ΚΚΕ και ΛΟΑΤΚΙ+, μια περίπλοκη σχέση

Μια προσπάθεια να εξηγηθεί η κατά πολλούς ακατανόητη στάση του ΚΚΕ στο νομοσχέδιο για την ομόφυλη γονεϊκότητα
Open Image Modal
φωτογραφία αρχείου
Eurokinissi

Το νομοσχέδιο για την ισότητα στο γάμο και τη δυνατότητα τεκνοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια κυριάρχησε στην επικαιρότητα το προηγούμενο διάστημα και πλέον έχει πάρει το δρόμο της Βουλής, όπου αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το πόσο θα διχοτομήσει τη ΝΔ, το ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ.

Για τα υπόλοιπα κόμματα, τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα: Πλεύση Ελευθερίας και Νέα Αριστερά αναμένεται να το υπερψηφίσουν, ΚΚΕ, Σπαρτιάτες, Ελληνική Λύση και Νίκη αναμένεται να το καταψηφίσουν.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας, σε πρόσφατη τοποθέτησή στη Βουλή, εξήγησε ότι διαφωνεί με το νομοσχέδιο, αλλά όχι στην ίδια βάση με τα κόμματα της Ακροδεξιάς/Δεξιάς. Θεωρεί ότι αποδυναμώνεται η πατρότητα και η μητρότητα και ανοίγει ο δρόμος για μια ”θολή” γονεϊκότητα με γονέα 1, 2, 3 κλπ. και για εκμετάλλευση του γυναικείου σώματος μέσα από την παρένθετη μητρότητα.

Η βουλευτής Βιβή Δάγκα, σε πρόσφατη συνέντευξη στην ΕΡΤ, δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι το ΚΚΕ δεν αρνείται την ανάγκη να ρυθμιστούν οι σχέσεις μεταξύ δύο ανθρώπων που έχουν αποφασίσει να συμβιώσουν, καθώς και το να ρυθμιστούν οι σχέσεις του παιδιού με το σύντροφο τού φυσικού ή του θετού γονέα. Φοβάται, όμως, πως με το νομοσχέδιο που φέρνει η κυβέρνηση αντικειμενικά ανοίγει διάπλατα η πόρτα στο να κατοχυρωθεί το εμπόριο παιδιών είτε μέσω ιδιωτικών υιοθεσιών, είτε και από το εξωτερικό, είτε μέσω ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, που είναι κι αυτή μεγάλο εμπόριο, πολύ περισσότερο στο ζήτημα της παρένθετης μητρότητας.

Αυτά τα επιχειρήματα φαίνεται ότι δεν έχουν φτάσει ή δεν πείθουν αρκετό κόσμο. Δεν μιλάμε για έναν κόσμο, για τον οποίο οτιδήποτε κάνει και λέει το ΚΚΕ είναι εκ των προτέρων λάθος. Για αυτόν τον κόσμο, το ΚΚΕ είναι ένα καθαρά ομοφοβικό κόμμα. Αυτόν τον κόσμο, το ΚΚΕ, ακόμα και τον Τάιλερ να εξέλεγε Γενικό Γραμματέα, δεν θα τον έπειθε. Μιλάμε για προοδευτικό κόσμο που στέκεται κριτικά απέναντι στο Κόμμα -όχι κανιβαλιστικά-, μπορεί ακόμα και να το ψηφίζει, αλλά εν προκειμένω δεν καταλαβαίνει τη στάση του στο νομοσχέδιο.

