Οι «Σφαίρες Ντάισον» είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες θεωρίες του χώρου της αναζήτησης εξωγήινης νοημοσύνης, και νέα έρευνα βρήκε ίχνη που θα μπορούσαν να υποδεικνύουν την ύπαρξη επτά πιθανών κολοσσιαίων τεχνουργημάτων τέτοιου είδους.
Τι είναι οι σφαίρες Ντάισον
Ένας προηγμένος πολιτισμός χρειάζεται ενέργεια για τροφή, μεταφορές, πόλεμο, ανέσεις και κάθε είδους χρήση και εφαρμογή. Το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας της ανθρωπότητας προέρχεται από τα ορυκτά καύσιμα, καθώς δεν έχουμε την τεχνολογική δυνατότητα να βασιστούμε στη μεγαλύτερη πηγή/ «γεννήτρια» ενέργειας στο Ηλιακό Σύστημα, που δεν είναι άλλη από τον Ήλιο. Εάν καλύπταμε όλη την επιφάνεια της Γης με ηλιακά πάνελ, η παραγωγή θα ήταν πολύ μεγαλύτερη, μα και πάλι θα χάναμε το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας που εκπέμπει ο Ήλιος.
Αυτή είναι βασική ιδέα πίσω από τις αποκαλούμενες Σφαίρες Ντάισον (Dyson Spheres), η έμπνευση για τις οποίες προήλθε από τον φυσικό Φρίμαν Ντάισον, που ανέπτυξε την ιδέα τη δεκαετία του 1960: Αν ένας προηγμένος πολιτισμός θέλει στα αλήθεια να αξιοποιήσει πλήρως την ενέργεια του μητρικού του άστρου, πρέπει να κατασκευάσει γιγαντιαίες δομές που θα μπορούν να τη συλλέγουν, μπλοκάροντας τουλάχιστον ένα μέρος του φωτός του άστρου και μετατρέποντάς το σε ενέργεια για χρήσιμες εφαρμογές. Η αρχική σύλληψη ήταν μια συμπαγής σφαίρα, με κάλυψη του άστρου σε βαθμό 100%, ωστόσο, ακόμα και αν δεν ήταν κάτι τέτοιο, θα μπορούσαμε να μιλάμε για δακτυλίους ή σμήνη δομών με ηλιακούς συλλέκτες γύρω από το άστρο.
Πρόγραμμα «Ήφαιστος»: Τι δείχνει η νέα έρευνα
Ερευνητές θεωρούν πως ίσως βρήκαν «τεχνοϋπογραφές» (technosignatures- ίχνη εξωγήινης τεχνολογικής δραστηριότητας) από Σφαίρες Ντάισον σε αστρονομικά δεδομένα. Επιστημονική ομάδα από πολλές χώρες (Σουηδία, Ινδία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ) ανέπτυξε μια μέθοδο για αναζήτηση τέτοιων ιχνών, τον οποίο ονόμασε Πρόγραμμα Ήφαιστος (Project Hephaistos). Το δεύτερο επιστημονικό άρθρο, με επικεφαλής ερευνητή τον Ματίας Σουάζο, διδακτορικό στο Τμήμα Αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Ουψάλα στη Σουηδία, δημοσιεύτηκε πρόσφατα (μπορείτε να βρείτε το πρώτο εδώ).
Στο πλαίσιο της έρευνας εξετάστηκε ένας τεράστιος όγκος δεδομένων από τρία προγράμματα αστρονομικής παρατήρησης (Gaia, 2MASS, WISE). Στην ουσία αναζητείται θερμότητα που θα μπορούσε να εκπέμπεται ως ακτινοβολία του μέσου υπέρυθρου φάσματος- ωστόσο είναι πολλά τα φυσικά φαινόμενα και σώματα ή σχηματισμοί που θα μπορούσαν να δίνουν τέτοια ίχνη. Η μέθοδος «φιλτράρει» τα ίχνη εστιάζοντας σε κάποιες «περίεργες» ανωμαλίες.
Στο τελευταίο στάδιο πέρασαν 368, εκ των οποίων το τελικό «φιλτράρισμα» πέρασαν μόλις επτά, που θεωρούνται ισχυροί υποψήφιοι- χωρίς βέβαια αυτό να αποκλείει τη φυσική προέλευση, οπότε στο άρθρο υπογραμμίζεται πως απαιτείται περαιτέρω μελέτη.
Ο Ματίας Σουάζο μίλησε στη HuffPost Greece για την έρευνα, αναλύοντας όσα αυτή έδειξε για μια από τις πιο ενδιαφέρουσες θεωρίες που υπάρχουν στον «εξωτικό» κόσμο του κλάδου του SETI (αναζήτηση εξωγήινης νοημοσύνης).
