Τα έργα τους αντανακλούν την εμπειρία των σπουδών τους σε διεθνή περιβάλλοντα, τον συγκερασμό των δυνατοτήτων του ψηφιακού κόσμου με τις κλασικές αξίες της ανθρωποκεντρικής αρχιτεκτονικής, την αντίληψη αλλά και την ανταπόκριση σε έναν κόσμο που αλλάζει ταχύτατα και απρόβλεπτα. Πριν από 5 χρόνια ξεκίνησαν το αρχιτεκτονικό γραφείο ΚΚΜΚ Architects, συνδυάζοντας τα κοινά στοιχεία τους, όπως το digital background τις ακαδημαϊκές σπουδές, το κοινό όραμα για το αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα κάθε έργου, την αφοσίωση και συνέπεια που δίνουν σε προσωπικό επίπεδο για τις μελέτες τους. Η κοινή τους αντίληψη για την αρχιτεκτονική τις οδήγησε στο να ιδρύσουν το γραφείο ΚΚΜΚ Architects και να θέσουν τους δικούς τους στόχους στην σύγχρονη αρχιτεκτονική σκηνή.
“Η Μαρίνα Καραμαλή και η Κατερίνα Καραγιάννη είναι νέες αρχιτέκτονες που δημιουργούν μια γλυπτική αρχιτεκτονική που επαυξάνει την φυσική εμπειρία.”
“«Στην εποχή μας τα ψηφιακά μέσα κυριαρχούν στον αρχιτεκτονικό κόσμο»”
- Μαρίνα Καραμαλή
«Αυτό συμβαίνει ήδη από την περίοδο των σπουδών μας και της διαμόρφωσής μας ως αρχιτέκτονες. Η τεχνολογία αντικατέστησε πολλά κεφάλαια στην διαδικασία της μελέτης με κύριο τον τρόπο σχεδιασμού. Σχεδιάζουμε μέσω προγραμμάτων που μας δίνουν φοβερές δυνατότητες στο να εξελίσσουμε τις γεωμετρίες μας. Έχουμε επίσης μεγάλη εμπειρία στο να μεταφέρουμε το σχέδιο από τον ψηφιακό κόσμο στον υλικό μέσα από τεχνολογίες αιχμής. Στο γραφείο μας χρησιμοποιούμε αυτές τις δυνατότητες με γνώμονα πάντα την τελική εμπειρία του χρήστη στο χώρο. Και οι εμπειρίες αυτές πέρα από την ικανοποίηση των αναγκών, έχουν να κάνουν με τα συναισθήματα, την ευεξία, και την ποιότητα ζωής συνολικά. Εκεί είναι που ως συνθέτες έχουμε να παντρέψουμε το γνώριμο, το ‘παραδοσιακό’ με το καινούριο και καινοτόμο», λέει η Μαρίνα Καραμαλή.
“Για την Μαρίνα Καραμαλή, οι σπουδές στην αρχιτεκτονική ήταν περισσότερο μια διαμόρφωση τρόπου σκέψης και στάσης ζωής παρά τεχνική γνώση.”
«Είναι παρούσα σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας και ο μόνος τρόπος να την κάνεις δική σου είναι μέσα από την εμπειρία και την παρατήρηση. Σπούδασα στην Αθήνα, στο ΕΜΠ, που κατά τη γνώμη μου είναι μια από τις πολύ δυνατές σχολές για δυο κυρίως λόγους. Ο ένας είναι ότι υπάρχει πολύ υψηλό επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού και o δεύτερος είναι η Αθήνα ως πόλη. Μια αμφιλεγόμενη και αμφιταλαντευόμενη πρωτεύουσα με άπειρες κοινωνικές και πολιτισμικές ζυμώσεις», συμπληρώνει η Κατερίνα Καραγιάννη.
Αποφοιτώντας από το Μετσόβιο, συνέχισε τις σπουδές της στη Βαρκελώνη, στο IAAC. Η Βαρκελώνη είναι μια πόλη που έχει να δώσει πολλά σε ένα αρχιτέκτονα καθώς είναι ένα ζωντανό παράδειγμα της αστικής μεταρρύθμισης. Εκεί συναναστράφηκε με μερικά από τα πιο μεγάλα ονόματα της αρχιτεκτονικής όπως ο Bjarke Ingels, o Michel Rojkind και ο Neil Denari. Ασχολήθηκε σε ερευνητικό επίπεδο με το self–sufficiency των κτηρίων αλλά και τον digital σχεδιασμό και digital fabrication, που ουσιαστικά το εφήρμοσε και στην πρακτική της αρχιτεκτονικής. Οι σπουδές της δημιούργησαν μια δυνατή βάση, ενώ επιπλέον η παρατήρηση και η εμπειρία έχτισαν αυτό που είναι σήμερα.
