Ακούγεται πολύ συχνά και με κάπως ελαφρά τη καρδία από πολλούς η φράση «ήρθε ο κορωνοϊός γιατί είμαστε πολλοί. Πρέπει να αραιώσουμε».
Είναι μία γενική πεποίθηση ότι ο ανθρώπινος πληθυσμός και η επέκταση του ανθρώπου, ακόμα και στα πιο δύσκολα για την επιβίωση σημεία του πλανήτη, έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.
Η εντολή «αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και κατακυριεύσατε την Γη» έχει εκπληρωθεί εδώ και δύο αιώνες.
Ο ανθρώπινος πληθυσμός, έχοντας ξεπεράσει σήμερα τα 7,7 δισεκατομμύρια και με βεβαιότητα θα αγγίξει τα 10 δισεκατομμύρια, επιφέρει τεράστια προβλήματα σε όλα τα άλλα είδη του πλανήτη και πολλά δεινά και στον ίδιο τον άνθρωπο ακριβώς λόγω του συνωστισμού στις απάνθρωπες πόλεις.
Είναι γνωστό ότι ακριβώς ο ανθρώπινος συνωστισμός και ο συνωστισμός των ζώων εκτροφής στις μονάδες μαζικής εντατικής εκτροφής ή η πυκνή συνύπαρξη ανθρώπων και ζώων οδηγούν στο ξέσπασμα των επιδημιών. Και ακριβώς για τον λόγο αυτό αναμένεται να συμβαίνουν συχνά παρόμοιες με την σημερινή επιδημίες.
Θα μπορούσε όμως να είναι ο κορωνοϊός η λύση; Αν δηλαδή η ανθρωπότητα δεν λάμβανε μέτρα για την επέκταση του και δεν προχωρούσε στην εφεύρεση εμβολίων θα είχαμε μείωση του ανθρώπινου πληθυσμού;
Είναι πολύ πιθανό. Αν συνέβαινε κάτι αντίστοιχο με την μεγάλη πανδημία που συνέβη πριν από 100 χρόνια θα υπήρχαν εκατόμβες νεκρών σε όλον τον πλανήτη. Θα ήταν όμως αυτό μία προσωρινή κάμψη.
Έχει αποδειχθεί ήδη από την αρχή των δημογραφικών ερευνών ότι μετά από μία μεγάλη κάμψη του πληθυσμού επέρχεται μία ταχεία ανάκαμψη.
Σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας μετά από φονικότατους πολέμους ή μετά από πανδημίες ο πληθυσμός ανέκαμπτε πάντα πολύ γρήγορα. Όπως γράφει ο Thomas Malthus που ήταν ένας από τους πρώτους που ασχολήθηκε με τον πληθυσμό και την δημογραφία στην Αρχή του Πληθυσμού:
«Τα αποτελέσματα της τρομακτικής πανώλης στο Λονδίνο, το 1666, δεν ήταν αισθητά δεκαπέντε ή είκοσι χρόνια μετά. Τα ίχνη των πιο καταστρεπτικών λιμών της Κίνας και της Ινδίας καλύφθηκαν πολύ γρήγορα.
Μπορεί ακόμη να αμφισβητηθεί το κατά πόσον η Τουρκία και η Αίγυπτος είναι κατά μέσο όρο πολύ λιγότερο πυκνοκατοικημένες λόγω των πληγών που τις προσβάλουν περιοδικά.
Αν ο αριθμός των ανθρώπων που περιέχουν είναι μικρότερος από ότι προηγουμένως, μάλλον θα πρέπει να αποδοθεί στην τυραννία και την καταπίεση της κυβέρνησης και στις αποθαρρύνσεις στην γεωργία, παρά στις απώλειες από την πανώλη.
Οι τεράστιοι σπασμοί της φύσης, όπως οι ηφαιστειακές εκρήξεις και οι σεισμοί, αν δεν συμβαίνουν τόσο συχνά ώστε να απομακρύνουν τους κατοίκους ή να καταστρέψουν το πνεύμα της βιομηχανίας τους, έχουν ελάχιστα αποτελέσματα στον μέσο πληθυσμό οποιουδήποτε κράτους.