Μια προσπάθεια να ερμηνευτεί αυτή η στάση του ΚΚΕ θα μπορούσε να δοθεί με τις ακόλουθες σκέψεις:

Για όσους ξέρουν πολιτική ιστορία, το ΚΚΕ προσεγγίζει κάθε θέμα όχι μεμονωμένα, αλλά ενταγμένο στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο (στη διαλεκτική καπιταλισμός-σοσιαλισμός) και, κυρίως, λαμβάνοντας υπόψη την προοπτική που αυτό γεννά. Με άλλα λόγια, εξετάζει το τι ”πόρτες ανοίγει”. Πχ, όταν ήρθε το νομοσχέδιο για τις συμπράξεις δημοσίου- ιδιωτικού τομέα, το ΚΚΕ το αρνήθηκε, στη βάση του ότι ανοίγει την πόρτα για την εμπορευματοποίηση τομέων δημοσίου χαρακτήρα (Υγεία, δημόσια έργα κ.ά.). Έτσι και στο νομοσχέδιο για τα ομόφυλα ζευγάρια, οι ενστάσεις του ΚΚΕ έρχονται στις πόρτες που ανοίγουν για την εμπορευματοποίηση του γυναικείου σώματος μέσα από την παρένθετη μητρότητα, φαινόμενο που ήδη παρατηρείται σε φτωχές γυναίκες ανά τον κόσμο. Πρόκειται για ένα φαινόμενο αλληλένδετο με το καπιταλιστικό σύστημα, το οποίο εμπορευματοποιεί τα πάντα. Ας θυμηθούμε την άστοχη παραγγελιά - 100ό αυτογκόλ Κασσελάκη για δυο αγόρια (και δυο πεκινουά με βούλες).

Ο μαρξισμός, η θεωρία του ΚΚΕ, είναι ένας ”οικονομισμός”, που βασίζεται στο σχήμα ”βάση-εποικοδόμημα”. Δίνει στην οικονομία προτεραιότητα. Θεωρεί οτι οι σχέσεις παραγωγής (η εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης από το κεφάλαιο) αποτελούν τη βάση, πάνω στην οποία χτίζεται όλη η κοινωνική ζωή. Ότι, με άλλα λόγια, η θέση κάποιου ως εργαζόμενου ρυθμίζει σχεδόν όλη του τη ζωή. Όλα τα υπόλοιπα στοιχεία της κοινωνικής ζωής (η εκπαίδευση, το κράτος, οι σχέσεις των ανθρώπων, τα πολιτικά δικαιώματα, η τέχνη κλπ) έπονται, χτίζονται πάνω στις σχέσεις παραγωγής, που στον καπιταλισμό είναι εκμεταλλευτικές. Προβάδισμα στην οικονομία λοιπόν. Το οποίο μεταφράζεται στην πεποίθηση ότι αν κάποιος είναι απελευθέρωμένος από την καπιταλιστική εκμετάλλευση, θα νιώθει τόσο δυνατός, που τα ζητήματα δικαιωμάτων του θα λυθούν εύκολα ή δεν θα έχουν πολλή σημασία πια.

Όταν ο Τσίπρας συνάντησε τον Κουτσούμπα, το φθινόπωρο του 2015 (μετά την κωλοτούμπα) τού είπε λίγο πολύ τα εξής: ”Έχω εκτεθεί ανεπανόρθωτα με τα οικονομικά, θα προσπαθήσω τουλάχιστον να περάσω μερικές δευτερεύουσες πολιτικά μεταρρυθμίσεις τύπου επιδόματα στην ακραία φτώχεια, σύμφωνο συμβίωσης, απλή αναλογική (αυτό δεν πήγε καθόλου καλά), για να σώσω τα προσχήματα ότι είμαι αριστερό κόμμα”. Αυτά λέχθηκαν από τον Κουτσούμπα και έχει αξία ότι δεν διαψεύστηκαν ποτέ από τον Τσίπρα (άρα μάλλον λέχθηκαν).

Το ΚΚΕ δεν είναι ανοιχτά ομοφοβικό κόμμα. Το 2015, όταν καταψήφιζε το σύμφωνο συμβίωσης της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ (που πέρασε με τις ψήφους Ποταμιού και Ένωσης Κεντρώων και όχι των ΑΝΕΛ), ο εισηγητής του ΚΚΕ βουλευτής Γιάννης Γκιόκας εξήγησε ότι το Κόμμα είναι υπέρ της αυστηροποίησης των ποινών για ομοφοβικά/ρατσιστικά εγκλήματα. Το ΚΚΕ δεν χρειάζεται γενικώς αντιρατσιστικά διαπιστευτήρια. Όλοι θυμούνται τα επεισόδια με τους Αιγύπτιους αλιείς στο Πέραμα.

