Σε «θρίλερ» εξελίχθηκε η ειδική Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες την Πέμπτη, ως προς το θέμα των κυρώσεων στην Τουρκία, το οποίο απασχόλησε την ολομέλεια αντί να συζητηθεί αργότερα στο δείπνο, όπως είχε κανονιστεί.
Έκτακτη συνάντηση είχαν Μητσοτάκης – Αναστασιάδης – Μέρκελ – Μακρόν, με τη συμμετοχή των προέδρων του Συμβουλίου και της Κομισιόν, Σαρλ Μισέλ και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προκειμένου να βρεθεί τρόπος να προχωρήσει ένα κοινά αποδεκτό σχέδιο συμπερασμάτων. Όπως μετέδιδε αργά την Πέμπτη το Politico, Έλληνας αξιωματούχος είπε ότι μετά το δείπνο θα εξεταζόταν ένα δεύτερο προσχέδιο, με παράγραφο με έντονη αναφορά στην Τουρκία, μα χωρίς τη λέξη «κυρώσεις». Κύπριος αξιωματούχος είπε ότι οι συζητήσεις για την ανατ. Μεσόγειο και την Τουρκία θα συνεχίζονταν την Παρασκευή.
Όπως δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, στην ΕΡΤ, το πρώτο κείμενο συμπερασμάτων που προτάθηκε δεν ήταν αποδεκτό από την Ελλάδα γιατί δεν είναι ισορροπημένο.
«Δεν θα πρέπει να προκαταβάλουμε το αποτέλεσμα αλλά πρέπει να δουλέψουμε σκληρά τις επόμενες ώρες για να έρθει το επιθυμητό αποτέλεσμα» είπε σχετικά, προσθέτοντας πως χρειάζεται να οικοδομηθεί ένα σχέδιο συμπερασμάτων το οποίο θα έχει τουλάχιστον 4 πυλώνες.
Ο πρώτος είναι η έμπρακτη αλληλεγγύη απέναντι στην Ελλάδα και στην Κύπρο έναντι της τουρκικής προκλητικότητας και ο δεύτερος πυλώνας έχει να κάνει με την ΕΕ να καλεί την Τουρκία να σταματήσει αμέσως κάθε παράνομη εξορυκτική δραστηριότητα στην κυπριακή ΑΟΖ και να τερματίσει τις υπόλοιπες προκλητικές τις ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι άλλοι δύο πυλώνες είναι αλληλένδετοι κι έχουν να κάνουν με το «καρότο», όταν η Τουρκία επιδείξει με συνέπεια και συνέχεια ότι εννοεί την αποκλιμάκωση δηλαδή οποιαδήποτε βοήθεια μπορεί να παρασχεθεί στην Τουρκία στο πλαίσιο αυτό- «και το τελευταίο, είναι το μαστίγιο αν δεν δείξει η Τουρκία τη διάθεση έμπρακτης αποκλιμάκωσης επαναλαμβάνω, με συνέπεια και συνέχεια», τόνισε ο κ. Πέτσας.
Όπως έγινε γνωστό, στο δείπνο των 27 ηγετών, σύμφωνα με ανάρτηση που έκανε στο Twitter ο εκπρόσωπος του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η συζήτηση άρχισε με τα ζητήματα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και την υπόθεση του Αλεξέι Ναβάλνι.
Το Politico μετέδιδε νωρίτερα πως διπλωμάτες και των δύο χωρών ανέφεραν ότι Ελλάδα και Κύπρος δεν δέχονταν το προσχέδιο, με ανώτερο Έλληνα διπλωμάτη να λέει «πάρα πολύ καρότο, όχι αρκετό μαστίγιο».
