Η επικείμενη κύρωση της Τελικής Συμφωνίας Ελλάδος-Π.Γ.Δ.Μ. από τη Βουλή αποτελεί σημείο καμπής στη διαμάχη των δύο χωρών με ευρύτερες προεκτάσεις. Αφιστάμενοι της διάκρισης μεταξύ του ακαδημαϊκά ορθού (μη χρήση του συγκρουσιακού όρου Μακεδονία) και του στρατηγικά συμφέροντος (ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στους ευρωατλαντικούς θεσμούς), θα εστιάσουμε στα κρίσιμα σημεία της όλης διευθέτησης και τις προοπτικές των μελλοντικών διμερών σχέσεων.
Καταρχάς, το ζήτημα του αλυτρωτισμού, ήτοι της διεκδίκησης εδαφών και πληθυσμών, δείχνει να αντιμετωπίζεται επαρκώς με την κατοχύρωση του απαραβίαστου της επικράτειας και της μη ανάμειξης εκάστου κράτους στις εσωτερικές υποθέσεις του άλλου, πλην της ύπαρξης υπηκόων του διαβιούντων στην αλλοδαπή. Παραμένει ωστόσο μια αντικειμενική πηγή σύγχυσης από την κοινή χρήση των όρων Μακεδόνας, Μακεδονικός σε εθνικό (κοινωνικό) και διεθνές (οικονομικό) επίπεδο. Όσον αφορά λοιπόν την εγχώρια πτυχή εφαρμογής των συμφωνηθέντων προκρίνεται η υιοθέτηση της αμετάφραστης (Σέβερνα Μακεντόνια/Μακεντόνετς/Μακεντόνσκι) απόδοσης των σχετικών όρων για την ονομασία, την ιθαγένεια και τη γλώσσα των γειτόνων στα δημόσια έγγραφα. Εξάλλου, στην περίπτωση των εμπορικών ονομασιών η υποχρεωτική προσθήκη στον όρο Μακεδονικός (Macedonian), των καταλήξεων GR/MK που χρησιμοποιούνται ήδη στις παγκόσμιες διαδικτυακές αγορές ως δηλωτικές προέλευσης, από κοινού με την επισήμανση MADE IN GREECE/NORTH MACEDONIA θα παρέχει στους ενδιαφερόμενους καταναλωτές τις απαραίτητες διευκρινίσεις για τα προϊόντα επιλογής τους.
Ακόμη και έτσι, όμως, παραμένει η βασική αιτία φόρτισης του διαλόγου για το ονοματολογικό πρόβλημα που έγκειται στην ταυτοτική του διάσταση. Εδώ, ο ρόλος της επιτροπής για την αναμόρφωση των σχολικών εγχειριδίων έχει βαρύνουσα σημασία. Ο γεωγραφικός διαχωρισμός της ιστορικής εξέλιξης στη βάση των υφιστάμενων συνόρων με αναφορά στο διζωνικό πολιτισμικό της υπόβαθρο (ελληνικό για το αρχαίο βασίλειο που γιγαντώθηκε επί Μεγάλου Αλεξάνδρου και τοπικό με μεταγενέστερες σλαβικές και αλβανικές επιρροές για την πέριξ των Σκοπίων περιοχή) ανταποκρίνεται, grosso modo, στην κρατούσα επιστημονική άποψη και θα πρέπει να μεταλαμπαδευθεί στις νεότερες ιδίως γενιές, προς αποφυγή αναπαραγωγής μισαλλόδοξων στερεοτύπων του παρελθόντος.
Περαιτέρω, η προβλεπόμενη διεύρυνση της συνεργασίας σε πληθώρα τομέων θα σφυρηλατήσει ουσιαστικές δικλείδες έναντι οιασδήποτε απόπειρας υπαναχώρησης από το πνεύμα και το γράμμα της Συνθήκης, καθώς η διπλωματία χαμηλής έντασης (θεσμοί, πολίτες, επιχειρήσεις, ΜΚΟ) λειτουργεί μακροπρόθεσμα υπέρ της βιωσιμότητας αμοιβαία επωφελών συμβιβασμών. Ταυτόχρονα, η συναντίληψη σε θέματα ασφάλειας που προκύπτει αβίαστα από δημογραφικούς παράγοντες αλλά και τη γειτνίαση με αναθεωρητικές δυνάμεις συνηγορεί υπέρ της συμπόρευσης των Σκοπίων με την Αθήνα στο πλαίσιο συλλογικών δομών όπως η Τετραμερής Ελλάδος, Σερβίας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας. Καταλήγοντας, εναπόκειται στους εμπλεκόμενους παράγοντες να αξιοποιήσουν το θετικό momentum της συγκυρίας για την εμβάθυνση της περιφερειακής σταθερότητας και συνανάπτυξης που αποτελεί διαχρονικά μείζονα στόχο της εξωτερικής μας πολιτικής.