Ωστόσο, στο ΚΚΕ υπάρχει ένα άβολο συναίσθημα στη διαχείριση της ομοφυλοφιλίας. Μολονότι δεν ξεκινούν ρατσιστικά, όπως η ακροδεξιά, το μοτίβο της σύγχρονης ομοφυλοφιλίας, όπως αυτή προβάλλεται, τους είναι ανοίκειο: γάμοι-κακέκτυπα των στρέιτ γάμων με τούρτες που στην κορυφή έχουν δύο γαμπρούς, ανέμελο λάιφστάιλ με πολλά καλλυντικά και ταξίδια, πανελίστες κοσμικών κουτσομπολάδικων, γιουροβίζιον, ροδάκια Airbnb και αχόρταγοι χιπστεροfoodies του TikTok, ακόμα και προβεβλημένοι ηθοποιοί πολύ αγαπητοί και επιδραστικοί (Καπουτζίδης), δημιουργούν ένα μοτίβο ανοίκειο για το ΚΚΕ. Όχι μόνο γιατί το ΚΚΕ σιχαίνεται το καπιταλιστικό γκέι λαϊφστάιλ, αλλά και γιατί αυτό έρχεται σε αντίστιξη με το κομμουνιστικό αρχέτυπο του τίμιου, ιδρωμένου αγωνιστή εργάτη - στρέιτ οικογενειάρχη που δίνει το αίμα του για την εργατιά και τους νεκρούς χιλιάδες που θέλει ”νάναι στους τροχούς”. Διότι οι ψυχολόγοι θα μας πουν πως όλοι λειτουργούμε με αρχέτυπα. Έχουν και οι κομματικές ηγεσίες δικαίωμα στο συναίσθημα. Όλοι θυμούνται το δάκρυ του εθνάρχη για τη Μακεδονία.

Ενέχει μέσα του ένα ατσάλωμα αυτό το εργατικό μοτίβο του ΚΚΕ, το οποίο βεβαίως έρχεται σε αντίθεση με την ανέμελη κακομαθησιά των πολιτικώς ορθών γκέι, οι οποίοι είναι μαλθακοί μέσα στην ευζωία της συνεχούς ”εμπειρίας” του Instagram.

Ιδού λοιπόν ο ελέφαντας στο δωμάτιο: το ζήτημα είναι και πάλι εξόχως ταξικό. Το ΚΚΕ έχει όλη μας την κατανόηση για την αποστροφή προς την γκέι ελίτ. Επίσης, ακούμε με προσοχή το επιχείρημα ότι είναι φοβερά υποκριτικό για τα αριστεροφιλελεύθερα κόμματα να ”σκίζουν καλσόν” για τα πολιτικά δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, αλλά στα οικονομικοεργασιακά να καταπίνουν αμάσητα μνημόνια που υπονομεύουν όλες τις διαστάσεις της ζωής τους και δεν τους επιτρέπουν να νιώσουν δυνατ@. Μπορεί στη Δευτέρα Παρουσία του σοσιαλισμού να μην λύνονται αυτόματα όλα, αλλά άλλο τόσο σε έναν καπιταλισμό με γκέι γάμο δεν διασφαλίζεται αυτόματα καμία αυτοτέλεια του ατόμου.

Ο οικονομικός καταναγκασμός φέρνει και τους υπόλοιπους. Με €700 δεν είσαι ελεύθερος. It’s the economy, stupid.