Σύμφωνα με το Politico πάντα, στο προσχέδιο αναφερόταν πως η ΕΕ είναι έτοιμη να «χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα στη διάθεσή της» για να διασφαλίσει τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου (κάτι που εκλαμβάνεται ως απειλή για κυρώσεις), αλλά είχε και «καρότα» για την Τουρκία, όπως η «έναρξη μιας θετικής πολιτικής ατζέντας ΕΕ-Τουρκίας με ειδική έμβαση στον εκσυγχρρνισμό της Τελωνειακής Ένωσης και τη διευκόλυνση του εμπορίου», καθώς και «υψηλού επιπέδου διαλόγους» και «συνεχιζόμενη συνεργασία σε μεταναστευτικά θέματα, με βάση την Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016». Το προσχέδιο επίσης ζητούσε «πολυμερή διάσκεψη για την ανατολική Μεσόγειο», αναθέτοντας στον κορυφαίο διπλωμάτη της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, να διαμορφώσει τις λεπτομέρειες. Για την Κύπρο τονιζόταν πως οι τουρκικές δραστηριότητες στα ύδατά της πρέπει να σταματήσουν και ζητούσε από την Άγκυρα να μπει σε διάλογο με τη Λευκωσία για τη διένεξη με τις θαλάσσιες ζώνες. Επίσης υποστηριζόταν η επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
Η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, δήλωσε νωρίτερα την Πέμπτη πως επιθυμεί «εποικοδομητικούς δεσμούς» με την Τουρκία, τη στιγμή που η Κύπρος αντιστέκεται σε πιέσεις να εγκρίνει τις κυρώσεις στη Λευκορωσία εάν δεν επιβληθούν κυρώσεις και στη γείτονα για τις παράνομες δραστηριότητές της στη Μεσόγειο.
Η Κύπρος έχει πει ότι θα μπλοκάρει τις κοινές κυρώσεις της ΕΕ σε βάρος της Λευκορωσίας- μια από τις προτεραιότητες της Συνόδου- εκτός και αν υπάρξει συμφωνία για σκληρότερη γραμμή απέναντι στις παράνομες τουρκικές ενέργειες στα ύδατά της. Από πλευράς της η Άνγκελα Μέρκελ είπε πως επιθυμεί «εποικοδομητικούς δεσμούς» με την Τουρκία, προσθέτοντας πως «είμαστε προσηλωμένοι στο να βρούμε ειρηνική λύση στις εντάσεις...θα τονίσω πως η σχέση μας με την Τουρκία είναι φυσικά πολύ πολύπλοκη, και ακόμη και με όλες τις δυσκολίες υπάρχει ισχυρό ενδιαφέρον για να αναπτύξει η ΕΕ μια πραγματικά εποικοδομητική σχέση με την Τουρκία».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, είπε πως η τουρκική προκλητικότητα δεν μπορεί να γίνει άλλο ανεκτή, ενώ ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν ξεκαθάρισε πως «η αλληλεγγύη απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο δεν είναι διαπραγματεύσιμη». Πλήρη αλληλεγγύη προς την Ελλάδα και την Κύπρο εξέφρασε και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ.
Ο Κύπριος πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, δεν προέβη σε δηλώσεις σε δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες, ωστόσο σε μήνυμά του για τα 60 χρόνια από την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας είπε πως «αυτό που αναμένω από τη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι πιο έμπρακτη και αποτελεσματική στάση ώστε να τερματιστεί η διπλωματία των κανονιοφόρων και την κρίση να διαδεχθεί ο διάλογος ή η παραπομπή στο διεθνές δικαστήριο, στη βάση πάντα του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της Θάλασσας». Με την πλευρά της Κύπρου τάχθηκε και η Αυστρία, που επέκρινε τις ευρωπαϊκές χώρες που δεν υποστηρίζουν τη Λευκωσία- με τον καγκελάριο Κουρτς να λέει πως «η ΕΕ πρέπει επιτέλους να δείξει στον Ερντογάν πού βρίσκονται οι κόκκινες γραμμές μας...αυτό σημαίνει τερματισμό των συνομιλιών διεύρυνσης και κυρώσεις».
Στο μεταξύ ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν έστειλε επιστολή σε όλους τους ηγέτες της ΕΕ εκτός από της Ελλάδας και της Κύπρου, ζητώντας «δίκαιη» αντιμετώπιση της Τουρκίας και κατηγορώντας την Αθήνα και τη Λευκωσία για τις εντάσεις στη Μεσόγειο- όπου η χώρα του επιδίδεται συστηματικά σε παράνομες και προκλητικές ενέργειες.
Ευρωπαίοι διπλωμάτες είπαν πως μια λύση θα μπορούσε να περιλαμβάνει δέσμευση στην Κύπρο για σκληρές κυρώσεις στην Τουρκία στο μέλλον, εάν συνεχίσει τις προκλήσεις σε κυπριακά και ελληνικά ύδατα, προκειμένου η Λευκωσία να σταματήσει να μπλοκάρει τις κυρώσεις στη Λευκορωσία.
(με πληροφορίες από Reuters, ΑΠΕ-ΜΠΕ)