HuffPost Greece: Θα μπορούσατε να εξηγήσετε με απλά λόγια τι πραγματεύεται η έρευνά σας;
Ματίας Σουάζο: Η έρευνά μου έχει να κάνει με την αναζήτηση Σφαιρών Ντάισον- υποθετικών γιγαντιαίων κατασκευών που θα μπορούσαν να συλλέγουν την ενέργεια ενός άστρου. Μπορείτε να τα φανταστείτε ως ηλιακούς συλλέκτες σε τροχιά γύρω από ένα άστρο, συλλέγοντας την ενέργειά του. Μία από τις κύριες ενδείξεις, αν υπήρχαν, θα ήταν πως θα έλαμπαν στο μέσο υπέρυθρο φάσμα. Η έρευνά μας εστίασε στην αναζήτηση άστρων που εκπέμπουν μια παρόμοια λάμψη με αυτήν που θεωρούσαμε ότι θα υπήρχε. Υπάρχουν πολλά γνωστά αστροφυσικά φαινόμενα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια πηγή στο μέσο υπέρυθρο φάσμα. Μα η δουλειά μου ήταν να βρω αυτά τα άστρα η λάμψη των οποίων σε αυτό δεν ήταν ξεκάθαρη και θα μπορούσε αυτό να οφείλεται σε Σφαίρες Ντάισον.
Πώς προέκυψε η ιδέα;
Ο Φρίμαν Ντάισον είχε προτείνει την ύπαρξη Σφαιρών Ντάισον στη δεκαετία του 1960. Έκτοτε κάποιος υποστηρικτής του SETI (Search for Extraterrestrial Intelligence) προσπάθησε να τις αναζητήσει, ειδικά τις δεκαετίες του 1980 και του 1990. Κάναμε το ίδιο, μα με νεότερα διαθέσιμα δεδομένα, κάτι που σημαίνει με πιο πολλές παρατηρήσεις και καλύτερη τεχνολογία.
Ποια ήταν η εμπειρία σας με το Project Hephaistos;
Ήταν πολύ ωραία, δεν τολμούν πολλοί να εργαστούν σε αυτόν τον τομέα, μα έλαβα υποστήριξη τόσο από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα όσο και από την κοινότητα του SETI. Ο επιβλέπων μου βοήθησε πραγματικά και δημιούργησε το project με την ελπίδα να βρεθεί κάτι ενδιαφέρον.
Τι πιστεύετε όσον αφορά στην πιθανότητα κάποια από αυτά τα υποψήφια άστρα να είναι στα αλήθεια Σφαίρες Ντάισον;
Είναι πολύ δύσκολο να πούμε σε αυτή τη φάση. Η λάμψη στο μέσο υπέρυθρο φάσμα θα μπορούσε να εξηγείται από άλλα φαινόμενα και δεν έχουμε επαρκή δεδομένα για να την αποδώσουμε σε άλλα φαινόμενα.
Ποια είναι η άποψή σας για την πιθανότητα ύπαρξης εξωγήινων πολιτισμών εκεί έξω; Πιστεύετε πως η ανθρωπότητα θα είναι σε θέση κάποια στιγμή να φτιάξει μια Σφαίρα Ντάισον η ίδια;
Δύσκολη ερώτηση, επειδή αναμειγνύουμε απόψεις με γεγονότα. Πιστεύω ότι υπάρχουν εξωγήινοι πολιτισμοί εκεί έξω μα ως τώρα δεν ήμασταν σε θέση να αποδείξουμε την ύπαρξή τους- και ούτε αυτή η δουλειά το κάνει.
(Ως προς τη δημιουργία μιας Σφαίρας από την ανθρωπότητα) η ανάπτυξη απαιτεί ενεργειακούς πόρους, αν ως πολιτισμός συνεχίσουμε να αναπτυσσόμαστε όπως κάναμε ως τώρα, οι πόροι που είναι διαθέσιμοι στον πλανήτη μας δεν θα επαρκούν για τις απαιτήσεις μας. Από αυτή την οπτική μπορούμε είτε να ελέγξουμε τον πληθυσμό μας είτε να συλλέγουμε ενέργεια από άλλες πηγές.
Από τεχνολογικής άποψης έχουμε ήδη αρκετά για να αρχίσουμε να φτιάχνουμε τις πρώτες μονάδες θα έλεγα, έχουμε πυραύλους, ηλιακούς συλλέκτες, τεχνητή νοημοσύνη. Το πιο δύσκολο είναι πρακτικά να συλλέξουμε υλικό για την κατασκευή μιας Σφαίρας Ντάισον, η Γη δεν έχει επαρκές υλικό και θα χρειαζόταν να πάμε σε άλλους πλανήτες, ακόμα και να τους αποσυνθέσουμε. Αυτή θα είναι η κύρια πρόκληση σε περίπτωση που θέλουμε να φτιάξουμε μία.