“«Θεωρώ πως αυτό που με καθορίζει σήμερα σαν επαγγελματία είναι ότι συνεχίζω να αντιλαμβάνομαι την αρχιτεκτονική ως ‘hobby’ με την ελευθερία και δημιουργικότητα που αυτό μπορεί να έχει. Όμως το αντιμετωπίζω με απεριόριστη σοβαρότητα και συνέπεια»”
- Μαρίνα Καραμαλή
Έζησε στο Λονδίνο για 6 χρόνια. Οι βασικές της σπουδές αρχιτεκτονικής ήταν στο UCL και πραγματοποίησε το μεταπτυχιακό της στο Westminster University όπου αποφοίτησε με έπαινο στο πρόγραμμα Architecture and Digital Media. Παράλληλα παρακολούθησε σπουδές κινηματογράφου στο Central Saint Martins. Ήταν μια ακμάζουσα περίοδος και το Λονδίνο πρωτοστατούσε σε ότι αφορούσε την τέχνη, την πρωτοπορία, και η σύμμειξη πολιτισμών και ιδεών συνέβαινε παντού. Ανάμεσα στους συμφοιτητές, στους καθηγητές στα δρόμενα της πόλης, στον δρόμο, στα εστιατόρια.
« Το Λονδίνο είναι μια τεράστια πόλη, με σκληρό ανταγωνισμό, με τις δυσκολίες της σε απλά καθημερινά θέματα. Όμως προσέφερε ένα απέραντο πέπλο προς εξερεύνηση. Η πόλη σε παρασύρει να πορευτείς με τον ρυθμό της. Να ξεπεράσεις τα γνώριμα, να κατακτήσεις νέες δεξιότητες. Στην αρχιτεκτονική σχολή πας για να προτείνεις νέες ιδέες, να βρεις τρόπους σύνθεσης, παρουσίασης και επικοινωνίας μέσα από την μελέτη σου. Δεν στα διδάσκει αυτά κάποιος σε ένα μάθημα. Σε προκαλούν να προσπαθήσεις να φτάσεις όσο πιο μακριά μπορείς. Συνδύασα τον κινηματογράφο με τον προγραμματισμό. Εξερεύνησα τη μεταφορά από τη ζωγραφική στη γλυπτική και από την εικόνα στη διάδραση. Όλα αυτά είναι η αρχιτεκτονική», διευκρινίζει η Μαρίνα Καραμαλή. Τα χιλιάδες ερεθίσματα, στην πόλη που αποκαλεί «ανοιχτή βιβλιοθήκη», περιελάμβαναν μεταξύ άλλων διαλέξεις, επικοινωνία και συνεργασία από προσωπικότητες της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής σκηνής όπως η Zaha Hadid και ο Norman Foster.
Ψηφιακές απολαύσεις στον πραγματικό κόσμο
Η έρευνα των KKMK Architects, βασίζεται στη σύνθεση και διαχείριση σύγχρονων γεωμετριών. Συνδυάζει στοιχεία φουτουρισμού, μοντερνισμού ή παραδοσιακών μορφών αναλόγως τo εκάστοτε project. Εστιάζει στο περιβάλλον και την ιδιότητα του κάθε έργου ξεχωριστά με σκοπό να δημιουργηθούν χώροι για σύγχρονη κατοίκιση. Η παράδοση επαναπροσδιορίζεται.
Μέσω αυτής της διαδικασίας, τα έργα αντιμετωπίζονται δημιουργικά, με μια αίσθηση ελευθερίας και φρέσκιας ματιάς. Δύο παραδείγματα καθόλου τυχαία: μια σύγχρονη κατοικία στο Παλαιό Ψυχικό και ένα boutique ξενοδοχείο στη Μήλο.
Το ξενοδοχείο White Pebble Suites βρίσκεται στα Πολώνια της Μήλου και υπόκειται σε όλους τους πολεοδομικούς περιορισμούς που αφορούν παραδοσιακούς οικισμούς. Μέλημα των αρχιτεκτόνων ήταν να αξιοποιήσουν στο μέγιστο τους εκμεταλλεύσιμους χώρους, δημιουργώντας μία ιστορία για τον επισκέπτη που ξεδιπλώνεται με συνέπεια και αρμονία.
