Ομολογώ ότι υπήρξα πολύ επιεικής, όταν, με το άρθρο μου της 18.02.2025 και τίτλο «Ο Πρόεδρος πάνω από τον νόμο», διατύπωσα την προσωπική μου άποψη ότι, κατόπιν της κυριαρχίας των Ρεπουμπλικανών και στα δύο νομοθετικά σώματα των ΗΠΑ — με συνέπεια, αντιστάσεως μη ούσης — η εξουσία, τουλάχιστον όπου δεν υπάρχει ρητή νομοθετική ρύθμιση, συγκεντρώνεται στα χέρια του Προέδρου. Ο Ντόναλντ Τραμπ, κάνοντας χρήση της έκτακτης αρμοδιότητας που του παρέχει το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, εκδίδει προεδρικά διατάγματα άμεσης εφαρμογής, τα οποία αναμένεται να επηρεάσουν τις διεθνείς ισορροπίες.
Στο σημείο αυτό έσφαλα, διότι ο Ντόναλντ Τραμπ, με την επιβολή — κατά την προσωπική του κρίση και ανάλογα με τη χώρα — δασμών στα εισαγόμενα στις Ηνωμένες Πολιτείες έτοιμα προϊόντα και πρώτες ύλες, και ιδίως με τους δασμούς ύψους 104% που επέβαλε στην Κίνα, δεν επηρέασε απλώς τις διεθνείς ισορροπίες· κήρυξε έναν εμπορικό-οικονομικό πόλεμο, κυρίως κατά της Κίνας, η οποία αποτελεί τη μόνη χώρα που μπορεί να αμφισβητήσει την οικονομική κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών στον πλανήτη.
Ο Τραμπ εφάρμοσε, σε βελτιωμένη εκδοχή, το δόγμα του Κλαούζεβιτς: ότι ο εμπορικός πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα. Μέσω αυτής της στρατηγικής, επιχείρησε να υλοποιήσει την κεντρική του προεκλογική υπόσχεση — να κάνει την Αμερική ξανά μεγάλη. Για να το επιτύχει, έθεσε ως προϋποθέσεις τη μείωση των ομοσπονδιακών δαπανών κατά τουλάχιστον 2 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως και τη μετατροπή του εμπορικού ισοζυγίου των ΗΠΑ σε θετικό.
Μπορεί σε πρώτη φάση ο πόλεμος αυτός να στρέφεται μόνο κατά της Κίνας και ορισμένων ασιατικών χωρών με πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο· είναι όμως βέβαιο ότι, σταδιακά, ο οικονομικός πόλεμος — λόγω του φαινομένου ντόμινο — θα επεκταθεί και σε άλλες χώρες. Δεν μπορούν, μάλιστα, να αποκλειστούν και περιφερειακές ένοπλες συγκρούσεις, καθώς, μέσα στην αναμπουμπούλα, κάποιες χώρες — όπως η γείτων — θα επιχειρήσουν να επωφεληθούν.
Σαφώς, ο τρόπος με τον οποίο ασκεί την απόλυτη εξουσία ο Τραμπ, χωρίς κανέναν έλεγχο — «Ρακιντζής 27-11-2024: Διολίσθηση προς Ολιγαρχία» — τον καθιστά απόλυτο μονάρχη όχι μόνο στη χώρα του· ταυτόχρονα καλείται να παίξει τον ρόλο του πλανητάρχη-σερίφη, μέσα στα πλαίσια των ισορροπιών μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων. Νομίζω, όμως, ότι η δυνατότητα του Προέδρου των ΗΠΑ να επιβάλλει αδιακρίτως δασμούς θα κριθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, διότι δεν μπορεί να τροποποιεί, με προεδρικό διάταγμα, εμπορικές συμφωνίες ή νομοθετικά κυρωμένες απαλλαγές.
Το modus operandi του νέου πλανητάρχη θυμίζει περισσότερο επιχειρηματική πρακτική μεγάλων deals — όχι, όμως, μεταξύ ίσων παικτών. Κάνοντας χρήση της απόλυτης εξουσίας που του παρέχει το Σύνταγμα, αλλά και των τεράστιων οικονομικών δυνατοτήτων των ΗΠΑ, επιχειρεί να επιβάλει τις θέσεις του σε ασθενέστερους παίκτες, ακόμη και σε φίλιες, παραδοσιακά συμμαχικές χώρες. Το επιτυγχάνει μέσω επιβολής ή απειλής επιβολής δασμών, κολακειών, ύβρεων, ψευδών ειδήσεων, υποσχέσεων, χαριστικών διακρίσεων, χωριστών διαπραγματεύσεων, προσωπικών σχέσεων, προσπάθειας πρόκλησης διάστασης μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. — και ό,τι ήθελε προκύψει.
Επιπλέον, άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο μείωσης των δασμών για ορισμένες χώρες, υπό την προϋπόθεση ότι θα προηγηθεί συνεννόηση απευθείας μαζί του. Δεν δίστασε, μάλιστα, να δηλώσει δημόσια ότι περίπου 50 χώρες πρέπει να του έχουν φιλήσει τον κ@λ@ «kiss my ass» προκειμένου να πετύχουν μείωση δασμών. Προτείνω, λοιπόν, να εντρυφήσουμε λίγο περισσότερο στους αμερικανικούς γλωσσικούς ιδιωματισμούς — ώστε να μη μας σοκάρουν..
Μέσα σε μόλις τρεις ημέρες από την εξαγγελία της επιβολής δασμών στα εισαγόμενα στις ΗΠΑ, εξανεμίστηκαν περίπου 9 τρισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματιστηριακές αξίες μόνο στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, λόγω της κάθετης πτώσης όλων των βασικών δεικτών. Την ώρα που γράφεται το άρθρο, ο Τραμπ ανακοίνωσε πάγωμα όλων των δασμών — για 90 ημέρες — στο 10%, με εξαίρεση την Κίνα, για την οποία αύξησε το ποσοστό στο 125%. Αμέσως, οι χρηματιστηριακοί δείκτες σημείωσαν κατακόρυφη άνοδο, με τον Nasdaq να εκτινάσσεται κατά 12%.
Κάποιος καχύποπτος θα μπορούσε να πει ότι αυτό ίσως ήταν το μεγαλύτερο colpo grosso που έγινε ποτέ σε χρηματιστήριο — αν, φυσικά, υπήρχε inside information.
Ταυτόχρονα, ο Έλληνας Πρωθυπουργός, σε συνέντευξή του στο Breitbart, αναφέρθηκε σε μια «win-win» εμπορική συμφωνία μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ, σχετική με τους δασμούς Τραμπ. Ο Ντόναλντ Τραμπ, σχολιάζοντας τις δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη, ανέφερε: «Τον ξέρω, είναι καλός άνθρωπος. Εκτιμώ τα σχόλιά του. Μια συμφωνία μπορεί να γίνει με κάθε χώρα — θα υπάρξουν δίκαιες συμφωνίες».
Το μόνο σχόλιο που μπορώ, προς το παρόν, να κάνω είναι ότι το «win-win» σημαίνει, απλώς, ότι η διαφορά θα μοιραστεί στη μέση. Δηλαδή, οι δασμοί που θα επιβληθούν εκατέρωθεν στις εισαγωγές θα είναι μειωμένοι κατά το ήμισυ — και οι επιπτώσεις στην οικονομία μας, λελογισμένες.
Λέανδρος Τ.Ρακιντζής
Αρεοπαγίτης ε.τ.