Έχει μεγάλο ενδιαφέρον, πώς από την προετοιμασία για την ιστορική Πανορθόδοξη Συνόδου της Κρήτης, φθάσαμε στο σημείο να κινδυνεύει ακόμα και η ενότητα της Ορθόδοξης εκκλησίας με τη διαφοροποίηση 4 εκκλησιών των Πατριαρχείων Αντιοχείας, Μόσχας , Βουλγαρίας και Γεωργίας.
Ιανουάριος 2016. Σαμπεζύ Γενεύη. Παρά την συμφωνία επί της αρχής και την επισφράγιση της απόφασης της Σύναξης των Προκαθημένων τον Μάρτιο του 2014, για την σύγκληση της Μεγάλης Πανορθοδόξου Συνόδου, κατά την διάρκεια αλλά και στο περιθώριο της Σύναξης των Προκαθημένων 21 με 28 Ιανουαρίου 2016, καταγράφονται οι πρώτες ουσιαστικές τριβές στα εξής θέματα : α) επί του πρωτοκόλλου β) στην διευθέτηση των οικονομικών και στο περί «κοινό ταμείο» για την αντιμετώπιση ενός «τέτοιου ιστορικού μεγάλου οργανωτικά εγχειρήματος», γ) επί του κανονισμού λειτουργίας της Πανορθοδόξου Συνόδου –μάλιστα δεν υιοθετείται από τις Εκκλησίες της Γεωργίας και της Αντιόχειας δ) επί της ουσίας συγκεκριμένων κειμένων που απαιτούν σοβαρότατες διορθώσεις τροποποιήσεις – προσθήκες , αλλαγές . Το μοναδικό ίσως θετικό που καταγράφεται είναι η σταθερή βούληση απόφαση για την σύγκληση –με σθεναρή επιμονή της Εκκλησίας της Ρωσίας – για την δημοσιοποίηση των {τελικών} κειμένων από την πολυετή σε πανορθόδοξο επίπεδο Προσυνοδική προ Διαδικασία(1961-2016).
Οι πρώτες επίσημες δημόσιες αντιδράσεις:
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016
2 και 3 Φεβ. συγκαλείται η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ρωσίας
Επιστολή του Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλου προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο με τα ονόματα της Ρωσικής αντιπροσωπείας για την συμμετοχή τους στην κοινή διορθόδοξη διαγραμματειακή οργανωτική επιτροπή. Η απάντηση για την συμμετοχή στην μείζονος σημασίας αυτή οργανωτική επιτροπή ήρθε μόλις στις 7 Ιουνίου.
ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2016
Νέα Υόρκη. Ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου της Ρωσικής Ορθοδόξου Διασποράς με προτάσεις για διορθώσεις επί του κειμένου «σχέσεις της Ορθοδόξης Εκκλησίας με τον λοιπό χριστιανικό κόσμο» και εντάσεις επί άλλων κειμένων
Μόσχα. 19 Απριλίου το Πανεπιστήμιο «Άγιος Τύχον» οργανώνει συνέδριο με θέμα την πανορθόδοξη σύνοδο. Καταγράφονται επίσημες και σοβαρές αντιδράσεις και ενστάσεις επί του κειμένου «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν Χριστιανικόν κόσμον»
21 Απριλίου Συνεδρίαση της Ιεράς Πατριαρχικής Συνόδου της Βουλγαρικής εκκλησίας όπου καταγράφονται σοβαρότατες ενστάσεις επί συγκεκριμένων κειμένων και ειδικότερα επί του κειμένου «Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν Χριστιανικόν κόσμον» για το οποίο προτείνονται τροποποιήσεις και βελτιώσεις
Η Ρωσική Εκκλησία ανακοινώνει την επίσημη αντιπροσωπεία της στην Πανορθόδοξη
ΜΑΙΟΣ 2016
08 Μαϊου Ανοικτή επιστολή Αγιορειτών Μοναχών εν όψει της «Αγίας και Μεγάλης Πανορθοδόξου Συνόδου
25 Μαϊου επίσημη επιστολή της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Όρους προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο με κοινοποίηση προς του 14 Προκαθημένους των Ορθοδόξων Εκκλησιών