«Πως θα μείνουμε πιστές στο παραδοσιακό πρότυπο, εντάσσοντας στο έργο σύγχρονη γεωμετρία; Αυτό ήταν το αντικείμενο της έρευνας για το ξενοδοχείο στη Μήλο. Σχεδιάσαμε ψηφιακά τις χαράξεις, με πολύ μεγάλη ακρίβεια και με τη συνεργασία τοπογράφου. Έπειτα μεταφέραμε τη γεωμετρία του κελύφους του κτηρίου στους εσωτερικούς χώρους. Για εμάς, είναι αναγκαίο να αντιμετωπίζουμε τους εσωτερικούς χώρους με συνέπεια ως προς τον χαρακτήρα της εξωτερικής μορφής. Το interior design δεν είναι διακόσμηση στα έργα μας. Έχει χωρική υπόσταση και η αρχιτεκτονική του προσδιορίζει τα γεγονότα τα οποία θα υπάρξουν μέσα σε αυτό.», επεξηγεί η Μαρίνα Καραμαλή.
Η κατοικία στο Παλαιό Ψυχικό ερευνά το ζήτημα της όψης και της ζωής στο εσωτερικό του σπιτιού. Το έργο ήταν μια ανακατασκευή και επέκταση μιας υπάρχουσας μεταπολεμικής κατοικίας. Ο στόχος ήταν η μετατροπή της σε μια σύγχρονη κατοικία που προσδιορίζεται και προσδιορίζει την γειτονιά, δημιουργεί ένα φίλτρο που κρατάει προστατευμένη την οικογενειακή ζωής αλλά ταυτόχρονα συνδιαλέγεται με τον επισκέπτη.
Η όψη του δρόμου σχεδιάστηκε με μεγάλα πρίσματα που καδράρουν τα παράθυρα, χωρίς μπαλκόνια, δημιουργώντας μια μεμβράνη που αφήνει συγκεκριμένες θεάσεις από και προς το εσωτερικό. Ταυτόχρονα το φως πέφτει πάνω στις κεκλιμένες επιφάνειες με διαφορετικό τρόπο δίνοντας ένα γλυπτικό παλμό προς τη γειτονιά.
Αυτή η διαδικασία για το γραφείο ΚΚΜΚ Architects πρέπει να έχει ένα θετικό αποτέλεσμα. Ωραίο είναι αυτό που το αντιλαμβάνονται όλοι με τρόπο που τους κάνει να νιώθουν όμορφα. Ωστόσο, κάθε έργο έχει έντονη τοπική ταυτότητα. Είναι “παγκόσμιο” ως προς το συναίσθημα που προκαλεί στους χρήστες, αλλά όχι πάντα και με τη μορφή του, η οποία μπορεί να έχει τοπικά χαρακτηριστικά.
«Κάθετες βίλες», ή ο τρόπος που κατοικούμε ξανά
Οι KKMK Architects ως νέο γραφείο στην Ελληνική σκηνή, έρχονται για να προσδιορίσουν τα κτήρια που θα στεγάσουν νέα μοτίβα και συνθήκες διαβίωσης. « Ο τρόπος που ζούμε και κατ’ επέκταση που κατοικούμε τα κτίρια έχει αλλάξει και θα συνεχίζει να αλλάζει», λέει η Κατερίνα Καραγιάννη.
Η αλλαγή είναι διαρκής και την βλέπουμε να αγγίζει μεταμορφωτικά την κατοίκηση και φυσικά τον χώρο. Ας σκεφτούμε τη νέα high–end πολυκατοικία. Δεν σας θυμίζει κάθετα τοποθετημένες βίλες;», συνεχίζει.
“Στην ουσία, οι KKMK Architects εξηγούν ότι η συνεχής ανάγκη για άνεση και εξατομίκευση έχει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των νέων κτηρίων, ενώ ο διαθέσιμος χώρος αρχίζει να εκλείπει, τουλάχιστον μέσα στον αστικό ιστό.”