Και οκ με την γκέι ελίτ, την εγκλωβισμένη στον εύκολο δικαιωματισμό των free press. Τι γίνεται όμως με την γκέι αλήτ; Τους λούμπεν ομοφυλόφιλους, που δεν έχουν λεφτά για ταξίδια, δουλεύουν στις υποαμειβόμενες δουλειές της Ελλαδας 2.0, τα κουτσοβολεύουν και παράλληλα φτιάχνουν τη ζωή τους με έναν άνθρωπο ο οποίος άλλαξε γούστα (ή απλώς ανακάλυψε τον καλά καταπιεσμένο ομοφυλόφιλο σεξουαλικό του προσανατολισμό, κάλλιο αργά παρά ποτέ) και κουβαλάει και ένα παιδί από προηγούμενη στρέιτ σχέση/γάμο;

Εδώ μάλλον τα ξερά ψιλοκαίγονται μαζί με τα χλωρά. Η ταξική αποστροφή για τους Κασσελάκηδες παίρνει μπάλα και τη ”χοντρή νευρικιά” (ο Κραουνάκης είπε ότι γράφτηκε για άντρα αυτό) της Β′ Πειραιώς.

Άνθρωποι με γνήσιο ταξικό πρόσημο, ήδη περιθωριοποιημένοι οικονομικά, συχνά πεταμένοι από τις οικογένειές τους και τους φοβικούς περί τον κοινωνικό έλεγχο συγγενείς, παραμένουν ευρύτερα κοινωνικά αόρατοι, με διαιωνιζόμενο τον αναχωρητισμό τους, σε στεγανό διαμέρισμα από την ετεροκανονική κοινωνία. Και με ανατροφοδοτούμενο κοινωνικό παράπονο και μίσος, που οδηγεί και σε περισσότερη ”γλώσσα έξω” στα pride (η οποία μετά μας χαλάει). Διότι δράση-αντίδραση. Και δικαίωμα στο συναίσθημα.

Μην ξεχνάμε και κάτι άλλο: το ΚΚΕ είναι κόμμα εξαντλητικών επεξεργασιών συλλογικών οργάνων, συστηματικής θεωρητικής και πρακτικής δουλειάς με ”χρέωση” στα μέλη και όχι με μέλη ”είδα φως, μπήκα και με δύο ευρώ ψήφισα πρόεδρο”. Είναι κόμμα με επιστημονική θεωρία, που μπορεί για κάποιους να πέφτει βαριά στο στομάχι, όμως αναγκάζει σε εμβριθείς αναλύσεις, προκειμένου να εξηγηθούν τα σκεπτικά πίσω απο τις θέσεις του. Το ΚΚΕ δεν κάνει πολιτική του TikTok και του δίλεπτου.

Στην εποχή του tweet και της εικόνας, όμως, και παρά τα φιλότιμα βήματα του Γενικού Γραμματέα και όλου του κόμματος στην επικοινωνία, βοηθούντος και του Luben, ο λόγος του ΚΚΕ ακούγεται ακόμα δύσκολος, ακόμα και για καλοπροαίρετους ακροατές. Στο ΚΚΕ, το τσιτάτο πήγαινε ανέκαθεν χέρι χέρι με μακροσκελείς θέσεις της Κεντρικής Επιτροπής για όλα τα ζητήματα.

Στην εποχή που η επιστημονικότητα και η ζυγισμένη ανάλυση ισοπεδώνονται γενικώς από τη διλημματική πόλωση της κοινωνίας της εύκολης είδησης, γιατί να εξαιρείται το εργατικό ΚΚΕ; Ύστερα, με τον επιστημονικό μαρξισμό δεν μπορείς να αποφύγεις μια ορολογία που, όμως, όταν δεν ανακαλεί red flags του υπαρκτού, αν μη τι άλλο ξενίζει πια πολλές γενιές πια.

Είναι δύσκολο να πείσεις τον λαϊκό π***** (που επικαλέστηκε ο Βαλλιανάτος στην έξαλλη για το ΕΣΡ Τατιάνα προ ετών) ότι δεν συμφωνείς να αναγνωριστεί ως πατέρας για το παιδί του συντρόφου του, επειδή ο σοσιαλισμός. Λίγη περισσότερη ενσυναίσθηση δεν θα έβλαπτε, σύντροφοι. Αν θέλετε ο κόσμος να καταλάβει τις δυσνόητες απόψεις σας (και να δείξει σε εσάς ενσυναίσθηση, που την αξίζετε και τη δικαιούστε), πρέπει να δείξετε και εσείς.