24 και 25 Μαϊου Έκτακτη Σύγκληση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Το κείμενο που συγκεντρώνει την σφοδρή κριτική της μεγάλης πλειοψηφίας των Ιεραρχών είναι «οι σχέσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας προς τον λοιπό χριστιανικό κόσμο». Αντιρρήσεις και ενστάσεις καταγράφονται και επί των κειμένων με θέμα «το μυστήριο του γάμου και τα κωλύματα αυτοί», το κείμενο «περί αυτοκεφάλου» και γίνονται εισηγήσεις επί του κειμένου « Η αποστολή της Ορθόδοξης Εκκλησίας σήμερα …»
25 Μαϊου Το Πατριαρχείο Γεωργίας εν συνόδω αποφαίνεται ότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα με τα κείμενα που πραγματεύονται : «το μυστήριο του γάμου και τα κωλύματα αυτού» και «Η Αποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας ἐν τῳ συγχρόνῳ κόσμῳ» πρέπει να ενσωματωθούν σημαντικές τροπολογίες, ενώ το κείμενο «Σχέσεις της Ορθοδόξυ Εκκλησίας προς τον υπόλοιπον χριστιανικόν κόσμον» πρέπει να επεξεργασθεί ουσιαστικά. Στο επίσημο ανακοινωθέν της Βουλγαρικής εκκλησίας σημειώνεται ότι «σε περίπτωση που οι προτεινόμενες τροπολογίες δεν θα ληφθούν υπόψη και δεν θα ενσωματωθούν στο τελικά κείμενο η Εκκλησία της Γεωργίας δεν είναι δυνατόν να το υπογράψει». Σφοδρές αντιδράσεις για τον κανονισμό λειτουργίας της Μ. Πανορθοδόξου Συνόδου.
Στις 25 Μαϊου ολοκληρώνονται και οι έκτακτες εργασίες της Ιεραρχίας της Σερβικής Εκκλησίας με την συμμετοχή όλων των Μητροπολιτών η οποία και εγκρίνει το τελικό σχέδιο κείμενο το οποίο θα ασχοληθεί με την προετοιμασία της Πανορθοδόξου Συνόδου. Εκφράζονται σοβαρές ενστάσεις επί του κανονισμού λειτουργίας της Μεγάλης Πανορθοδόξου Συνόδου και φυσικά επί του κειμένου οι σχέσεις της Ορθ. Εκκλησίας με τον λοιπό χριτιανικό κόσμο .
Στις 27 Μαϊου στο Πατριαρχείο Αντιοχείας συνέρχεται η Πατριαρχική Σύνοδος η οποία εκτός των άλλων ζητημάτων που συζητά εν όψει της Μ. Πανορθοδόξου εγκρίνει όλες τις προτάσεις για τροποποιήσεις επί του συνόλου των κειμένων, θέτει θέμα επί του κανονισμού λειτουργίας της Συνόδου και αναφέρεται στο διμερές πρόβλημα που έχει με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων
Επίσκεψη και επίσημη ομιλία σε εκδήλωση στην Εκκλησία της Βουλγαρίας από τον καθηγητή της Θεολ. Σχολης του Παν. Θεσσαλονίκης πρωτοπρεσβύτερο Θεόδωρο Ζήση
ΙΟΥΝΙΟΣ 2016
1η Ιουνίου 2016
η Γραμματεία της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Αντιοχείας εξέδωσε ανακοίνωση την 1 Ιουνίου 2016, όπου μεταξύ άλλων σημειώνεται ότι «με μεγάλη λύπη και έκπληξη» πληροφορήθηκε την ἐν λόγῳ πρόταση(σ.