Έτσι γεννήθηκε η τυπολογία της νέας πολυτελούς πολυκατοικίας, η οποία δομείται με αντίθετες αρχές από την πολυκατοικία που γνωρίζουμε: Τα διαμερίσματα δεν είναι τυπικά στην διαρρύθμιση ή στη διάταξή τους. Απαραίτητο χαρακτηριστικό η ιδιωτικότητα που προσφέρουν. Εντάσσονται ιδιωτικοί κήποι και πισίνες. Η κατανομή των τετραγωνικών ακολουθεί τους κανόνες της αγοράς. Με αυτό τον τρόπο, τα νέα κτήρια που προκύπτουν μπορεί να έχουν τα μεγαλύτερα διαμερίσματα στον τελευταίο όροφο και μικρή δόμηση στο ισόγειο. Ή μια μεζονέτα στο ισόγειο με μεγάλο κήπο και πισίνα, αυτονομία εισόδου κλπ που να παραπέμπει σε μονοκατοικία και στους υπόλοιπους ορόφους μικρότερα διαμερίσματα. Οι νέοι αυτοί παράμετροι οδηγούν σε κτηριακές τυπολογίες που διαφοροποιούνται από τα μέχρι πρότινος δεδομένα. Σε αυτό το πλαίσιο, οι αρχιτέκτονες καλούνται να προτείνουν νέους κανόνες ομοιομορφίας, λειτουργικότητας και τον διαχωρισμό μεταξύ κοινοτικού και ιδιωτικού.
«Ο τρόπος που κατοικούμε έχει πολλές πτυχές, περισσότερο ή λιγότερο περίπλοκες, καθιερωμένες ή υπό δοκιμή. Για παράδειγμα, η πρόσοψη ενός κτιρίου και η επιρροή που ασκεί στη γειτονιά είναι μία προφανής πτυχή. Για εμάς είναι τέχνη. Τέχνη ως προς το εσωτερικό που αφορά την διαβίωση του κατοίκου και τέχνη εξωτερικά, προς τον δημόσιο χώρο, προσβάσιμη από όλους και που αφορά την πόλη σαν σύνολο», καταλήγουν η Κατερίνα και η Μαρίνα.
Τα ελληνικά γραφεία γίνονται διεθνή
Η ελκυστικότητα της Ελλάδας ως επενδυτικός και τουριστικός προορισμός, έχει οδηγήσει σε μία άνθιση της ελληνικής αρχιτεκτονικής. Τα ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία έχουν διεθνή αναγνωσιμότητα. Τον τελευταίο καιρό υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από ένα international κοινό για την Ελληνική αρχιτεκτονική. Αυτή, προς το παρών την αντιλαμβάνονται μέσω των παραδοσιακών στοιχείων όπως το πολύ χαρακτηριστικό Κυκλαδίτικο τοπίο και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του Αιγαίου. Όσο ο τόπος μας γίνεται γνωστός τόσο και η αρχιτεκτονική μας είναι επιθυμητή.
Με αισιόδοξο τόνο το γραφείο επισημαίνει ως απροσδόκητα και ευχάριστο γεγονός το ενδιαφέρον από επενδυτές με έργα σε όλο τον κόσμο για συνεργασία σε έργα τους στο εξωτερικό. «Είναι συναρπαστικό να σου λένε πως θέλουν να φτιάξουν ένα ξενοδοχείο στην Ινδονησία και επιθυμούν να φέρουν μια αισθητική από την Σαντορίνη. Ή ένα εστιατόριο στην Αυστραλία που ο ιδιοκτήτης ήθελε να δημιουργήσει ένα χώρο που να παραπέμπει στην κουλτούρα του ελληνικού beach bar. Και στις δύο περιπτώσεις οι πελάτες είχαν επισκεφτεί την χώρα μας, είχαν εντυπωσιαστεί από το service και το σκηνικό που παρέχουμε. Απευθυνθήκανε σε εμάς καθώς είδαν έργα μας online και στην περίπτωση του Atmos Restaurant την Αυστραλία προχωρήσαμε και στην κατασκευή της επίπλωσης και πλαισίωσης του χώρου εδώ, τα οποία τα στείλαμε με container στην Αυστραλία. Ήταν πολύ όμορφη εμπειρία. Σαν να σχεδιάζουμε ένα πακέτο του ΙΚΕΑ με οδηγίες συναρμολόγησης από εμάς. Λόγω covid μπορέσαμε να επισκεφτούμε τον χώρο μόνο μία φορά. Η όλη συνεργασία, καθοδήγηση και συντονισμός από εκεί και πέρα έγινε online», λένε η Μαρίνα και η Κατερίνα.
«Είναι μια μοναδική στιγμή να δημιουργήσουμε ένα ελληνικό προϊόν και μια design ταυτότητα στην διεθνή αγορά. Από την μορφολογία του κτηρίου αλλά και σε επίπεδο επίπλου, αντικειμένου κλπ η ελληνική κουλτούρα έχει πολύ πλούσια βιβλιοθήκη και στοιχεία που εύκολα μπορούν να βγουν στην διεθνή αγορά με μια έντονη ταυτότητα», ολοκληρώνουν.