Αγκαλιάστε έναν κόσμο, που ναι, θαμπώνεται από τη χρυσόσκονη του λαϊφστάιλ, γιατί δεν έχει λεφτά να περάσει αλλιώς το χρόνο του στη Δραπετσώνα, παρά να δει ριάλιτυ και την άλλη που ”γυρνάει και της λέει”. Αυτός ο κόσμος μπορεί να γελάει ακόμα και με τη χοντροκομμένη σεφερλική ομοφοβία, όχι όμως γιατί ξεκινά ρατσιστικά, αλλά γιατί οι αναφορές του είναι λαϊκές και το εισιτήριο στο Δελφινάριο είναι φθηνότερο από τη Λυρική.

Το ΚΚΕ, όπως και κάθε κόμμα που υποτίθεται παλεύει για την κοινωνική απελευθέρωση, δεν μπορεί να είναι υπόθεση μιας ιντελιγκέντσιας. Δεν μπορεί να επιβάλλει στον λούμπεν μόνο την οικονομίστικη θέαση των πραγμάτων, όταν για αυτ@ σημαντικότερο είναι το παιδί του συντρόφου του.

Σε τελική ανάλυση, ο λούμπεν έχει δικαίωμα να μην θέλει να νιώθει έτσι. Έχει το δικαίωμα να νιώθει βασίλισσα και να μην θέλει να τον σώσει κανένας συνδικαλιστής του ΠΑΜΕ. Απλά και μόνο γιατί δεν αντέχει το οδυνηρό της ταξικής του συνειδητοποίησης και θέλει την αυταπάτη που του πουλάει ο καπιταλισμός ότι είναι ”πολίτης του κόσμου” και foοd blogger σωτάροντας κρεμμύδια βατικιώτικα στο τηγάνι των κουπονιών του Σκλαβενίτη, και όχι καταδικασμένος εργάτης της ναυπηγοεπισκευαστικής.

Αυτόν τον άνθρωπο, που καλόπιστα το ΚΚΕ νιώθει αποστολή του να τον κερδίσει, πρέπει να τον αγκαλιάσει μέσα και στην queer ρευστότητά του. Δεν μπορεί να είναι όλα βάση-εποικοδόμημα σε αυτήν τη ζωή. Και δεν μπορεί οι άνθρωποι αυτοί, συναισθηματικά πληγωμένοι και με εύλογες απαιτήσεις από το κατεξοχήν κόμμα της αριστεράς (που σου τις δημιουργεί σαν τον καλό το μαθητή) να επιλέγουν τα φιλελέφτ κόμματα του τσάμπα προοδευτισμού, που διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους για το απηυθισμένο σας, αλλά σφυρίζουν αδιάφορα για το μισθό σας ως πολύ passé ατζέντα.

Η ρευστότητα ζορίζει το ΚΚΕ. Ο Κουτσούμπας μίλησε για το φόβο του γονέας 1, γονέας 2, γονέας 3. Σε έναν κόσμο που οδεύει στο gender fluidity και στις polyamorous σχέσεις, αυτά τα θέματα, όμως θα έρχονται συχνά στη συζήτηση. Ο κόσμος του ΚΚΕ διέπεται από σταθερές. Ο κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας, βασικό στοιχείο της σοσιαλιστικής κοινωνίας, είναι μία ισχυρη σταθερά, σε αντιπαράθεση με την αναρχία στην καπιταλιστική παραγωγή που παράγει τραγουδιάρες και influencers περισσότερες από υδραυλικούς και ψυκτικούς. Η σταθερά αποτελεί για το ΚΚΕ μεθοδολογία για την συστηματική επιδίωξη της προόδου, σε αντίθεση με τον οπορτουνισμό της τυχάρπαστης αριστερούλας τύπου ΣΥΡΙΖΑ. Εξ ου η ρευστότητα το ξενίζει. Η κάθε ρευστότητα.