σ της ανακοίνωσης του Οικουμενικού Πατριαρχείου) και δέχθηκε ότι «η ως άνω απόφαση επιβεβαιώνει ότι όλες οι προσπάθειες οι οποίες καταβλήθηκαν κατα την τριετία δεν καρποφόρησαν…Αυτές οι προσπάθειες καταβλήθηκαν επίτηδες προ της ενάρξεως της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου προκειμένου η Σύνοδος να αποτελέσει έκφραση της Ορθοδόξου ενότητας. Η καλύτερη απόδειξη αυτής της ενότητας είναι η Θεία Λειτουργία με συμμετοχή όλων των αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών την εορτή της Πεντηκοστής. Το Συλλείτουργο είναι η ασφαλής οδός προς την επίλυση ζητημάτων, τα οποία αφορούν σε όλο το πλήρωμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας, καθώς και έκφραση της ομοψυχίας επί των θεμάτων αυτών». Και όμως «η προτροπή να αναβληθεί η επίλυση του ἐν λόγῳ προβλήματος μετασυνοδικῶς, δεν ανταποκρίνεται στον σκοπό διεξαγωγής της Συνόδου, η οποία καλείται να αποτελέσει έκφραση της Ορθοδόξου ενότητας» και «απειλεί την σύγκληση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου στις προκαθορισμένες ημερομηνίες». Η Εκκλησία της Αντιοχείας κατ’ επανάληψιν προειδοποιούσε σχετικῶς». Επίσης πληροφορούμαστε ότι «η Ιερά Σύνοδος συνεχίζει τις συνεδριάσεις αυτής και συνέρχεται σε λίγες ημέρες για να εξετάσει τις εξελίξεις, οι οποίες αφορούν στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, και να αποφασίσει σχετικῶς».
Κατά την συνεδρίαση αυτής, την 1 Ιουνίου 2016, η με πλήρη σύνθεση Ιερά Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Βουλγαρίας «συζήτησε επισταμένως τα θέματα, τα οποία συνδέονται με τη σύγκληση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας από 16 έως 26 Ιουνίου ε.ε. στην Κρήτη». Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Βουλγαρίας υπέδειξε:
1. Την έλλειψη από την Ημερήσια Διάταξη της Πανορθοδόξου Συνόδου των ιδιαιτέρως σημαντικών διά την Ορθοδοξία ζητημάτων τα οποία είναι επίκαιρα και χρῄζουν έγκαιρης Πανορθοδόξου αντιμετωπίσεως,
2. Τις διαφωνίες οι οποίες προέκυψαν και τις οποίες δήλωσαν επισήμως οι κατά τόπους Εκκλησίες επί ορισμένων των ήδη εγκριθέντων συνοδικών κειμένων,
3. Την αδυναμία επιμελείας των κειμένων, συμφώνως προς τον ήδη εγκριθέντα Κανονισμό Λειτουργίας της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, κατά την διάρκεια εργασιών της Συνόδου,
4. Την προταθείσαν διάταξη των Προκαθημένων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών η οποία θα ακολουθείται στην αίθουσα συνεδριάσεων της Συνόδου πρὸς παράβασιν της αρχής της ισοτιμίας των Προκαθημένων των αυτοκεφάλων κατά τόπους Εκκλησιών,
5. Την ακατάλληλη διάταξη για τους παρατηρητές και προσκεκλημένος της Συνόδου,
6. Την ανάγκη μεγάλων και μη ητιολογημένων δαπανών σε περίπτωση συμμετοχής του Πατριαρχείου Βουλγαρίας στη Σύνοδο.
Ως αποτέλεσμα της συνεδριάσεως η Ιερά Σύνοδος ομοφώνως αποφάσισε:
1. Να επιμείνει στην αναβολή της συγκλήσεως της από 16 έως 26 Ιουνίου ε.ε. Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόου Εκκλησίας, ενώ να συνεχισθούν οι προετοιμασίες για την σύγκληση αυτής,
2. Αντιθέτως η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Βουλγαρίας δηλώνει κατηγορηματικά τη μη συμμετοχή του στις εργασίες τις προγραμματιζομένης από 16 έως 26 Ιουνίου Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας».
Στις 2 Ιουνίου 2016 διά Γράμματός του προς τους Προκαθημένους των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών ο Αγιώτατος Πατριάρχης Βουλγαρίας Νεόφυτος κοινοποίησε την απόφαση αυτή.