Η Νάπολη και η περιοχή γύρω από τον Βεζούβιο εξακολουθούν να είναι πολύ πυκνοκατοικημένες, παρά τις επανειλημμένες εκρήξεις αυτού του βουνού. Και η Λισαβόνα και η Λίμα είναι πιθανότατα σχεδόν στην ίδια κατάσταση όσον αφορά τον πληθυσμό όπως ήταν πριν από τους τελευταίους σεισμούς.»
Αυτή είναι μία τάση που παρατηρείται σε όλα τα είδη. Όταν οι πληθυσμοί κάμπτονται για κάποιο λόγο, όπως λόγω της δράσης θηρευτών ή παρασίτων, ακολουθεί πάντα μία ταχεία ανάκαμψη.
Αυτό συμβαίνει διότι όλα τα είδη έχουν τη δυνατότητα παραγωγής πάντα πολύ περισσότερων απογόνων από αυτούς που απαιτούνται για να διατηρηθεί ο πληθυσμός σταθερός.
Διαφορετικά δεν θα είχαν επιβιώσει όταν αντιμετώπιζαν δυσμενέστερα περιβάλλοντα, πείνα και μολυσματικές ασθένειες. Όταν όμως οι συνθήκες είναι ευνοϊκές ο ρυθμός αναπαραγωγής μειώνεται.
Αυτό συμβαίνει και στον άνθρωπο. Όταν οι συνθήκες επιβίωσης είναι καλύτερες ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού μειώνεται πάντα. Σε αυτές τις συνθήκες οι γονείς φροντίζουν ώστε οι απόγονοι τους να έχουν μία καλύτερη ζωή και να έχουν περισσότερες ανέσεις.
Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της Κίνας. Μετά την άρση της αυστηρότατης πολιτικής του ενός παιδιού και καθώς η Κίνα έμπαινε σε μία περίοδο αυξημένης κατανάλωσης και επιδίωξης καλύτερης ποιότητας ζωής, ακολουθώντας τα λανθασμένα πρότυπα του καταναλωτικού πολιτισμού της Δύσης, οι γεννήσεις παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα.
Οι χώρες που συνεχίζουν να αυξάνονται σε όλον τον πλανήτη είναι οι φτωχές χώρες και όπου κυριαρχεί μια ισχυρή θρησκευτική επιταγή για την αύξηση των απογόνων όπως στην Ινδία και κυρίως στις ισλαμικές χώρες.
Από την Ινδία βέβαια δεν μεταναστεύουν πολύ καθώς έχουν μία υπερηφάνεια για τον πολιτισμό τους και αισθάνονται αυτάρκεις.
Οι δημογραφικοί γίγαντες του πλανήτη είναι το Πακιστάν και η Νιγηρία ενώ η μεγαλύτερη πυκνότητα στον κόσμο υπάρχει στο επίσης ισλαμικό Μπαγκλαντές. Οι χώρες αυτές είναι οι κύριες χώρες προέλευσης των μεταναστευτικών ρευμάτων προς την δύση και κάποιες ακόμα χώρεας όπου μαίνονται κυρίως θρησκευτικοί πόλεμοι.
Δεν πρέπει να έχουμε καμία αμφιβολία. Οι πληθυσμοί αυτών των χωρών θα εξακολουθούν να αυξάνονται ραγδαία τις επόμενες δεκαετίες και θα αποτελούν την κύρια πηγή των μεταναστευτικών ρευμάτων προς την ευημερούσα δύση.
Οι αυταρχικές και φιλοπόλεμες προτάσεις που ακούγονται από ακροδεξιούς και ρατσιστικούς χώρους εκτός του ότι είναι απάνθρωπες κάνουν και ένα μεγάλο σφάλμα.
Η λύση για την αντιμετώπιση του υπερπληθυσμού σε αυτές τις χώρες θα ήταν αντιθέτως μία δίκαιη αναπτυξιακή βοήθεια που θα κατευθύνονταν όχι προς τα κράτη αλλά προς τον πληθυσμό.
Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για την μείωση του ρυθμού αύξησης και θα πρέπει να συνδυαστεί με κλειστά σύνορα για την οικονομική μετανάστευση. Διαφορετικά θα συμβεί αυτό που σκέφτεται η ελίτ του 2% που κατέχει τον πλούτο στην δύση: κοινωνίες διαχωρισμένες σε στρώματα και γεωγραφικός διαχωρισμός στις πόλεις με συνοικίες για τους πλούσιους έξω από τις οποίες θα υπάρχει το αδιαφοροποίητο πλήθος και τα ισλαμικά γκέτο.
Για να μην συμβεί αυτό είναι ύψιστης σημασίας να υπάρξει καθολική υγειονομική περίθαλψη για όλους τους ανθρώπους σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη. Διαφορετικά κάποια νέα μετάλλαξη θα μεταδοθεί πολύ γρήγορα σε όλες τις χώρες.
Αυτά που παρακολουθούμε όμως τις τελευταίες ημέρες σε σχέση με την παραγωγή και την διάθεση των εμβολίων δείχνουν ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα για πλήρη κάλυψη του ανθρώπινου πληθυσμού.
Αν και η επιστημονική κοινότητα προχώρησε με πολύ γρήγορους ρυθμούς στην παραγωγή του νέου τύπου mRNA εμβολίων, δεν υπάρχει δυνατότητα παραγωγής μεγάλου αριθμού για όλο τον πληθυσμό.
Η μοριακή βιολογία θα εξελιχθεί ακόμα πιο ραγδαία στο μέλλον και φαίνεται ότι πολύ πιο γρήγορα θα παράγονται παρόμοια εμβόλια.
Η ανάπτυξή τους γίνεται σε εργαστήρια εταιρειών που συνδέονται με ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια.
H παραγωγή τους όμως γίνεται από τις εταιρείες σε δομές που θα μπορούσαμε να τις ονομάσουμε “εργοστάσια”.
Οι εταιρείες, θέλοντας να κάνουν απόσβεση του μεγάλου κεφαλαίου, το οποίο επένδυσαν για την δημιουργία των εμβολίων, δεν μπορούν ή δεν διατίθενται να αναπτύξουν μια αλυσίδα παραγωγής επενδύοντας σε κάτι το οποίο μπορεί, για πολλά χρόνια στη συνέχεια, να μην έχει κάποια χρησιμότητα.
Έτσι βλέπουμε τα κράτη να αποδίδονται σ’ έναν αγώνα απόκτησης κατά προτεραιότητα όσων περισσότερων εμβολίων μπορούν. Υπήρξε μία προσπάθεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση για συντονισμό και ισόρροπη κατανομή των εμβολίων. Αυτή η προσπάθεια, που υπονομεύεται βέβαια από μεμονωμένες κινήσεις κρατών, καταγράφεται ως θετική στην συνείδηση των πολιτών.
Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο παγκοσμίως. Οι φτωχές χώρες θα λάβουν τελευταίες τα εμβόλια. Έτσι ο κίνδυνος των μεταλλάξεων παραμένει εκεί που αυξάνεται εκρηκτικά ο κορωνοϊός. Η συνειδητοποίηση του θα γίνει όταν τα νέα στελέχη θα φτάσουν και στις αναπτυγμένες χώρες.
Αν και με την επιδημία του συγκεκριμένου κορωνοϊού γίνεται αντιληπτή η βιολογική κοινή βάση όλων των ανθρώπων και η κοινή μοίρα τους στον πλανήτη δεν έχει ωριμάσει ακόμα η ανθρωπότητα για μία συντονισμένη αντιμετώπιση. Η λύση θα ήταν: με υπόδειξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας να μεταφερθεί τεχνογνωσία και να αναπτυχθούν αλυσίδες παραγωγής των εμβολίων σε όλες τις χώρες καθιστώντας το τεχνικό επίτευγμα των εταιρειών κοινό αγαθό.
Άλλωστε η δημιουργία του εμβολίου είναι αποτέλεσμα μιας μακράς αλυσίδας ερευνών από την εποχή που ο Watson και ο Grick ανακάλυψαν την δομή το DNA και ακόμα πιο πριν, όταν ανακαλύφθηκε η δομή των πρωτεϊνών. Αυτό είναι το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνει η ανθρωπότητα. Το επόμενο βήμα, αλλά μακράς διάρκειας, είναι να αραιώσουμε…