Αυτό το σημείωμα δεν επιθυμεί να κουνήσει το δάχτυλο σε κανέναν. Επιδιώκει να κάνει κάπως πιο κατανοητή την θέση του ΚΚΕ για ένα ζήτημα της επικαιρότητας με τρόπο που το ΚΚΕ θα δυσκολευόταν να αναλύσει. Τα κόμματα δεν επικαλούνται ποτέ τα συναισθήματά τους. Είναι όμως συλλογικότητες ανθρώπων με συναισθήματα. Και αφού έχουμε υπερσυναισθηματικοποιήσει και υπερψυχολογικοποιήσει τη ζωή μας, δεν δικαιούμαστε να το αρνηθούμε και στα κόμματα.

Όσο δίκαιο είναι να οργίζεται από τη στάση του ΚΚΕ ο καλόπιστος προοδευτικός πολίτης, άλλο τόσο έχει δικαίωμα και το ΚΚΕ στην ενσυναίσθηση. Όταν το Σεπτέμβριο του 2015 επανεκλέξαμε τον ΣΥΡΙΖΑ, παρά την κωλοτούμπα, γιατί του αναγνωρίσαμε ότι τουλάχιστον προσπάθησε να διαπραγματευθεί (όταν οι άλλοι έμπαιναν στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια με τα εσώρουχα ήδη κατεβασμένα, κατά τον Πάνο Καμμένο), δείξαμε ενσυναίσθηση στον ΣΥΡΙΖΑ. Μπορεί να ήταν ερασιτέχνες, αλλά τουλάχιστον ήταν έντιμοι. Μπορεί να υποτίμησαν τον εχθρό, ωστόσο το προσπάθησαν. Και έτσι τους δώσαμε την ευκαιρία να δοκιμαστούν στη διακυβέρνηση και να κριθούν από αυτό.

Ήρθε η ώρα να δείξουμε ενσυναίσθηση στο ΚΚΕ για το γάμο ομοφύλων• λίγη ενσυναίσθηση από τον προοδευτικό κόσμο θα βοηθούσε στην κατανόηση του σκεπτικού του ΚΚΕ και στην αποφυγή μιας θεωρίας των άκρων που μόνο τη Δεξιά πάει παραπέρα.

Επίσης, λίγη υπέρβαση από πλευράς ΚΚΕ στο να αγκαλιάσει τους ανθρώπους, που θα ωφεληθούν από το νομοσχέδιο πριν τη Δευτέρα Παρουσία του σοσιαλισμού θα ακύρωνε μια κριτική άδικη για ένα κόμμα που παλιά είχε νεκρούς και τώρα απολυμένους για τις ιδέες του. 

Μπορεί να μην το’χει επικοινωνιακά πολύ, μπορεί το μοτίβο του στρέιτ εργάτη να το στοιχειώνει ακόμα, μπορεί το γκέι λαϊφστάιλ να του πέφτει βαρύ στο στομάχι, ωστόσο το ΚΚΕ δεν ξεκινά ρατσιστικά. Το όχι του ΚΚΕ δεν είναι σε καμία περίπτωση το όχι των Σπαρτιατών. Κι ας μην εξηγείται αυτό πολύ καλά. Και στο ΚΚΕ άνθρωποι είναι και έμαθαν στα δίπολα: εργάτης-κεφάλαιο, μεταρρύθμιση-επανάσταση, άνδρας-γυναίκα. Ίσως τελικά όλη αυτή η συζήτηση να είναι η ρεβάνς της εμπεδωμένης διπολικής μεθοδολογίας σε έναν κόσμο που βαριέται γρήγορα και γουστάρει ρευστότητα και Φάρλι.

Πάντως τα γκάλοπ δείχνουν ότι ο κόσμος του ΚΚΕ έχει ήδη ανοιχτή την αγκαλιά του. Ευτυχώς μακριά από τοξικότητες του τύπου ”οι στρέιτ τα έχετε πάει πολύ χάλια με τα παιδιά σας, για να μας κουνάτε και το δάχτυλο”. Δεν μένει στην Ηγεσία παρά να το τακτοποιήσει μέσα της, βγαίνοντας για λίγο από την comfort zone του διαλεκτικού υλισμού.