3η Ιουνίου 2016. Μόσχα. Αναγγέλλεται έκτακτη συνεδρίαση της Πατριαρχικής Συνόδου της Εκκλησίας της Ρωσίας και επίσημο δημόσιο αίτημα προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο για έκτακτη σύγκληση της Σύναξης –Συνόδου (κατά το προηγούμενο των αντίστοιχων του 2014 και του Ιανουαρίου 2016) των προκαθημένων στις 10 Ιουνίου προς εξέταση της διαμορφωθείσας κατάστασης και επίλυση των τεχνικών και άλλων ζητημάτων που έχουν ανακύψει . Επίσης δίδεται στην δημοσιότητα μέρος των πρακτικών (με αριθμό 35) όπου μέσα περιέχονται αιχμές και αναφορές όχι μόνο για τα ουσιώδη ζητήματα που αφορούν στα έξι κείμενα αλλά και στον κανονισμό λειτουργίας της Πανορθοδόξου Συνόδου αλλά περιέχονται και αναφορές που εκθέτουν το οικουμενικό πατριαρχείο ως προ της διαχείριση των οικονομικών θεμάτων και εξόδων της Πανορθοδόξου
Δευτέρα 6 Ιουνίου 2016. Κωνσταντινούπολη. Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Συγκαλείται έκτακτη Πατριαρχική σύνοδος όπου αφενός απορρίπτεται το αίτημα της Ρωσικής και Βουλγαρικής αλλά και του Πατριαρχείου Αντιοχείας(σ.σ. και άλλων Εκκλησιών) για έκτακτη Σύναξη των Προκαθημένων στις 10 Ιουνίου και ανακοινώνεται επισήμως τα εξής: Συνῆλθε σήμερον ἐκτάκτως, ὑπό τήν προεδρίαν τῆς Α. Θ. Παναγιότητος, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, εἰς συνεδρίαν, ἡ Ἱερά Ἐνδημοῦσα Σύνοδος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου πρός ἐπισκόπησιν τῆς πορείας τῆς χάριτι Θεοῦ συγκληθείσης καί ἤδη ἐπί θύραις Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
Ἡ Ἱερά Ἐνδημοῦσα Σύνοδος, μετ᾿ ἐκπλήξεως καί ἀπορίας ἐπληροφορήθη τάς ἐσχάτως ἐκφρασθείσας θέσεις καί ἀπόψεις ἐνίων ἀδελφῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί, ἀξιολογήσασα αὐτάς, διεπίστωσεν ὅτι οὐδέν θεσμικόν πλαίσιον ὑφίσταται πρός ἀναθεώρησιν τῆς ἤδη δρομολογηθείσης συνοδικῆς διαδικασίας. Ὅθεν, ἀναμένεται, οἱ Προκαθήμενοι τῶν Ἁγιωτάτων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, συμφώνως πρός τόν Κανονισμόν Ὀργανώσεως καί Λειτουργίας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου, νά προσκομίσουν τάς τυχόν «προτάσεις τροπολογιῶν, διορθώσεων ἤ προσθηκῶν εἰς τά ὁμοφώνως ἐγκριθέντα κείμενα ὑπό Προσυνοδικῶν Πανορθοδόξων Διασκέψεων καί τῶν Συνάξεων τῶν Προκαθημένων ἐπί τῶν θεμάτων τῆς ἡμερησίας διατάξεως» (βλ. ἄρθρον 11), πρός τελικήν διαμόρφωσιν καί ἀπόφανσιν κατά τάς ἐργασίας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου, τῇ ἐπικλήσει τοῦ Παναγίου καί Τελεταρχικοῦ Πνεύματος.
Τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, ὡς πρωτεύθυνος Ἐκκλησία διά τήν διασφάλισιν τῆς ἑνότητος τῆς Ὀρθοδοξίας, καλεῖ ἅπαντας νά ἀρθοῦν εἰς τό ὕψος τῶν περιστάσεων καί νά μετάσχουν εἰς τάς, κατά τάς προκαθωρισμένας ἡμερομηνίας, ἐργασίας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου, ὡς πανορθοδόξως ἀπεφασίσθη καί ὑπεγράφη τόσον ὑπό τῶν Προκαθημένων εἰς τάς Ἱεράς Συνάξεις αὐτῶν ὅσον καί ὑπό τῶν ἐξουσιοδοτημένων ἑκάστοτε Ἀντιπροσωπειῶν καθ᾿ ὅλην τήν μακράν προπαρασκευαστικήν τῆς Συνόδου διαδικασίαν.
