ’ ανάγκην έννοιες αντίθετες όταν διακυβεύεται η εθνική ασφάλεια, όπως προφανέστατα συμβαίνει στην τρέχουσα συγκυρία. Το ελληνικό Σύνταγμα έχει προβλέψει συγκεκριμένες προϋποθέσεις για αυτές τις περιπτώσεις στο Άρθρο 48 περί καταστάσεως πολιορκίας. Και ο Ισπανός Πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ που κήρυξε χθες τη χώρα του σε κατάσταση ‘συναγερμού’, κάνει χρήση σχετικού του Άρθρου 116 του ισπανικού Συντάγματος.
Το κλειδί για να αποδεχθούμε και από ψυχολογική άποψη τον περιορισμό της ελευθερίας μας είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι αποτελεί, εκτός από αναγκαίο, ένα καθαρά προσωρινό μέτρο. Όσο περισσότερο πειθαρχήσουν οι πολίτες στα έκτακτα μέτρα, τόσο συντομότερα και θα αυτά θα ανακληθούν.