Ἐν τοῖς Πατριαρχείοις, τῇ 6ῃ Ἰουνίου 2016
Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας
Δευτέρα 6 Ιουνίου, Balamand. Έκτακτη Πατριαρχική Σύνοδος στην Εκκλησία της Αντιόχειας όπου εν τέλει ανακοινώνεται η ΜΗ συμμετοχή του Πατριαρχείου Αντιοχείας στην Πανορθόδοξη Σύνοδο του Ιουνίου στην Κρήτη και σε μια μακροσκελέστατη ανακοίνωση εξηγούνται οι λόγοι της μη συμμετοχής του Πατρ. Αντιοχείας, που αφορούν κεφαλαιώδεις διαφορές και αντιρρήσεις επί συγκεκριμένων κειμένων και δράσεων όπως το πείραμα των Επισκοπικών Συνελεύσεων, αλλά και εκτοξεύονται βαρύτατες καταγγελίες που αφορούν την όλη προσυνοδική διαδικασία. Καλείται δε ο Οικουμενικός Πατριάρχης να εξασφαλίσει την ομοφωνία με αφορμή τις επιφυλάξεις –εντάσεις που διατυπώνονται από όλες τις εκκλησίες επί συγκεκριμένων κειμένων αλλά και επί του κανονισμού λειτουργίας της Συνόδου.
Δευτέρα 6 Ιουνίου Συνεδριάζει εκτάκτως η Εκκλησία της Σερβίας και ανακοινώνεται ότι «δυσκολεύεται να μετάσχει των εργασιών –σ.σ. και εξηγεί αναλυτικά όλους τους υφιστάμενους λόγους- και ζητά την αναβολή της Πανορθόδοξης
Τρίτη 14 Ιουνίου 2016, Ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναγγέλλει έκτακτη Σύναξη των Προκαθημένων –κατά το αίτημα της Εκκλησίας της Ρωσίας για την Παρασκευή 17 Ιουνίου στην Κρήτη.
15 Ιουνίου Ανακοινώνει η Εκκλησία της Σερβίας ότι θα μετάσχει στην Σύναξη –μόνον – και υπό όρους στην Σύνοδο που ξεκινά την Κυριακή της Πεντηκοστής στις 19 Ιουνίου
16 Ιουνίου Καταφθάνουν στην Κρήτη οι 10 από τους 14 Προκαθήμενους της ανά τον κόσμο Ορθοδοξίας
17 Ιουνίου Κρήτη Στις 10 το πρωί ξεκινούν οι εργασίες της έκτακτης Σύναξης των 10 Προκαθημένων η οποία εν τέλει με επίσημο ανακοινωθέν αυτή η σύναξη ονομάζεται ως «μικρά Σύναξη»
17 Ιουνίου Κρήτη ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος αποστέλλει επιστολή προς τους 10 Προκαθημένους και τους ζητά να συμφωνήσουν σε αυτή την «συνάντηση τους» όπως την χαρακτηρίζει είναι μια θαυμάσια και καλή ευκαιρία προεργασίας αφενός να συζητηθούν ευρύτερα τα προβλήματα και τα κωλύματα των Εκκλησιών που απουσιάζουν και να αναζητηθούν οι αιτίες που τις οδήγησαν σε αυτή τους την απόφαση και να μην επικριθούν για αυτή την απόφαση τους –να μην μετάσχουν- και αφετέρου να μεταβληθεί αυτή η συνάντηση των 10 προκαθημένων ως επέκταση της Προσυνοδικής διαδικασίας , αλλά τονίζει πως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί Πανορθόδοξη Σύνοδος αφού λείπει έστω και μια εκκλησία, πόσο μάλλον τέσσερις Εκκλησίες.
ΠΗΓΗ: GREEK AMERICAN NEWS AGENCY και ΕΠΙΚΑΙΡΑ